اهمیت حل تناقض نگاه مردم و نظر کارشناسی در جشنواره تلاوت‌های مجلسی

ابراهیم عقیلی، نفر دوم رشته قرائت تحقیق در پانزدهمین دوره جشنواره تلاوت‌های مجلسی کشور، در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، اظهار کرد: فرایند اجرای مسابقات قرآن در کشور ما معمولاً بر اساس اصول مسابقات قرآن سازمان اوقاف و امور خیریه است و این موضوع باعث می‌شود که یک سری خلاء‌های جدی در سطح مسابقات نمایان شود.

وی افزود: یکی از موضوعات اصلی در مسابقات قرآن بحث مردمی شدن و معرفی قرآنیان به جامعه است، از قاریانی که خروجی و حاصل برگزاری مسابقات هستند انتظار برآورده شدن نیاز تلاوت در جامعه می‌رود اما این مهم حاصل نمی‌شود چون ملاک‌ها و شاخص‌های ارزیابی مسابقات از پیشرفت و قاریان در عرصه تلاوت‌های محفلی پیشگیری می‌کند.

تغییر نگرش؛ هدف جشنواره تلاوت‌های مجلسی

عقیلی با بیان این‌که نتیجه پیشرفت کشور مصر در حوزه قرائت قرآن بر اساس فعالیت در بخش محافل قرآنی است، ادامه داد: در جشنواره تلاوت‌های مجلسی هم پایه و اساس رقابت بر سر تلاوت مجلسی است که این هدف با تغییر نگاه نسبت به چارچوب‌های مسابقات قرائت قرآن و توجه به تلاوت زیبا و مردمی به دست آمده است.

این قاری قرآن اظهار کرد: جشنواره تلاوت‌های مجلسی کم‌کم جای خود را در میان رویدادهای قرآنی کشور باز می‌کند و با انجام تغییرات و برطرف شدن نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت، اعتماد قاریان و جامعه قرآنی به این رویداد قرآنی افزایش خواهد یافت؛ برخی از قراء مجلسی‌خوان کشور در میان مردم محبوبیت بسیاری دارند اما در چارچوب مسابقات قرآن و بر اساس آن آیین‌نامه‌ها راه به جایی نمی‌برند، جشنواره تلاوت‌های مجلسی می‌تواند این تناقض در عملکرد رقابت‌های قرآنی را از بین ببرد.

وی با بیان اینکه همچنان باید بر رشد تلاوت مجلسی در کشور تأکید شود، افزود: هدف جشنواره تلاوت‌های مجلسی یک هدف عالی است البته این جشنواره مثل یک نهال تازه است و نیاز به رشد دارد؛ مردمی انتخاب شدن برترین‌ها در این جشنواره یک بحث است، قاری منتخب مسابقات قرآنی و جشنواره تلاوت‌های مجلسی با هم تفاوت دارند چرا که آیین‌نامه مسابقات و جشنواره با هم متفاوت است، منتخبان جشنواره نباید بر اساس رأی مردمی غیرکارشناسانه و نه یک ‌تلاوت کارشناسانه غیر جذاب و غیر مردمی معرفی شوند، بلکه یک تلاوت جذاب و مردم‌پسند در کنار توجه به نظر فنی و کارشناسی باید مقام برتر را کسب کند.

عقیلی اضافه کرد: نقطه قوت جشنواره این است که نظر کارشناسانه و نگاه مردمی در کنار یکدیگر مورد توجه است البته حل کردن تناقض‌های بین نگاه داوری و نگاه مردمی یک امر مهم است و توجه به «مجلسی‌خوانی» می‌تواند یک نقطه قوت مهم به شمار بیاید.

افزایش سطح استماع قرآن در جامعه

وی با اشاره به اثرگذاری جشنواره تلاوت‌های مجلسی در رشد استماع قرآن جامعه، گفت: شرایط کرونایی و فعالیت مجازی مربوط به جشنواره تلاوت‌های مجلسی باعث شد تا تلاوت قاریان مختلف سراسر کشور در بین افراد مختلف جامعه بیشتر دیده شود و این امر در توسعه استماع مردمی قرآن مؤثر بود که در شرایط اجرای سایر مسابقات چنین فضایی دیده نمی‌شود.

عقیلی بیان کرد: نوع نگاه قاریان به جشنواره تلاوت‌های مجلسی حاصل عملکرد خود این جشنواره است، اگر تفاوت محسوسی در خروجی و نتیجه جشنواره دیده شود یعنی توانمندی و استعداد قاریان «مجلسی‌خوان» به خوبی قابل مشاهده باشد پس از چند سال به طور طبیعی اعتماد جامعه قرآنی نسبت به این جشنواره بالاتر خواهد رفت.

وی تصریح کرد: یکی از بزرگترین نقاط ضعف جشنواره نداشتن زمان بیشتر تلاوت برای قاریان نسبت به تلاوت‌های مسابقاتی است، یک تفاوت اصلی و ویژه تلاوت‌های مجلسی نسبت به مسابقات در زمان اجرای تلاوت است؛ تلاوت‌های مرحله نهایی نیاز به  زمان حداقل ۲۰ دقیقه‌ای دارد تا بتوان آن را یک تلاوت مجلسی تلقی کرد.

عقیلی بیان کرد: عیار تلاوت‌های مجلسی در مدت زمان‌های طولانی‌تر شناخته می‌شود، فن و تکنیک قاری را نمی‌توان در زمان‌های کوتاه به خوبی ارزیابی کرد؛ از طرفی تلاوت‌های مرحله نیمه نهایی پانزدهمین دوره جشنواره تلاوت‌های مجلسی در میان برنامه‌های اختتامیه این جشنواره گم شد؛ طول کشیدن مراسم و اجرای برخی برنامه‌های حاشیه‌ای در اختتامیه جشنواره، روی تلاوت‌ها هم اثرگذار بود.

قاری برتر جشنواره تلاوت‌های مجلسی ادامه داد: خیلی خوب بود اگر یک قاری مجلسی‌خوان حرفه‌ای در اختتامیه این جشنواره تلاوت می‌کرد و نمونه کامل از این نوع تلاوت برای مردم و متسابقان ارائه می‌شد، ما در کشور قاریان «مجلسی‌خوان» بسیاری داریم که می‌توانند قوت اجرای خود را در این عرصه نشان دهند.

جشنواره تلاوت‌های مجلسی، ساختاری نو و مقبول 

عقیلی ضمن ارائه تحلیلی از جشنواره تلاوت‌های مجلسی گفت: ساختار این جشنواره چون جدید است هنوز خوب به نظر می‌رسد، باید در طی اجرای دوره‌های مختلف از این رویداد قرآنی ضعف‌ها و قوت‌ها بیشتر و بهتر دیده بشود.

وی با اشاره به تحلیل‌ها و سخنان اساتید برجسته قرآن نسبت به این جشنواره قرآنی افزود: دور از شأن یک قاری است که برای دیده شدن در جشنواره دست به کار تبلیغاتی بزند، اساتید قرآن در این رابطه نوعی نگرانی دارند که مبادا شائبه‌ها در رابطه با شخصیت قاریان پیش بیاید، البته وظیفه بهتر دیده شدن و تبلیغات مناسب‌تر این جشنواره برعهده مسئولان اجرایی است و ضرورت دارد که پوشش رسانه ملی در رابطه با این رویداد قرآنی هم افزایش پیدا کند.

عقیلی اظهار کرد: دیگر نگرانی اساتید قرآن در رابطه با انتخاب مردمی برترین‌های جشنواره است، نباید با تأکید بر نگاه مردمی اهمیت نظر کارشناسی به حاشیه برود و برترین‌های این جشنواره نتیجه خروجی اعمال نظرهای غیرکارشناسانه باشند.

اتلاف عمر قاریان در راه کسب رتبه مسابقات قرآنی

وی تصریح کرد: در حال حاضر خروجی مسابقات قرآن ما در سراسر کشور لزوماً معرفی قاریان مجلسی‌خوان نیست، گاهی یک قاری برای کسب مقام به اندازه‌ای پشت در مسابقات قرآنی می‌ماند که عمر تلاوتش به پایان می‌رسد و پس از کسب رتبه در مسابقات هم توان اجرای تلاوت‌ مجلسی ندارد و از طرفی برای تمرین و تکرار بسیار تلاوت‌های مسابقاتی یک نوع تلاوت‌هایی با صوت و لحن و تجوید مناسب مسابقات اجرا می‌شود که مانع از ارتباط قلبی بین قاری و مستمع تلاوت است.

این قاری قرآن خراسانی گفت: شاید برای روند اجرایی جشنواره تلاوت‌های مجلسی نقدهایی وجود داشته باشد اما هدف جشنواره هدف عالی است و خلاءهای مربوط به مسابقات قرآن را به خوبی پوشش می‌دهد، نکته حائز اهمیت این است که قاریان برترین جشنواره پس از اعلام نتایج به حال خود رها نشوند و همچون مسابقات در مراحل شرکت در جشنواره و کسب عنوان متوقف نشوند؛ لازم است تا این افراد به نهادها و جامعه معرفی شوند تا در جهت رونق بخشیدن به موضوع کرسی استماع تلاوت در کشور کمک کنند.