اصلی اساسی که در آغاز مسابقات بین‌المللی قرآن به حاشیه رفت

مراسم افتتاحیه سی و نهمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن عصر 29 بهمن‌ماه با حضور رئیس مجلس شورای اسلامی و جمعی از مسئولان فرهنگی و قرآنی کشورمان در سالن اجلاس سران کشورهای اسلامی برگزار شد تا بعد از دو سال انتظار، رویدادی که آن را در کنار نمایشگاه بین‌المللی قرآن به عنوان مهم‌ترین رویدادهای قرآنی جهان اسلام معرفی می‌کنند، شروع به کار کند.

شاید برای برخی سؤال باشد که چرا از عبارت «پس از دو سال انتظار» استفاده شده؛ در حالی که این رویداد سال گذشته نیز برگزار شده است. برای پاسخ به این سؤال با وجود میل باطنی باید از بیماری کرونا یاد کنم. در دوران کرونا بسیاری از مسابقات بین‌المللی قرآن به تعطیلی کشیده شد و ایران از بین ده‌ها کشور برگزارکننده مسابقات قرآن تقریباً تنها کشوری بود که تَن به تعطیلی مسابقات نداد و آن را به صورت مجازی برگزار کرد.

بسیاری بر این باور بوده و هستند که مسابقات مجازی در حوزه قرآن که بخش زیادی از به ثمر رسیدن اهداف و اثرگذاری‌های آن به حضور مستمعین در سالن مسابقات و نیز رفت و آمد قاریان و حافظان از کشورهای مختلف پیونده خورده است، نباید در شمارگان ادوار مسابقات به حساب آورد و برگزاری مسابقات در این دوره به صورت حضوری به انتظار دوساله فعالان قرآنی پایان داد.

• گزارش تصویری افتتاحیه مسابقات بین‌المللی قرآن کریم جمهوری اسلامی ایران

حال بعد از دو سال مسابقات به همان سیاق سابق بازگشته تا پیوندهایِ عمیقِ قرآنیِ قاریان و حافظانی از چهارگوشه دنیا و اهدافی که به آن گره خورده است به نظاره بنشینیم. از همین رو پیش‌بینی می‌شود تا چهارشنبه که این رویداد به سرانجام می‌رسد، شاهد محفلی باشکوه به نام مسابقات بین‌المللی قرآن جمهوری اسلامی ایران باشیم.

اتفاق دیگری که به کامل کردن شکوه این محفل قرآنی کمک کرده است، بازگشت مجدد آن به سالن اجلاس سران کشورهای اسلامی است. سالنی که به جزئی از حافظه تاریخی قاریان و حافظان در سال‌های گذشته تبدیل شده و حالا بعد از حدود هفت سال دوری از این رویداد، بار دیگر میزبان یکی از دیگر از بزرگترین محافل قرآنی ایران اسلامی شده است تا در ایام برگزاری رقابت‌ها به مرور خاطراتی از جنسِ خاطرهِ تلاوتِ ماندگار کریم منصوری در حضور بی‌شماری از سران کشورهای مختلف یا تلاوت شهید منا حسن دانش که آن زمان نمی‌دانستیم، آخرین تلاوت او در این سالن خواهد بود، بپردازیم و حسرت آن تلاوت‌های ناب که این روزها بیش از پیش احساس می‌شود با آهی دمادم همراه کنیم.

بر همین اساس باید اهتمام مسئولان قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه را به خاطر دو اتفاق «حضوری کردن این رویداد» و «بازگرداندن مجدد آن به سالن اجلاس سران کشورهای اسلامی» اَجر نهاد. دو اتفاقی که به نظر می‌رسد در هر چه با شکوه‌تر شدن این رویداد بین‌المللی بی‌تأثیر نبوده است.

اگرچه مسئولان برگزاری مسابقات تمام اهتمام خود را به کار بسته‌اند تا رویدادی در شأن کلام وحی نزد علاقه‌مندان به آیاتی الهی اکران کنند و نمونه‌هایی از این اهتمام هم به تفصیل اشاره شد؛ اما مراسم افتتاحیه این محفل قرآنی خالی از ایراد و نقص نبود، ایراداتی که بیم آن می‌رود، اگر اشاره‌ای به آن نشود در لابه‌لای اتفاقات و حاشیه‌های مسابقات به ورطه فراموشی کشیده شود و حق مسابقات آنگونه که باید و شاید ادا نشود.

حقی که شاید بتوان گوشه‌ای از آن را در تکریم پیشکسوتان قرآنی در ایام برگزاری مسابقات جستجو کرد.(آنگونه که دیده شد این تکریم در مراسم افتتاحیه محقق نشد) اساتید و پیشکسوتانی همچون سیدمحسن موسوی بلده، محمدحسین سبزعلی، مهدی قره‌شیخلو و بسیاری دیگر از اساتیدی که جایگاه فعلی فعالیت‌های قرآنی کشور و قاریان و حافظان جوان، حاصل سال‌ها تلاش و مجاهدت آنهاست و کیست که نداند این اساتید با حضورشان گرمای دو چندانی به این محفل با شکوه خواهند داد؛ اگر حضوری توأم با کرامت باشد.

ازدحام جمعیت در زمان افتتاحیه مسابقات و بی‌توجهی به آن در سال‌های متمادی از آن دست اتفاقاتی است که هنوز هم به چشم می‌آید و یکی دیگر از وجوه تکریم مستمعین و مخاطبان مسابقات قرآن است. به نظر می‌رسد تا مسابقات هست باید شاهد این ازدحام بود، چرا که ظاهر امر نشان می‌دهد برنامه‌ای برای مقابله با این پدیده تعریف نشده است. امسال نیز در مراسم افتتاحیه شاهد خودنمایی این پدیده بودیم که علت اصلی آن اختصاص تنها یک گیت برای ورود مستمعین به سالن مسابقات بود. این وضعیت در زمان تحویل اشیا(تلفن همراه و ...) چشم‌ها را آزار می‌داد.

به نظر می‌رسد این پدیده، خود به خود تکریم و حضور کرامت‌مند مستمعین و بسیاری از اساتید که بر اساس دعوتنامه به این محفل دعوت شده بودند به حاشیه می‌راند و شاید همین ازدحام هم باعث شود بسیاری، یک آن تصمیم قطعی خود برای حضور نیافتن در سالن مسابقات را نهایی کنند و سرمنشأ خالی ماندن صندلی‌های سالن مسابقات در ایام برگزاری رقابت‌ها را باید از همین‌جا ردیابی کرد.

اگر برگزارکنندگان مسابقات بین‌المللی قرآن به دنبال گسترش اصل تکریم در تمامی شئون این رویداد باشند، حتی می‌توانند جایگاهی برای اهالی رسانه که پوشش افتتاحیه یا اختتامیه این محفل نورانی را انجام می‌دهند در نظر بگیرند تا علاوه بر انعکاس مسابقات، بهره‌برداری‌های خاص خود از حضور مسئولان سیاسی در این رویداد را داشته باشند و با برخوردهای محافظان مسئولان آزرده خاطر نشوند. این کار با اختصاص یک مکان برای همه اهالی رسانه و هماهنگی با مسئولان سیاسی برای حضور در آن جایگاه و پاسخ به سؤال خبرنگاران قابل برطرف شدن است.

چینش مراسم آغازین و آیتم‌هایی که در هر برنامه در نظر گرفته می‌شود، بخش دیگری از پازل تکریم مستمعین و مخاطبان در هر رویداد است، در مراسم افتتاحیه مسابقات بین‌المللی قرآن اما بیش از اینکه چینش برنامه‌ها تکریم مستمعین و مخاطبان و احترام به زمانی که اختصاص داده‌اند به ذهن بیاورد، یادآور تکریم مسئولان بود. پس از برگزاری مراسم افتتاحیه با چند نفر از حاضران در سالن از طیف‌های مختلف و نیز تعدادی از اهالی رسانه هم‌کلام شدم، اغلب بر اینکه حداقل یک سخنرانی و اجرای گروه تواشیح اضافه بود تأکید داشته و برخی هم جای تلاوت نهایی با حضور قاریان خوشخوان را خالی احساس کردند.

آخرین نکته‌ای که هنوز زمان برای جبران آن تا پایان مسابقات وجود دارد، غفلت از موضوع درگذشت استاد «محمدعلی لسانی فشارکی» است. خبری که این روزها فعالان قرآنی و به خصوص قرآنیان دانشگاهی را به سوگ نشانده و انتظار زیادی نبود که اگر در این گردهمایی قرآنی که بین‌المللی هم بود، از این استاد مبرز قرآنی یادی شود و حتی بخشی از مراسم افتتاحیه به این موضوع اختصاص یابد، اما نه تنها شاهد آن نبودیم، حتی به اندازه چند ثانیه یادی از این بزرگمرد بر زبان مجریان دوزبانه جاری نشد.

بار دیگر ضمن قدردانی از برگزارکنندگان مسابقات بین‌المللی قرآن که اهتمام خود برای برگزاری این محفل را به کار گرفته‌اند، اما حفظ کرامت مخاطبان را در کوران برگزاری مسابقات قربانی وجوه دیگری از این رویداد نکنیم که فرمود: «وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلًا».

تیمور کاکایی