حفظ محیط زیست از دیدگاه قرآن + فیلم

علی‌رضا آزاد، عضو هیئت علمی دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد و نویسنده کتاب «تفسیر قرآن و هرمنوتیک کلاسیک» است. وی مقالات قرآنی متعددی نیز به رشته تحریر درآورده است که از بین آنها می‌توان به مقالات «دین در هرمنوتیک فلسفی»، «نگاهی به رویکرد هرمنوتیکی فضل الرحمان در تفسیر قرآن»، و «رد سید حیدر آملی بر آراء ابن عربی در باب ختم ولایت» اشاره کرد.

علی‌رضا آزاد در سلسله جلساتی به مناسبت ماه مبارک رمضان، با استفاده از آیات کلام الله، به بیان نکاتی درباره «محیط زیست و قرآن» پرداخته است.

جلسه چهارم این سلسله مباحث با عنوان «حفظ محیط زیست از دیدگاه قرآن» را در ادامه می‌توانید ببینید و بخوانید؛

در ادامه سلسله جلسات قرآن و محیط زیست، در این جلسه به موضوع حفظ محیط زیست از دیدگاه قرآن می‌پردازیم. هرچند که آسیب به محیط زیست، همواره در طول تاریخ وجود داشته است اما نابودی محیط زیست، یک مشکل جدید است. علم همانگونه که قدرت انسان را برای طبیعت و محیط زیست بیشتر کرده به همان نسبت، پیشرفت‌های علمی، قدرت انسان برای تخریب محیط زیست بیشتر کرده است. خدای متعال در قرآن کریم از فساد و افساد در زمین پرهیز می‌دهد و حفظ تعادل زیستی را در حد و قدری که خودش مشخص کرده، مد نظر قرار داده است.

در آیه 87 سوره مبارکه مائده می‌خوانیم: «وَلَا تَعْتَدُوا ۚ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ ؛ و از حدود و احکام خدا تجاوز نکنید، که خدا تجاوزکنندگان را دوست نمی‌دارد» در آیه 27 سوره مبارکه بقره نیز می‌خوانیم: «وَيُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ ۚ أُولَٰئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ؛ و در میان اهل زمین فساد می‌کنند، ایشان به حقیقت زیانکارند» آنچه از نعمت‌ها که در روی زمین برای انسان قرار داده شده به شرط اینکه فساد در پی نداشته باشد برای انسان حلال شمرده شده است کما اینکه در آیه 60 سوره مبارکه بقره می‌خوانیم: «كُلُوا وَاشْرَبُوا مِنْ رِزْقِ اللَّهِ وَلَا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ؛ از آنچه خدا روزی شما ساخته بخورید و بیاشامید و در زمین به فتنه‌انگیزی و فساد نپردازید» این فسادها مخصوصاً وقتی بعد از اصلاح زمین و خلقت زیبا و نیکوی خداوند اتفاق می‌افتد اثر منفی بیشتری دارد.

در آیه 205 سوره مبارکه بقره به نیکویی، خسارت به طبیعیت و خسارت به انسان در کنار هم قرار گرفته است آنجا که خدای متعال می‌فرماید: «وَإِذَا تَوَلَّىٰ سَعَىٰ فِي الْأَرْضِ لِيُفْسِدَ فِيهَا وَيُهْلِكَ الْحَرْثَ وَالنَّسْلَ ۗ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ الْفَسَادَ؛ آن کسانی‌که کفر می‌ورزند و فساد می‌کنند باعث هلاک کشاورزی و زراعت از یک سو و نسل انسان از سوی دیگر می‌شوند و خداوند فساد را دوست ندارد» از این آیه نتیجه می‌گیریم آسیب به محیط زیست در نهایت آسیب به انسان و هدف بزرگ خلقت است.

مراقب باشیم محیط زیستی که به عنوان نعمت به ما داده شده به نقمت و بدشگونی برای ما تبدیل نشود آنچنان که امام علی(ع) در دعای کمیل می‌فرماید: «بعضی گناهان باعث می‌شود آنچه خداوند نعمت ما قرار داده به نقمت و بدشگونی تبدیل شود» مبادا محیط زیستی که اسباب زندگی و تعالی ما بوده را نابود کنیم و این امر به نابودی اهداف عالیه منجر شود.