پیامدهای منفی قطع دسترسی دانشجویان به سامانه «گنج»
اکنون باز رویه جاری به عقب برگشته و همه پایان‌نامه‌ها در مؤسسات پنهان خواهد ماند و از دریچه‌های مخفی در بازار آزاد فروخته و کسی هم متوجه آن نخواهد شد، چون دیگر گنجی در کار نیست که دست کم بیشتر آنها قابل استفاده عمومی و رایگان باشد.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام رسول جعفریان در واکنش به قطع دسترسی دانشجویان به سامانه گنج، یادداشتی به رشته تحریر درآورده است که متن آن از نظر می‌گذرد:
«دیروز طی خبری در وبسایت ایرانداک اعلام شد: «به آگاهی می‌رساند که به استناد ماده هشت آیین‌نامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی از یکم دی ماه 1399 دسترسی به تمام‌متن پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها در پایگاه اطلاعات علمی ایران(گنج) شدنی نیست». این ماده هشتم تصویب‌نامه هیئت وزیران به عنوان آیین‌نامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی است.
داستان از این قرار است که پیش از این، مؤسسات مختلف آموزش عالی، پایان‌نامه‌های خود را به ایرانداک می‌دادند و ایرانداک آنها را در گنج می‌گذاشت و دانشجویان با شرایطی و البته مجانا می‌توانستند متن پایان‌نامه درخواستی مرتبط با کار خود را ببینند. طبعاً کار مشابهت‌یابی نیز از سوی ایرانداک انجام می‌شد. انتشار پایان‌نامه‌ها در گنج، دو مزیت داشت؛ یکی آن‌که از محتوای آنچه می‌خواستند استفاده می‌کردند، دیگر این که پایان‌نامه‌ها در مرئی و منظر همه بود و امکان تقلب وجود نداشت. در حال حاضر، این تنها مؤسسات صاحب پایان‌نامه هستند که می‌توانند متن کامل را انتشار دهند.
بدین ترتیب اگر همه مؤسسات آموزش عالی، همه پایان‌نامه‌های خود را در سامانه‌ها مستقل خود انتشار دهند و در این زمینه مشکلی نباشد، به دلیل تعدد مراکز، باز هم استفاده از محتوای آنها و نیز کنترل امر تقلب دشوار خواهد بود. بماند که بسیاری از مؤسسات و دانشگاه‌ها این کار را نکرده و زیرساخت‌های لازم را نیز ندارند.
اکنون باز رویه جاری به عقب برگشته و همه پایان‌نامه‌ها در مؤسسات پنهان خواهد ماند و از دریچه‌های مخفی در بازار آزاد فروخته و کسی هم متوجه آن نخواهد شد، چون دیگر گنجی در کار نیست که دست کم بیشتر آنها قابل استفاده عمومی و رایگان باشد.
راه حل آن است که هیئت وزیران اگر می‌خواهد تمام آن زحمات مراکز قانون‌گذار برای جلوگیری از تقلب برباد نرود، فکری برای این ماده هشت در آیین‌نامه اجرایی کند. در این مورد نیز حقوق دانشگاه‌ها با حقوق عمومی و نشر آزاد علم در تعارض افتاده و تا اینجا به ضرر علم پیش رفته است.
در همسایگی ما، کشور ترکیه، با ایجاد یک مرکز برای تزهای دانشگاهی ـ تز مرکزی ـ همه دانشگاه‌ها را موظف کرده تا پایان‌نامه‌های ارشد و دکتری را به آن بسپارند و متقاضیان نیز همگی به آنجا مراجعه کرده و از رفتن به این دانشگاه و آن دانشگاه و وب‌سایت‌های مختلف در امان هستند.
گفتنی است که دانشگاه تهران تمامی پایان‌نامه‌های قابل دسترسی خود را که تا دو سال قبل دفاع شده، روی وبسایت کتابخانه مرکزی ـ برنامه آریان ـ گذاشته است. پیش از این نیز بارها تلاش شده است تا از این پایان‌نامه‌ها در مشابهت‌یابی ایرانداک استفاده شود، که مع‌الاسف به جایی نرسیده است.»
انتهای پیام
