عزای سقای کربلا در کنار کهن‌الگوی آب + فیلم
قنات تاریخی سلیمانیه در منطقه فین علیا، ظهر تاسوعا میزبان عزادارانی است که به یاد سقای کربلا، چشمان اشک‌آلود از نوحه‌گری را در آب زلال قنات شست‌وشو می‌دهند.
عزاداران فین علیا ظهر تاسوعا برای شکرگزاری به درگاه خدای بخشایشگر و پاسداشت ادب، وفاداری و غیرتمندی سقای کربلا، در کنار چشمه تاریخی و همیشه جوشان سلیمانیه حاضر می‌شوند و پس از نوحه‌گری، چشمان اشک‌آلود را در زلال چشمه می‌شویند تا هم این عزای عظمی را با این مایه حیات شریک شوند و هم آب چشمه از این اشک و نوحه برکت بگیرد.
یاد سقای آب در کنار مظهر آبی که تمدن هفت هزار ساله سیلک از آن نوشیده، پاسداشت توأمان آیین عاشورا و کهن‌الگوی آب است.
چشمه(قنات) سلیمانیه پرآب‌ترین چشمه منطقه کاشان است که جوی‌های زیادی از آن منشعب می‌شوند تا دشت‌های پایین‌دست فین علیا، فین سفلی و... را سیراب کنند؛ برای همین، این چشمه همیشه در نظر مردمان این سامان مقدس و مورد تکریم بوده است.
تا چندی پیش، هر صبح جمعه، دعای ندبه و در مناسبت‌ها، زیارت عاشورا و دیگر ادعیه در اینجا می‌خواندند. مردم اینجا بر پایه بعضی از روایات معتقدند که دعا در کنار آب روان، به‌ویژه در زیر باران به اجابت نزدیک است.
ذکر پرتکرار روز تاسوعا در کنار این آب، برآمده از دامنه کوه، تأثیر و سوزناکی مضاعفی دارد. آب از زمین می‌جوشد، ولی کودکان تشنه در حرم حسینی منتظر سقا هستند و سقا در کنار علقمه شهید شده است: ای اهل حرم میر و علمدار نیامد/ سقای حسین سید و سالار نیامد.
«گوشت‌بابا»؛ نذری ظهر تاسوعا
در کوچه سورچی‌های لتحر، پذیرایی ظهر تاسوعا، نذری «گوشت‌بابا»ست. طایفه خدادوست(رسپینا)ها که باباهای سنتی جریده لتحر هستند، ظهر تاسوعا هیئت‌های اباالفضلی و چهارده معصوم(ع) را اطعامی می‌دهند که به گوشت‌بابا(نذری بابای جریده) معروف است.
«گوشت‌بابا» همان گوشت و لوبیا، معروف‌ترین نذری کاشان است که در اینجا به شکلی سنتی طبخ و توزیع می‌شود. ابتدا آبگوشت پرچرب را در کاسه‌های استیل به همراه بسته‌های نان خشک‌پزی می‌آورند و بعد گوشت و لوبیا را در دوری(بشقاب)های روحی تعارف می‌کنند؛ به‌غایت پرگوشت، پرچرب، پرادویه و خوش عطر و طعم.
نذری از پیوست‌های سنت جریده‌برداری است که در دست‌نوشته‌های بازمانده از بابایان یک قرن اخیر، به «دیگ جوش» معروف است. «نان عباسعلی»، نذری دیگر جریده به‌شمار می‌رود.
جریده، علم عزای تاسوعاست. این نماد عزاداری را به سه قرینه، منسوب به حضرت عباس(ع) می‌دانند؛ زمان برداشتن این علم، اغلب شب، روز و شام تاسوعاست. نشانه‌های به‌کار رفته در جریده، مثل کشکول(مشک)، علم، پنجه و... به سقای کربلا انتساب دارد. نذری‌های جریده از جمله نان عباسعلی نیز مزین به نام حضرت عباس(ع) است.
محمد خداداد، پژوهشگر آیینی و فرهنگ عامه
انتهای پیام
