هدف روزه در آئین یهود قرب به خداست

به گزارش ایکنا، نشست «روزه در ادیان» شامگاه پنجشنبه، 9 اردیبهشت‌ماه، با حضور اردشیر خورشیدیان، رئیس انجمن موبدان و رهبر زرتشتیان ایران؛ آرش آبایی، محقق و  دین‌پژوه کلیمی و مدرس علوم دینی یهود و یحیی صباغچی، استاد دانشگاه صنعتی شریف، از سوی مؤسسه پویافکر برگزار شد.

آرش آبایی، محقق و  دین‌پژوه کلیمی و مدرس علوم دینی یهود، در این نشست با بیان اینکه روزه از مشترکات ادیان توحیدی است، گفت: روزه در یهود از راه‌های متعارف سه‌گانه برای قرب به خدا در کنار قول(نماز) و مأمن (دارایی یا صدقه) است؛ فلسفه روزه توسط موسی(ع) بیان شده است که وقتی به طور رفت در برگشت فرمود: من چیزی نخوردم و نیاشامیدم؛ این تعبیر نشانه تمرکز و توجه موسی بوده است.

وی با بیان اینکه در تورات دستور داده شده در دهمین روز ماه عبری بر جان‌های خود سخت بگیرید؛ یعنی از خوردن و آشامیدن امساک کنید، افزود: فلسفه روزه توبه و بخشیدن گناهان است، ولی چند مورد هم در مناسبات و تقویم یهود برای روزه واجب وجود دارد؛ سالروز روزی که بیت‌المقدس ویران می‌شود، روزه می‌گرفتند که نشانه سوگواری بوده است و روزه بر همه واجب است.

آبایی افزود: روزه دیگر به مناسبت قتل عام یهودیان است که در آن دوره سه روز روزه می‌گیرند؛ زیرا در آن زمان یهودیان دست به دعا برداشتند تا خدا به آنها کمک کند و همین طور هم می‌شود و به خاطر یادبود آن، هرساله روزه می‌گیرند. پس روزه برای توبه و کفاره، چهار مورد روزه‌های مربوط به ویرانی بیت‌المقدس و روزه قتل یهودیان شش روز روزه‌داری در یهود است.

شباهت روزه یهود به مسلمانان

محقق کلیمی‌پژوه اضافه کرد: روزه یهود شبیه روزه اسلام یعنی نخوردن و نیاشامیدن است؛ زمان آن جز دو روزه، شبیه روزه مسلمین از سحر تا غروب آفتاب است و برای احتیاط یک ربع به آن افزوده می‌شود، ولی چون تعداد این روزه‌ها کم هست، رسم سحری خوردن رایج نیست و عملا از همان شب، روزه اعمال می‌شود.

وی افزود: دو روزه یعنی کیپور که تورات دستور داده است. روزه روزی که بیت‌المقدس ویران شد از غروب تا غروب روز بعد است و علاوه بر ممنوعیت خوردن، کار کردن هم ممنوع است. در روزه‌های سوگواری هم ممنوعیت‌هایی اضافه می‌شود؛ اینها روزه‌های واجب است، ولی روزه مستحبی هم داریم.

سن تکلیف در یهود

آبایی با بیان اینکه سن تکلیف برای دختر 12 و برای پسر 13 سال است، گفت: در روزه یهود، مواردی جهت معافیت هم ذکر شده است؛ واجب‌ترین روزه کیپور است که معافیت آن بسیار کم است، ولی سایر روزه‌ها معافیت بیشتری برای زنان باردار، شیرده و بیماران و ... دارد. البته چون شش روز در سال است، تقریباً کمتر کسی است که مبتلا به معافیت شود. البته روزه کیپور را همه سعی می‌کنند بگیرند و در کنیسه‌ها عبادت کنند.

مدرس آئین یهودی با بیان اینکه فلسفه روزه در یهود وسیله‌ای برای توجه است، گفت: اینکه انسان به یاد بیاورد که امروز روز توبه، سوگواری و ... است؛ لذا عمده هدف مراقبه و ذکر و یادآوری است؛ بنابراین روزه وسیله است، گرچه یهودیان گاهی این وسیله را با هدف اشتباه گرفته‌اند و بابت این توبیخ هم می‌شوند، در اشعیای نبی به صراحت به این رفتار اعتراض شده است که هدف روزه، آزادی مظلومان، رسیدگی به فقرا و یتیمان و بیوه زنان است، نه اینکه ادای نخوردن و نیشامیدن داشته باشید، ولی به این اصول عمل نکنید.

آبایی اظهار کرد: روزه در یهود از نشانه‌های ایمان است و جایگاه مهمی در  یهودیت دارد، ولی بر حسب میزان متشرع فرد ممکن است برخی روزه‌های مستحبی را هم بگیرند؛ ولی کسانی هم هستند که پایبند نیستند، ولی در حد متوسط پایبندی دینی در یهودیان ایران وجود دارد و صددرصد کلیمیان کیپور را رعایت می‌کنند که روز توبه و بخشش گناهان است.

مشترکات ادیان

وی در پایان بیان کرد: یهودیان در سه نوبت در روز نماز واجب دارند و در روزهای روزه همین نمازها با تغییرات جزیی اجرا می‌شود؛ بخش خاصی از تورات در کنیسه‌ها تلاوت می‌شود که با جماعت ممکن است و البته همه سعی می‌کنند به کنیسه بیایند، ولی لزوماً برای روزه، ورود به کنیسه لازم نیست. روزه، نماز و گرامی‌داشت ماه شعبان به یاد منجی موعود در ادیان، وحی، نیکی، منع خشونت و ... در ادیان مشترک است و همه ادیان باید قدر این اشتراکات را بدانند و بر روی آن همکاری کنند.