خاطراتی از یک سفر علمی؛ مردی در قفس و حذف ایران از جاده ابریشم

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی اسلامی؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 16 تیرماه در نشست علمی «گزارش سفر علمی به گرجستان» که از سوی این پژوهشگاه برگزار شد با بیان اینکه بنده در کنفرانسی در تفلیس با موضوع اخلاق و دیپلماسی دینی شرکت کردم، گفت: یکی از موارد جالبی که در آنجا با آن مواجه شدم تصاویری بود که شهرداری تفلیس در مورد تلفن همراه نصب کرده بود یعنی تصویر شخصی در داخل قفس بود که موبایل در دستش است یعنی انسانی که مشغول تلفن همراه است، درون یک قفس زندانی است یا مراسمی در کلیسای مقابل هتل اقامت ما انجام شد؛ یک فردی ماشینی خریده بود و آورده بود تا کشیش برای او تبرک کند.

وی افزود: عنوان کنفرانسی که بنده در آن شرکت کردم «ساختن پل‌هایی در جهان متفرق؛ دیپلماسی از طریق گفت‌وگو و تفاهم» بود. این کنفرانس از سوی یک مؤسسه خیریه در حال برگزاری بود که بیشتر دنبال کارهای عملیاتی و اجرایی بودند و از بنده هم خواسته بودند که اخلاق گفت‌وگو و تعامل را بنده تحقیق کنم و مطالبی ارائه دهم. سه نفر از دانشگاه تهران و دو نفر از حوزه علمیه به این کنفرانس دعوت شده بودند و افرادی هم از کشورهای قرقیزستان، افغانستان، پاکستان، آذربایجان، تاجیکستان، ازبکستان، آمریکا و ... حضور داشتند.

اسلامی با بیان اینکه 21 سخنران اصلی در طول دو روز در این کنفرانس سخنرانی کردند و تحصیلات آنان هم فقه، حقوق، اخلاق، الهیات، فلسفه، مهندسی، علوم سیاسی و جامعه‌شناسی و ... بود، اظهار کرد: همه مطالب ارائه شده علمی نبودند و بخشی از آن انتقال تجربیات در بحث تعامل بود؛ سخنران افتتاحیه شخصی به نام «صاحب زاده سلطان احمدعلی» رئیس یکی از ایالت‌های پاکستان بود؛ او از نوادگان سلطان باهو بود؛ ایشان به عنوان دهمین شخصیت جهانی در بحث صلح شناخته شده است و جایزه بین‌المللی در این زمینه دریافت کرده. 

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی اضافه کرد: سخنران دوم هم بنده بودم که درباره ارز‌ش‌گرایی اسلامی و تاثیر آن بر دوستی صحبت کردم؛ دوستی به عنوان یک ارزش و نه الزام؛ در فلسفه اخلاق دو دسته مفاهیم داریم که یکی الزامی است و دسته دیگر مفاهیم ارزشی است که به منش و صفات بازگشت دارد؛ تا مادامی که ما اخلاق را از افعال شروع کنیم تا به منشورهای اخلاقی برسیم یک اتفاق بنیادین در تحولات اخلاقی ایجاد نخواهد شد و نهایتا اخلاق چیزی شبیه به حقوق می‌شود و بعد با نوشتن منشور دنبال پیگیری حقوقی اخلاقیات خواهیم رفت. 

وی تاکید کرد: این پیگیری حقوقی با مفاهیمی چون دوستی و صلح جهانی و ... فاصله می‌گیرد؛ صلح و دوستی آموختن به مثابه یک جهانبینی و ارزش درونی است که بنده با ذکر مثال‌هایی آن را تبیین کردم؛ قرآن کریم در آیاتی درصدد اصلاح رابطه انسان با خدا و محیط پیرامون خود با تحول از درون بوده که این نظریه با سودگرایی اخلاقی و ... فاصله دارد و به نظریه فضیلت‌گرایی اخلاقی نزدیک می‌شود. البته ما فضیلت را به مثابه یک روش قلمداد می‌کنیم. 

دانشجویان دنیا را به یک کلاس واحد دعوت کنیم

اسلامی با بیان اینکه آقای صاحب‌زاده سلطان در مورد وحدت هدف به عنوان روشی برای تعامل وجودی در پرتو تعالیم صوفیه صحبت کرد، افزود: پرفسور استفان‌لو، استاد تمام دانشگاه کالیفرنیا در مورد اینکه چگونه می‌توانیم دانشجویان دنیا را در کلاس درس واحد پیوند دهیم به ارائه مطلب پرداخت؛ بحث ایشان هم مهم بود و معتقد بود که دانشجویان در هر جای دنیا تحت تاثیر محیط خود به تحصیل مشغول هستند و باید تجارب آنان به اشتراک گذاشته شود تا بتوانند همدیگر را بیشتر درک کنند؛ ایشان بر روی امکانات هم تمرکز کرده بود و معتقد بود کسی که در یک کشور غنی درس می‌خواند نمی‌تواند مانند کسی بیاندیشد که در کشوری ضعیف درس می‌خواند. 

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تصریح کرد: دکتر انار غفاراف از آذربایجان درباره نقش مؤسسات الهیاتی در حل مشکلات جهانی از طریق تحصیلات سخنرانی کرد؛ پرفسور نجم الدین هم که بالای 70 سال سن داشت در مورد دیپلماسی مهندسی سخنرانی کرد و اینکه چگونه می‌توان از دیپلماسی مهندسی برای حل چالش‌های جهانی بهره ببریم. ایشان بحث جالبی ارائه و تاکید کرد که مهندسی هم در راه تخریب دنیا و هم در راه ساختن و آبادکردن آن کاربرد دارد و می‌تواند منجربه صلح جهانی هم بشود. 

اسلامی ادامه داد: نماینده کشور قزاقستان در مورد تقویت دانشجویان قزاق در مسیر صلح و شهروندی جهانی صحبت کرد و دکتر آریابرزن محمدی از دانشگاه تهران هم در مورد «آن دیگری» سخنرانی کرد. او درباره درک طرف مقابل یعنی من، تو و آن‌ها مطالبی ارائه کرد و اینکه ما باید برای فهم دیگران خودمان را جای آنان بگذاریم و خانم زهرا کمالی از دانشگاه آزاد تهران و مسئول یک مؤسسه برای دختران افغانی در مورد دیپلماسی قلب و تقویت کودکان و زنان افغان از طریق تحصیلات مطالبی بیان کرد.   

تاکید بر مشورت معنوی

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه نماینده آمریکا در این همایش درباره گفت‌وگوی مؤدبانه بین ادیان و دکتر شاکرنژاد هم درباره مشورت معنوی در دیپلماسی معنوی مطالبی بیان کردند. از جمله مباحث حاشیه‌ای هم این بود که معاون استاندار سمرقند برای برگزاری کنفرانس دوم اعلام آمادگی کرد و ضمن اینکه در مورد پیشرفت‌های سمرقند سخن گفت این کشور را آماده پذیرایی از توریست عنوان کرد.

وی افزود: وی در مورد نقش جاده ابریشم در صلح جهانی سخنانی بیان کرد ولی قسمت ایران را حذف کرده بود با اینکه ما چند ایرانی در کنفرانس بودیم و این از تلخی‌ها برای ما بود؛ ایران را به خاطر تحریم‌ها از مسیر جاده ابریشم حذف کرده بودند همچنین خانواده‌ای آورده بودند که 11 فرزند داشتند و درصدد ترویج بحث فرزندآوری بودند و تاکید آنان این بود که بدون فرزندآوری نمی‌توان آینده‌ای جذاب داشته باشیم. 

اسلامی بیان کرد: نکته مهم دیگر برای بنده در این سفر ملاحظه جوانانی بود که زبان فارسی آموخته بودند و خیلی علاقه به ایران نشان می‌دادند و وقتی از آنان پرسیدم که چرا اینقدر از یادگیری زبان فارسی خوشحال هستند گفتند که با این زبان می‌توانیم با بهترین مردم دنیا صحبت کنیم که به نظر بنده چنین کاری بسیار مایه خوشحالی است. 

وی افزود: این افراد زبان فارسی را از طریق یک خانمی که معلم اخلاق آنان هم بود آموخته بودند و جالب اینکه در ضمن یادگیری زبان فارسی با آداب و فرهنگی ایرانی هم آشنا شده بودند.