ضرورت اعمال تغییرات در آیین‌نامه ارتقای اعضای هیئت علمی

به گزارش ایکنا، به نقل از مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در ابتدای جلسه و در ادامه ارائه جلسه قبل، محمود کمره‌ای گزارشی از فصول مختلف آئین نامه جدید و تغییرات ایجاد ارائه کردند و سپس اعضا جلسه اظهار نظر کردند.

 

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدسعیدرضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در سخنانی با بیان اینکه مسئله‌ای درباره وتویی بودن چاپ مقاله از سوی دانشجویان دوره دکتری وجود دارد، اظهار کرد: دانشگاه‌ها شرط گذاشته‌اند که اگر دانشجوی دوره دکتری مقاله در Web of science چاپ نکند، نمی‌تواند از رساله خود دفاع کند. اینگونه شرط‌ها ممکن است موجب تقویت چاپ مقاله شود ولی شروطی است که جنبه تحمیلی و خارج از تعهدات قانونی دانشجوست. لذا جنبه تشویقی حتما تقویت کننده حضور در رقابت‌های بین المللی است ولی وتوئی گذاشتن آن خلاف مقررات است، لذا در آیین‌نامه ضوابط آموزشی، اصلاحاتی باید صورت گیرد.

 

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: مقاله ترویجی در این آیین‌نامه تعریف مشخصی ندارد و فقط مقاله ترویجی را از مقاله پژوهشی متمایز کرده است. مقاله پژوهشی تعریف روشن‌تری دارد و اگر در فصلنامه‌ای علمی پژوهشی چاپ می‌شود، مقاله علمی پژوهشی تلقی خواهد شد. خوب است تعریف مقاله ترویجی روشن گردد که منظور مشخص شود.

به گفته وی میزان رأی هیئت ممیزی برای ارتقای کسی که دارای 50 درصد امتیاز آموزشی است، در این آیین‌نامه دو سوم لحاظ شده که درست نیست و یک نگاه تحقیرآمیز به آموزش است و رویکرد هیئت‌های ممیزی به سمت پژوهشی بیشتر تمایل دارد و مشخص است که دو سوم رأی را نمی‌توان تأمین کرد و ارتقا اتفاق نمی‌افتد. این را هم مانند سایر موارد در نظر بگیریم، چرا که آموزش، محور کانونی نظام آموزش عالی کشور است و اهمیت اساسی دارد.

 

وی افزود: نکته دیگر موضوع پیش‌بینی نهادی در کار است، روشی که وجود دارد این است که ارتقا در کمیته منتخب طرح می‌شود، سپس به کمیسیون و بعد به هیئت ممیزه دانشگاه می‌رود و در واقع سه مرحله را طی می‌کند. در مرحله اول و دوم جنبه تخصصی دارد اما در مرحله سوم جنبه تخصصی را از دست می‌دهد. استادی که تخصص در حوزه علوم پایه یا مهندسی و ... دارد، درباره پرونده علوم انسانی، هنر و ... نظر می‌دهد. معتقدم باید یکی از این دو کار انجام شود؛ یا به سمت سیستم ارجاع برویم که در بسیاری از کشورها متداول است و پرونده به متخصصان مربوطه ارجاع داده می‌شود و نظر داور متخصص مبنای داوری نهایی است. یا به سمت حداقل سه هیئت ممیزه شدن برویم. در حال حاضر هیئت ممیزه علوم پزشکی از سایرین جداست. مناسب است در دانشگاه‌های ذیل آموزش عالی کشور هم حداقل دو هیئت ممیزه داشته باشیم، یکی برای علوم اجتماعی، علوم انسانی و هنر و دیگری برای حوزه علوم تجربی شامل علوم پایه، علوم مهندسی و دامپزشکی. این اشکال جدی است که یک استاد محترم شیمی یا فیزیک یا مهندسی برق در مورد رشته‌های علوم اجتماعی، علوم انسانی و هنر نمی‌تواند داوری دقیق داشته باشد و صرفا برای قالب‌ها و شکل‌ها تاکید می‌کند.

 

عاملی خاطر نشان کرد: استاد بازنشسته اگر استاد ممتاز باشد، آینده مشخصی دارد. کرسی استاد ممتاز حفظ می‌شود و می‌تواند به کار خود ادامه دهد اما غیر از استاد ممتاز که تعداد آنها بسیار کم است، بقیه بازنشسته‌ها از رده خارج می‌شوند و این بهره‌مند نشدن از تخصص و جایگاه علمی استادان بازنشسته را در پی دارد. گفته شده بود اگر استادی امتیازات دو برابر استاد تمام را احراز کند، می‌تواند کاندید استاد ممتاز شود. تعداد اساتید ممتاز خیلی کم است در همین دانشگاه تهران فقط 5 نفر هستند؛ در حالی که اساتید و اعضای هیئت علمی سرمایه‌های ملی کشور هستند و باید بتوانیم از دانش متراکم آنها بهره‌مند شویم. لذا مناسب است پیش‌بینی استاد برگزیده در آئین‌نامه تدبیر شود. در کشور‌های دیگر مفهوم امراتوس پروفسور را دارند که به مجرد بازنشستگی با افراد شایسته حکم امراتوس پروفسور یا استاد برگزیده می‌دهند.

 

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار کرد: 10 کارگروه برای تدوین آیین‌نامه تشکیل شد و به واسطه این کارگروه‌ها مجموعه‌های دانشگاهی مشارکت داشتند و نظرات آنان در آیین‌نامه منعکس شده است. این آیین‌نامه مبنای عمل است، در عین حال باید اشکالات و ایرادات آن برطرف شود. پس از اصلاحات، در اولین فرصت این آیین‌نامه به شورای اسلامی شدن دانشگاه می‌آید.

 

منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز در این جلسه در سخنانی با بیان اینکه کار بسیار فشرده‌ای در چند ماه اخیر انجام شده که پیش نویس آیین‌نامه ارتقا نهایی شود، اظهار کرد: آیین‌نامه ارتقا نباید آیین‌نامه گزینش عمومی شود. پیشنهاد من این است که عنوان این آیین‌نامه به آیین‌نامه ارتقای علمی اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها تغییر پیدا کند.

 

سیدحمیدرضا طیبی، رئیس جهاد دانشگاهی نیز در این جلسه بیان کرد: به نظر می‌آید مسیر ارتقا آسان است و باید شانیت علمی برای هر یک از جایگاه‌ها قائل شد. فاصله علمی هم نباید، فاصله‌های درآمدی را در پی داشته باشد. در عین حال در حوزه‌های فناورانه و پژوهشی و تجاری سازی و کاربردی کردن آن، مانند آنچه در جهاد دانشگاهی اتفاق می‌افتد، باید آیین‌نامه برای این مجموعه‌ها متفاوت باشد. بودجه ما 20 درصد از منابع دولتی و 80 درصد از منابع خودمان و حاصل از تجاری سازی فناوری است. سطح کارهای فناورانه به شکلی است که با بودجه‌های دولتی کار پیش نمی‌رود. آیین‌نامه ارتقا نباید فقط مرتبط با دانشگاه باشد، چرا که اعضای علمی مجموعه‌هایی دیگر مانند جهاد دانشگاهی خود را با اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها مقایسه می‌کنند؛ چراکه شرایط و موقعیت و امتیازات متفاوت است.

 

حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه، معاون هنر و علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی نیز در سخنانی گفت: بحث ممیزه‌های تخصصی که آقای دکتر عاملی مطرح کردند بسیار مهم است. بنده عضو چهار هیئت ممیزه هستم و به عیان می‌بینم که پرونده شیمی و ریاضیات می‌آید و رای من خاصیتی ندارد. خواهش من این است که ممیزه‌های تخصصی راه اندازی شود. بپذیریم که ممیزه علوم انسانی از ممیزه علوم پایه و مهندسی جدا گردد، چرا که دقیق تر است و از آن طرف اجحافی صورت نمی‌گیرد.

 

وی افزود: نکته دیگر اصطلاحات و تعاریف آنهاست. کرسی ترویجی ذکر شده در حالی که کرسی علمی و ترویجی است. کرسی نقد و نظریه پردازی آمده در حالی که کرسی علمی تخصصی است که در آن نقد و نظریه پردازی می‌شود. همچنین در آیین‌نامه نظریه تعریف شده در حالی که غلط است. در ماده یک مسئولیت فردی، استمرار در تقید پایبندی به ارزش‌های دینی، فرهنگی، ملی و انقلابی ذکر شده است. آیا این موارد در ذیل مسئولیت‌های فردی است؟

 

حجت‌الاسلام خسروپناه یادآور شد: اگر در هیئت‌های ممیزه کسی 10 مقاله علمی پژوهشی داشته باشد باز ایراد وارد می‌شود که تعدادش کم است، یعنی همچنان تاکید بر کمیت است و بررسی نمی‌شود که این تعداد مقالات چه مسائل و مشکلاتی را برطرف کرده یا می‌کند. در بحث کرسی‌ها نیز، در آیین‌نامه اشکالات متعددی وجود دارد. نقد علمی در حوزه‌های علوم انسانی و معارف را مطرح کرده اساسا مرتبط با همین علوم است در سایر علوم که آیین‌نامه‌ای برای کرسی‌ها وجود ندارد. به نظر بنده این بخش باید اصلاح جدی شود.