محمدرسول ایمانی‌خوشخو تبیین کرد:
خودمختاری بیمار و چالش‌های اخلاقی در مقابله با کرونا / حقوق اساسی بیماران کرونایی کدام است؟
استادیار دانشگاه شهید بهشتی در کنفرانس «اخلاق، الهیات و بلایای فراگیر» با اشاره به موضوع خودمختاری بیمار و چالش‌های اخلاقی در مقابله با کرونا گفت: در پیمایشی از پزشکان درباره اجازه ملاقات با خانواده بیماران کرونایی که در مراحل پایانی عمر هستند، ۲۴ نفر موافق بوده و ۲۶ نفر مخالف دیدار خانواده‌ها با این بیماران بودند. این چالشی جدی است و باید برای آن راه‌حلی بیابیم.
به گزارش ایکنا، نخستین کنفرانس بین‌المللی «اخلاق، الهیات و بلایای فراگیر با محوریت بیماری کرونا» به همت دانشکده الهیات و ادیان دانشگاه شهید بهشتی امروز سه‌شنبه ۱۸ شهریورماه به صورت آنلاین برگزار شد. در پنل اخلاق پزشکی، این همایش تعدادی از پژوهشگران به ارائه مقالات نگارش‌شده در این موضوع پرداختند که به اختصار گزارشی از پنل دوم روز نخست این همایش را در ادامه می‌خوانید؛
حجت‌الاسلام محمدرسول ایمانی خوشخو، استادیار دانشگاه شهید بهشتی در این همایش با ارائه مقاله خود با عنوان «خودمختاری بیمار و چالش‌های اخلاقی در شیوع بیماری‌های فراگیر» به ارائه سخنرانی پرداخت و اظهار کرد: اختیار و اراده بیمار یکی از اصول چهارگانه اخلاق پزشکی است و بیان می‌کند که اراده، انتخاب و رضایت‌مندی آگاهانه بیمار در فرایند تشخیص بیماری و درمان به کار گرفته می‌شود و از هرگونه امری که حق بیمار را ضایع کند، باید جلوگیری شود. در کشور ما نیز مهمترین منشور و نظام‌نامه اخلاقی که ملاک عمل است، راهنمای عمومی اخلاق حرفه‌ای پزشکی است که فصل هفتم آن به احترام به حق انتخاب دریافت‌کنندگان خدمات سلامت مربوط است. در فصل هفتم این راهنمای اخلاقی، ۱۵ اصل و توصیه به فعالان سلامت توصیه شده که در پنج شاخص از جمله مهم بودن مذهب و عقیده شخصی بیمار، حق بیمار نسبت به اطلاع از روند تشخیص و شیوه درمان، اطلاع دقیق بیمار از هزینه‌های درمان، انتخاب شیوه‌های درمان از میان روش‌های مختلف و اختیار در آگاه کردن شخص ثالث خلاصه می‌شود.
ایمانی خوشخو ادامه داد: در کنار گونه‌های مختلف مطالعات اخلاقی، فرا اخلاق، اخلاق توصیفی، اخلاق کاربردی و ... نیازمند تعاریف دیگری هستیم، به این معنا که پس از تعریف اصول هنجاری مربوط به هر حرفه و شغل، نیاز داریم بین کارکنان آن حرفه برویم و چالش‌ها را استخراج کنیم. این کار نیازمند پیمایش است. پس از تدوین اصول اخلاق حرفه‌ای پزشکی باید به میان فعالان بخش سلامت برویم و مهمترین چالش‌های آن‌ها را احصا کنیم. منظور از چالش‌ها موضوعاتی است که بیشترین اختلاف نظر درباره آن‌ها وجود دارد. این کار با یک پیمایش قابل دستیابی است.
وی اضافه کرد: جامعه آماری کار تحقیقی بنده ۵۰ نفر از پزشکان و پرستاران حوزه سلامت بوده است که متوسط فعالیت آن‌ها ۱۶ سال بوده است. دیدگاه این افراد درباره منشور حقوق بیمار با استفاده از پرسشنامه‌ای مورد بررسی قرار گرفت. سوالاتی طراحی شدند که اولین پرسش شامل اختصاص امکانات و تجهیزات پزشکی به گروهی خاص بوده است. سوال دوم درباره اصل برخورد مهربانانه و اینکه فعالان سلامت در برخورد با بیماران با توجه به فاصله‌گذاری بین پزشک و بیمار و رعایت این اصل و راهکار ممانعت از تماس با بیماران کووید ۱۹ که در ساعات پایانی عمر خود هستند و این پرسش مطرح شده بود که آیا ممانعت از این امر اخلاقی است یا خیر؟ پرسش چهارم درباره امتناع از پذیرش بیماران با مشکل مالی و اینکه این امر اخلاقی است یا خیر؟ همچنین افزایش تعرفه‌ها، اطلاع یافتن بیمار از پیشرفت بیماری، بستری یا قرنطینه کردن اجباری بیمار، تست روش‌های درمانی تأییدنشده و نیز اطلاع یافتن خانواده بیمار از چگونگی بیماری فرد از دیگر پرسش‌های این پیمایش بوده است.
ایمانی خوشخو با اشاره به نتایج این پیمایش گفت: در خصوص موضوعات مختلف، اختلاف‌های معناداری در نتایج دیده می‌شد. به نظر می‌رسد روشن کردن میزان اختلافات درباره موضوعات چالش‌برانگیز، روش مناسبی برای استخراج مسائل و چالش‌های موجود است. سوالات را بر اساس میزان اختلافی که وجود داشت، چینش کردیم. مهمترین اختلاف در خصوص اجازه ملاقات با خانواده بیمارانی بود که در مراحل پایانی عمر هستند، اما با این حال و با وجود این ممنوعیت، چه باید کرد؟ ۲۴ نفر موافق بوده و ۲۶ نفر مخالف دیدار خانواده‌ها با این بیماران بودند. این چالش جدی خواهد بود و باید برای آن راه‌حلی بیابیم. با توجه به مقوله مرگ خوب، شاید بتوان امکان این ملاقات را با سازوکار‌های مختلفی در شرایط کاملا ایزوله فراهم کرد.
وی افزود: هدف از این پیمایش این بود که بررسی کنیم در کدام مسائل، خودمختاری بیمار در معرض نقض شدن قرار دارد. این خودمختاری دارای دو جنبه حق دانستن و حق انتخاب است. حق دانستن مربوط به آگاهی کامل نسبت به بیماری و روند آن و روش‌های درمان به کار گرفته شده و حق انتخاب مربوط به ملاقات با خانواده، انجام آزمایشات غیرقطعی، بستری و قرنطینه و آگاه ساختن خانواده و نزدیکان از بیماری است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به توجه به مبانی و راهکار‌های ارائه شده برای حل چالش‌های مهم اخلاقی در حوزه کاربردی و لزوم به‌کارگیری راهکار‌های لازم، گفت: در شرایط همدلی، حقوق بیمار با اصل مهمی که همانا وظیفه نظام سلامت در حفظ سلامت عمومی جامعه در تناقض قرار می‌گیرد، در اینجا باید چه کرد؟ این مسئله یک بحث نظری جدی را طلب می‌کند. کاری که صورت گرفته، قدم اول برای شناسایی چالش‌هاست. در کنار منشور حقوق بیمار، منشوری در حوزه مداخلات نظام سلامت داریم که اصل دوم آن می‌گوید سلامت عمومی برای رسیدن به سلامت جامعه باید از طریق روش‌هایی که به حقوق افراد در جامعه احترام می‌گذارد اقدام کند.
وی در پایان با تأکید بر اینکه بررسی‌های میدانی و طرح‌های پیمایشی زیادی باید در حوزه سلامت و پزشکی انجام پذیرد و تعاملات و مصاحبه با بیماران و فعالان سلامت باید انجام شود، بیان کرد: پس از استخراج داده‌ها، می‌توان تصمیم‌گیری مناسبی درباره چالش‌ها داشت. با توجه به نقش کوچکی که در کمیته علمی همایش داشته‌ام، مشاهده کردم کارهای پیمایشی خوب و کارهای نظری و علمی خوبی انجام پذیرفته که به امید خدا پس از انتشار، جامعه علمی می‌توانند از خروجی این پژوهش‌ها استفاده کنند.
در ادامه این پنل، صادق میراحمدی، استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه شهرکرد با ارائه بحثی پیرامون «بررسی شجاعت اخلاقی و عقلانی پزشکان در مواجهه با بیماران کرونا» اظهار کرد: کرونا ویروسی جدید با علائمی همچون تب، سرفه و تنگی نفس با سرعت انتقال بسیار بالاست. هیچ انسانی در برابر این ویروس ایمن نیست، اما از برخی از افراد به عنوان گروه‌های آسیب‌پذیر یا بیشتر در معرض خطر ابتلا به این ویروس نام برده می‌شود. یکی از این گروه‌ها پزشکان و مراقبان سلامتی است که از بیماران کووید ۱۹ مراقبت می‌کنند.
میراحمدی با بیان اینکه فضیلت شجاعت یکی از موضوعات حائز اهمیت در مراقبت‌های پزشکی از این نوع بیماران است، ادامه داد: دلیل تفکیک فضیلت شجاعت، به دو قسم اخلاقی و عقلانی، قوای مختلف نفس، انگیزه و غایت است. بحث درباره شجاعت، تاریخچه‌ای به اندازه تاریخ فلسفه دارد. در فلسفه ارسطویی، شجاعت به عنوان حد وسط بین جبن و تهور تعریف می‌شود. بر اساس این تعریف، پزشکی که در مواجهه به بیماران کووید ۱۹ قرار دارد و آن را جدی نمی‌گیرد، این فرد بی‌باک و بی‌پرواست. در مقابل نیز آن پزشکی که به درمان و معاینه بیمار مبتلا به کرونا امتناع می‌کند و در بیمارستان حاضر نمی‌شود، از شجاعت اخلاقی بی‌بهره است.
وی با اشاره به موضوع شجاعت عقلانی پزشکان، اضافه کرد: اگر پزشکی هدف شجاعت خود را یک غایت عقلانی قرار دهد؛ یعنی به دنبال به دست آوردن معرفت و دانشی درباره بیماری ناشناخته واگیردار باشد، در این صورت وی دارای شجاعت عقلانی است. شخصی که دارای فضیلت شجاعت عقلانی است، انگیزه‌هایی جهت رسیدن به معرفت و حقیقت دارد که باعث تمایز از دیگر شجاعت‌ها می‌شود. پزشکان زیادی هستند که سلامتی و جان خود را به خطر می‌اندازند و دغدغه آن‌ها تنها رسیدن به حقیقت است. کسی که دارای شجاعت عقلانی است، انگیزه کسب معرفت دارد. این نوع شجاعت تسهیل‌کننده دیگر فضایل نیز هست.
این عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه مفهوم شجاعت از مفاهیمی است که گستره‌ای از کمالات اخلاقی و عقلانی ما را در بر می‌گیرد و امری قابل ستایش و قابل تحسین است، افزود: شجاعت اخلاقی و عقلانی برای کسانی که با سلامت مردم سر و کار دارند، در مواجهه با بیماران ناشناخته بسیار ضروری است و برخورداری از آن‌ها ضرورت دارد. پیشنهاد می‌شود کارگاه‌های آموزشی برای پزشکان برگزار شود و نگاه آنان را به مفهوم شجاعت عقلانی و اخلاقی جلب کرد.
مریم خوشدل روحانی، استادیار دانشگاه شهید بهشتی نیز به عنوان یکی از شرکت‌کنندگان در این همایش سخنانی در باب «اخلاق قرنطینه» داشت و بیان کرد: در انتهای سال ۲۰۱۹ جهان با بیماری کرونا درگیر می‌شود و پروتکل‌های جدیدی از سوی دولت‌ها مطرح می‌شود. ابتدا قرنطینه بود و سپس فاصله‌گذاری اجتماعی. در ۳۱ ژانویه ۲۰۲۰، کمیسیون بهداشت جهانی اعلامیه رسمی خود را منتشر کرد مبنی بر اینکه ۱۹ هزار نفر مشکوک به این ویروس در چین وجود دارد و بیم احتمال گسترش جهانی آن می‌رود، و امروز مبتلایان به این ویروس به ۲۱ میلیون نفر در جهان رسیده است.
خوشدل ادامه داد: وقتی از کلمه و مفهوم قرنطینه صحبت می‌شود، اصطلاحاً به شرایطی گفته می‌شود که بیماران یا کالا‌ها در جای مشخصی دور از افراد سالم قرار بگیرند و در لاتین در مفهوم چهل روز کاربرد دارد. در اواسط قرن ۱۴ که مسافران و کشتی‌های مشکوک به طاعون (مرگ سیاه) خواستند وارد کرواسی شوند، با این مفهوم مواجه شدند و باید به مدت ۳۰ روز در منطقه‌ای قرنطینه می‌شدند. در آن سال، ۳۰ درصد جمعیت جهان به دلیل ابتلا به طاعون جان خود را از دست دادند.
وی افزود: بارزترین شکل قرنطینه را در قرن ۱۷ میلادی مشاهده می‌کنیم که انگلستان به واسطه شیوع طاعون تحت تأثیر بیماری قرار گرفت و دچار بحران شد و بارزترین بیماری نیز همزمان با قرن ۱۹ آغاز شد و آن بیماری آنفولانزا بود که دارای مرگ و میر در کل جهان بود. در سال ۲۰۰۳ هم که بیماری سارس فراگیر شد میزان کشندگی بیشتری داشت، اما به دلیل مقابله سریع گسترش پیدا نکرد.
این عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه اولین کسانی که در جامعه ایزوله می‌شدند، افراد جزامی بودند، گفت: قبل از میلاد مسیح، دانشمندانی حتی توصیه به قرنطینه‌های هفت روزه متناوب می‌کرده‌اند که مرتب تکرار می‌شده است. درباره قرنطینه در جهان اسلام، مستمسک خوبی مشاهده می‌شود و آمریکایی‌ها نیز از آن استفاده کرده‌اند. در کتاب کنزالعمال آمده که پیامبر اکرم(ص) توصیه می‌کنند که به منطقه‌ای که مرض مسری شیوع دارد، وارد نشوید یا اینکه اگر مرض مسری در شهر و منطقه شما شیوع پیدا کرده، از شهر خود خارج نشوید. در بین دانشمندان مسلمان هم ابن‌سینا توصیه‌هایی برای قرنطینه بیماران مبتلا به سل داشته است.
وی افزود: گسترده‌ترین بیماری طی قرن ۱۸، تب زرد در آمریکا بود و در قرن ۲۰ نیز شاهد شیوع آنفولانزا بودیم که جزء گسترده‌ترین بیماری‌ها بوده است.
انتهای پیام حجت‌الاسلام محمدرسول ایمانی خوشخو، استادیار دانشگاه شهید بهشتی در این همایش با ارائه مقاله خود با عنوان «خودمختاری بیمار و چالش‌های اخلاقی در شیوع بیماری‌های فراگیر» به ارائه سخنرانی پرداخت و اظهار کرد: اختیار و اراده بیمار یکی از اصول چهارگانه اخلاق پزشکی است و بیان می‌کند که اراده، انتخاب و رضایت‌مندی آگاهانه بیمار در فرایند تشخیص بیماری و درمان به کار گرفته می‌شود و از هرگونه امری که حق بیمار را ضایع کند، باید جلوگیری شود. در کشور ما نیز مهمترین منشور و نظام‌نامه اخلاقی که ملاک عمل است، راهنمای عمومی اخلاق حرفه‌ای پزشکی است که فصل هفتم آن به احترام به حق انتخاب دریافت‌کنندگان خدمات سلامت مربوط است. در فصل هفتم این راهنمای اخلاقی، ۱۵ اصل و توصیه به فعالان سلامت توصیه شده که در پنج شاخص از جمله مهم بودن مذهب و عقیده شخصی بیمار، حق بیمار نسبت به اطلاع از روند تشخیص و شیوه درمان، اطلاع دقیق بیمار از هزینه‌های درمان، انتخاب شیوه‌های درمان از میان روش‌های مختلف و اختیار در آگاه کردن شخص ثالث خلاصه می‌شود.
ایمانی خوشخو ادامه داد: در کنار گونه‌های مختلف مطالعات اخلاقی، فرا اخلاق، اخلاق توصیفی، اخلاق کاربردی و ... نیازمند تعاریف دیگری هستیم، به این معنا که پس از تعریف اصول هنجاری مربوط به هر حرفه و شغل، نیاز داریم بین کارکنان آن حرفه برویم و چالش‌ها را استخراج کنیم. این کار نیازمند پیمایش است. پس از تدوین اصول اخلاق حرفه‌ای پزشکی باید به میان فعالان بخش سلامت برویم و مهمترین چالش‌های آن‌ها را احصا کنیم. منظور از چالش‌ها موضوعاتی است که بیشترین اختلاف نظر درباره آن‌ها وجود دارد. این کار با یک پیمایش قابل دستیابی است.
وی اضافه کرد: جامعه آماری کار تحقیقی بنده ۵۰ نفر از پزشکان و پرستاران حوزه سلامت بوده است که متوسط فعالیت آن‌ها ۱۶ سال بوده است. دیدگاه این افراد درباره منشور حقوق بیمار با استفاده از پرسشنامه‌ای مورد بررسی قرار گرفت. سوالاتی طراحی شدند که اولین پرسش شامل اختصاص امکانات و تجهیزات پزشکی به گروهی خاص بوده است. سوال دوم درباره اصل برخورد مهربانانه و اینکه فعالان سلامت در برخورد با بیماران با توجه به فاصله‌گذاری بین پزشک و بیمار و رعایت این اصل و راهکار ممانعت از تماس با بیماران کووید ۱۹ که در ساعات پایانی عمر خود هستند و این پرسش مطرح شده بود که آیا ممانعت از این امر اخلاقی است یا خیر؟ پرسش چهارم درباره امتناع از پذیرش بیماران با مشکل مالی و اینکه این امر اخلاقی است یا خیر؟ همچنین افزایش تعرفه‌ها، اطلاع یافتن بیمار از پیشرفت بیماری، بستری یا قرنطینه کردن اجباری بیمار، تست روش‌های درمانی تأییدنشده و نیز اطلاع یافتن خانواده بیمار از چگونگی بیماری فرد از دیگر پرسش‌های این پیمایش بوده است.
ایمانی خوشخو با اشاره به نتایج این پیمایش گفت: در خصوص موضوعات مختلف، اختلاف‌های معناداری در نتایج دیده می‌شد. به نظر می‌رسد روشن کردن میزان اختلافات درباره موضوعات چالش‌برانگیز، روش مناسبی برای استخراج مسائل و چالش‌های موجود است. سوالات را بر اساس میزان اختلافی که وجود داشت، چینش کردیم. مهمترین اختلاف در خصوص اجازه ملاقات با خانواده بیمارانی بود که در مراحل پایانی عمر هستند، اما با این حال و با وجود این ممنوعیت، چه باید کرد؟ ۲۴ نفر موافق بوده و ۲۶ نفر مخالف دیدار خانواده‌ها با این بیماران بودند. این چالش جدی خواهد بود و باید برای آن راه‌حلی بیابیم. با توجه به مقوله مرگ خوب، شاید بتوان امکان این ملاقات را با سازوکار‌های مختلفی در شرایط کاملا ایزوله فراهم کرد.
وی افزود: هدف از این پیمایش این بود که بررسی کنیم در کدام مسائل، خودمختاری بیمار در معرض نقض شدن قرار دارد. این خودمختاری دارای دو جنبه حق دانستن و حق انتخاب است. حق دانستن مربوط به آگاهی کامل نسبت به بیماری و روند آن و روش‌های درمان به کار گرفته شده و حق انتخاب مربوط به ملاقات با خانواده، انجام آزمایشات غیرقطعی، بستری و قرنطینه و آگاه ساختن خانواده و نزدیکان از بیماری است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به توجه به مبانی و راهکار‌های ارائه شده برای حل چالش‌های مهم اخلاقی در حوزه کاربردی و لزوم به‌کارگیری راهکار‌های لازم، گفت: در شرایط همدلی، حقوق بیمار با اصل مهمی که همانا وظیفه نظام سلامت در حفظ سلامت عمومی جامعه در تناقض قرار می‌گیرد، در اینجا باید چه کرد؟ این مسئله یک بحث نظری جدی را طلب می‌کند. کاری که صورت گرفته، قدم اول برای شناسایی چالش‌هاست. در کنار منشور حقوق بیمار، منشوری در حوزه مداخلات نظام سلامت داریم که اصل دوم آن می‌گوید سلامت عمومی برای رسیدن به سلامت جامعه باید از طریق روش‌هایی که به حقوق افراد در جامعه احترام می‌گذارد اقدام کند.
وی در پایان با تأکید بر اینکه بررسی‌های میدانی و طرح‌های پیمایشی زیادی باید در حوزه سلامت و پزشکی انجام پذیرد و تعاملات و مصاحبه با بیماران و فعالان سلامت باید انجام شود، بیان کرد: پس از استخراج داده‌ها، می‌توان تصمیم‌گیری مناسبی درباره چالش‌ها داشت. با توجه به نقش کوچکی که در کمیته علمی همایش داشته‌ام، مشاهده کردم کارهای پیمایشی خوب و کارهای نظری و علمی خوبی انجام پذیرفته که به امید خدا پس از انتشار، جامعه علمی می‌توانند از خروجی این پژوهش‌ها استفاده کنند.
در ادامه این پنل، صادق میراحمدی، استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه شهرکرد با ارائه بحثی پیرامون «بررسی شجاعت اخلاقی و عقلانی پزشکان در مواجهه با بیماران کرونا» اظهار کرد: کرونا ویروسی جدید با علائمی همچون تب، سرفه و تنگی نفس با سرعت انتقال بسیار بالاست. هیچ انسانی در برابر این ویروس ایمن نیست، اما از برخی از افراد به عنوان گروه‌های آسیب‌پذیر یا بیشتر در معرض خطر ابتلا به این ویروس نام برده می‌شود. یکی از این گروه‌ها پزشکان و مراقبان سلامتی است که از بیماران کووید ۱۹ مراقبت می‌کنند.
میراحمدی با بیان اینکه فضیلت شجاعت یکی از موضوعات حائز اهمیت در مراقبت‌های پزشکی از این نوع بیماران است، ادامه داد: دلیل تفکیک فضیلت شجاعت، به دو قسم اخلاقی و عقلانی، قوای مختلف نفس، انگیزه و غایت است. بحث درباره شجاعت، تاریخچه‌ای به اندازه تاریخ فلسفه دارد. در فلسفه ارسطویی، شجاعت به عنوان حد وسط بین جبن و تهور تعریف می‌شود. بر اساس این تعریف، پزشکی که در مواجهه به بیماران کووید ۱۹ قرار دارد و آن را جدی نمی‌گیرد، این فرد بی‌باک و بی‌پرواست. در مقابل نیز آن پزشکی که به درمان و معاینه بیمار مبتلا به کرونا امتناع می‌کند و در بیمارستان حاضر نمی‌شود، از شجاعت اخلاقی بی‌بهره است.
وی با اشاره به موضوع شجاعت عقلانی پزشکان، اضافه کرد: اگر پزشکی هدف شجاعت خود را یک غایت عقلانی قرار دهد؛ یعنی به دنبال به دست آوردن معرفت و دانشی درباره بیماری ناشناخته واگیردار باشد، در این صورت وی دارای شجاعت عقلانی است. شخصی که دارای فضیلت شجاعت عقلانی است، انگیزه‌هایی جهت رسیدن به معرفت و حقیقت دارد که باعث تمایز از دیگر شجاعت‌ها می‌شود. پزشکان زیادی هستند که سلامتی و جان خود را به خطر می‌اندازند و دغدغه آن‌ها تنها رسیدن به حقیقت است. کسی که دارای شجاعت عقلانی است، انگیزه کسب معرفت دارد. این نوع شجاعت تسهیل‌کننده دیگر فضایل نیز هست.
این عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه مفهوم شجاعت از مفاهیمی است که گستره‌ای از کمالات اخلاقی و عقلانی ما را در بر می‌گیرد و امری قابل ستایش و قابل تحسین است، افزود: شجاعت اخلاقی و عقلانی برای کسانی که با سلامت مردم سر و کار دارند، در مواجهه با بیماران ناشناخته بسیار ضروری است و برخورداری از آن‌ها ضرورت دارد. پیشنهاد می‌شود کارگاه‌های آموزشی برای پزشکان برگزار شود و نگاه آنان را به مفهوم شجاعت عقلانی و اخلاقی جلب کرد.
مریم خوشدل روحانی، استادیار دانشگاه شهید بهشتی نیز به عنوان یکی از شرکت‌کنندگان در این همایش سخنانی در باب «اخلاق قرنطینه» داشت و بیان کرد: در انتهای سال ۲۰۱۹ جهان با بیماری کرونا درگیر می‌شود و پروتکل‌های جدیدی از سوی دولت‌ها مطرح می‌شود. ابتدا قرنطینه بود و سپس فاصله‌گذاری اجتماعی. در ۳۱ ژانویه ۲۰۲۰، کمیسیون بهداشت جهانی اعلامیه رسمی خود را منتشر کرد مبنی بر اینکه ۱۹ هزار نفر مشکوک به این ویروس در چین وجود دارد و بیم احتمال گسترش جهانی آن می‌رود، و امروز مبتلایان به این ویروس به ۲۱ میلیون نفر در جهان رسیده است.
خوشدل ادامه داد: وقتی از کلمه و مفهوم قرنطینه صحبت می‌شود، اصطلاحاً به شرایطی گفته می‌شود که بیماران یا کالا‌ها در جای مشخصی دور از افراد سالم قرار بگیرند و در لاتین در مفهوم چهل روز کاربرد دارد. در اواسط قرن ۱۴ که مسافران و کشتی‌های مشکوک به طاعون (مرگ سیاه) خواستند وارد کرواسی شوند، با این مفهوم مواجه شدند و باید به مدت ۳۰ روز در منطقه‌ای قرنطینه می‌شدند. در آن سال، ۳۰ درصد جمعیت جهان به دلیل ابتلا به طاعون جان خود را از دست دادند.
وی افزود: بارزترین شکل قرنطینه را در قرن ۱۷ میلادی مشاهده می‌کنیم که انگلستان به واسطه شیوع طاعون تحت تأثیر بیماری قرار گرفت و دچار بحران شد و بارزترین بیماری نیز همزمان با قرن ۱۹ آغاز شد و آن بیماری آنفولانزا بود که دارای مرگ و میر در کل جهان بود. در سال ۲۰۰۳ هم که بیماری سارس فراگیر شد میزان کشندگی بیشتری داشت، اما به دلیل مقابله سریع گسترش پیدا نکرد.
این عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه اولین کسانی که در جامعه ایزوله می‌شدند، افراد جزامی بودند، گفت: قبل از میلاد مسیح، دانشمندانی حتی توصیه به قرنطینه‌های هفت روزه متناوب می‌کرده‌اند که مرتب تکرار می‌شده است. درباره قرنطینه در جهان اسلام، مستمسک خوبی مشاهده می‌شود و آمریکایی‌ها نیز از آن استفاده کرده‌اند. در کتاب کنزالعمال آمده که پیامبر اکرم(ص) توصیه می‌کنند که به منطقه‌ای که مرض مسری شیوع دارد، وارد نشوید یا اینکه اگر مرض مسری در شهر و منطقه شما شیوع پیدا کرده، از شهر خود خارج نشوید. در بین دانشمندان مسلمان هم ابن‌سینا توصیه‌هایی برای قرنطینه بیماران مبتلا به سل داشته است.
وی افزود: گسترده‌ترین بیماری طی قرن ۱۸، تب زرد در آمریکا بود و در قرن ۲۰ نیز شاهد شیوع آنفولانزا بودیم که جزء گسترده‌ترین بیماری‌ها بوده است.
مطالب مرتبط
