به گزارش ایکنا به نقل از روابط عمومی سازمان هیئت و تشکلهای دینی، دهمین پیشنشست تخصصی «همایش علمی هیئت و آئینهای مذهبی»، تحت عنوان «هویت حماسی و موسیقی هیئت» با همکاری پژوهشکده هویت و سبک زندگی ایرانیان دانشگاه شیراز با سخنرانی مهدی محمدی، عضو هیئت علمی دانشگاه اهل بیت(ع) و محسن فتحی، صاحبنظر در حوزه موسیقی آیینی و با حضور جمعی از اساتید و دانشجویان دانشگاه شیراز برگزار شد.
در ابتدای این پیشنشست مهدی محمدی، عضو هیئت علمی دانشگاه اهل بیت(ع) در باب هویت حماسی موسیقی و نحوه انتقال آن سخنرانی و اظهار کرد: ادبیات حماسی، آشکارتر از هر قالب ادبی دیگر به تعریف «خود» و «دیگری» میپردازد. قالب مفهوم حماسه و هویتی که از آن نمایندگی میکند، ریشه در تاریخ دارد. از این رو هویت حماسی در تعامل ناگسستنی با تاریخ و مفهوم تاریخی است. در بسیاری از موسیقیهای حماسی دنیا استفاده از تاریخ یا مفهوم تاریخی امری رایج است.
وی ادامه داد: پس از انقلاب اسلامی در سالهای نخست با آن شور انقلابی و بعد دوران مقابله با تهاجم بعثیها متأثر از نیاز جامعه، تولیدات موسیقی حماسی متکی بر هویت ایرانی اسلامی چشمگیر بود. با گذر از سالهای جنگ و بهخصوص پس از سالهای اصلاحات در ایران، این نوع تولیدات هنری که انتقالدهنده هویت حماسی بودند نیز به شدت کاهش یافت تا جایی که در تولیدات هنری شنیداری سالهای اخیر در سبکهای مختلف موسیقی عامهپسند(پاپ)، اعتراضی(رپ) و سنتی، نمیتوان به اثری اشاره کرد که با استفاده از تاریخ یا مفهوم تاریخی اراده تقویت و توسعه هویت حماسی داشته باشد.
این عضو هیئت علمی دانشگاه اهل بیت(ع) بیان کرد: تنها تولیدات هنری شنیداری که با استفاده از تاریخ به مسئله هویت حماسی خودآگاه یا ناخودآگاه پرداخته است، موسیقی هیئتهای مذهبی هستند. در حالی که با توسعه تخاصم هویت تمدنی غرب با جهان اسلام، بسامد بالایی از موسیقیهای حماسی در سبکهای مختلف بهویژه در قالب متال و هویمتال تولید شدهاند که اکثر آنها با استفاده از تاریخ و مفهوم تاریخی به تقویت هویت حماسی برای مخاطب غربی پرداختهاند.
محمدی با اشاره به پژوهش خود در این زمینه اظهار کرد: این پژوهش با اتکا بر اهمیت هویت حماسی و نقشی که هنرهای شنیداری در این مهم دارد، به مقایسه موردی هویت حماسی با مفهوم تاریخی در موسیقیهای حماسی ایران بهخصوص موسیقی هیأتهای مذهبی با موسیقیهای حماسی غربی در سبک متال و هویمتال میپردازد.
وی سپس، نمونههایی از موسیقی حماسی کشورهای مختلف و از جمله ایران که با موضوعات تاریخی تدوین شده بودند را برای بررسی نشانهها و ویژگیهای آن پخش کرد.
این عضو هیئت علمی دانشگاه اهل بیت(ع) ویژگیهایی نظیر سرعت، شدت در صدا، صدای متداخل و استفاده از الفاظ حماسی و اشعار حماسی از مشخصههای بارز موسیقی حماسی دانست و گفت: ویژگیهای فوق در انتقال حس و هویت حماسی به شنونده بسیار مؤثر است.
محمدی اظهار کرد: در حال حاضر در ایران، فقط موسیقی هیئتی و مذهبی دارای هویت حماسی است. در موسیقی هیأت، تمامی ویژگیهای موسیقی حماسی شامل سرعت، صدای متداخل شامل سینه زدن، صدای طبل، خواندن دسته جمعی، استفاده از لغات با بار معنایی حماسی مرتبط با شخصیتهای حماسی مذهبی شامل امیرالمؤمنین(ع) و امام حسین(ع) مشاهده میشود.
در ادامه، این پیشنشست علمی محسن فتحی، صاحبنظر در حوزه موسیقی نیز در باب موسیقی آیینی سخنرانی و سپس به بررسی برخی سبکهای موسیقی پرداخته و آنها را از جهت توانایی ارائه سبکهای حماسی بررسی کرد.
به بیان فتحی، موسیقی در ایران به ویژه در دوران معاصر فراز و نشیب بسیاری را پشت سر نهاده است، از این رو تداوم و پیوستگی خود را از دست داده و آنچنان که باید، دارای هویت مستقلی نشده است؛ اما موسیقی مذهبی به واسطه تداوم و پیوستگی از عصر صفویه تاکنون موفق شده دارای هویت مستقل و پیوستهای شود.
این کارشناس موسیقی در پایان گفت: در این راستا ما شاهد هویت حماسی موسیقی شیعی هستیم که با یاد شخصیتها و بزرگان دین مانند امیرالمؤمنین(ع)، امام حسین(ع) و پیامبر اکرم(ص) نیروبخش هستند.
براساس این گزارش، اولین همایش علمی هیئت و آئینهای مذهبی روز ۲۶ بهمنماه به همت مرکز احیای امر دانشگاه امام صادق(ع) و اندیشکده هیئت سازمان هیئت و تشکلهای دینی در تهران برگزار شود.
انتهای پیام