از منبری‌هایی فاقد صوت خوب در تلاوت تا طلابی که نباید طلبه بمانند
«بسیاری از منبری‌ها صوت و لحن خوبی در تلاوت قرآن ندارند» و «اگر اهل مراعات شئون طلبگی نیستید حوزه را رها کنید» دو عنوان پربازدید سرویس معارف ایکنا در هفته گذشته بودند.
سرویس معارف خبرگزاری ایکنا، در هفته گذشته مطالب متنوعی منتشر کرده است که در ادامه مهم‌ترین آنها را مرور می‌کنیم.
چرا بسیاری از منبری‌ها صوت و لحن خوبی در تلاوت قرآن ندارند
حجت‌الاسلام محمدحسن زمانی
استاد جامعه المصطفی در نشست استادان قرآنی و قرآن‌پژوهان مرکز تخصصی تفسیر حوزه علمیه گفت: پیشنهاد بنده هم پرداختن به تفسیر مقارن است؛ در این سه دهه اخیر ده‌ها تفسیر علمی مهم در رشته‌ها و گرایشات متعدد در جهان چاپ شده است ولی مورد استفاده فضلا نیست و حوزه از آن محروم است؛ تفاسیری مهم که مطالب خوبی دارد و ما می‌توانیم آن مقداری را که برای رشد علمی حوزه مفید است استفاده کنیم.
وی اضافه کرد: پیشنهاد دیگر بنده بحث پرداختن به قرآن و مستشرقان است، زیرا مسیحیان و مستشرقان تفاسیر و مطالب متعددی نوشته‌اند ولی وارد میدان تحقیق و تدریس ما نشده است. پیشنهاد بعدی ترویج مسئله حفظ قرآن کریم است؛ استاد قرآن زیاد داریم ولی حافظ نیستند؛ حوزه الازهر بیش از ده برابر حوزه قم طلبه دارد و همه نیم میلیون نفر در الازهر حافظ قرآن هستند.
زمانی گفت: پیشنهاد دیگر تقویت صوت و لحن و تجوید در حوزه است؛ چرا باید استادان و منبری‌های ما چنین مهارت‌هایی نداشته باشند. خداوند به خیلی از افراد استعداد این کار را داده است ولی باید تقویت و صدای آنان آماده شود.
فقه، فیلترینگ را در موارد خاص و برای مدتی محدود مجاز می‌داند
حجت‌الاسلام کاظم قاضی‌زاده
با توجه به واقعیات موجود، محدودیت اینترنت به نوعی ایذاء شهروندن محسوب می‌شود و این ایذاء در شریعت اسلام حرام است حتی شاید گفته شود که ارسال پارازیت در فضای مجازی یا کندکردن عمدی استفاده از اینترنت برای شهروندان مصادیقی از ایذاء است و حرمت شرعی دارد.
اگر حاکمیت به مخالفان اجازه ابراز نظر بدهد و اعتراضاتشان را به صورت منطقی پاسخ و به آنها به صورت رسمی اجازه تجمع و برگزاری جلسات و داشتن احزاب رسمی و رسانه بدهد دیگر جمعی یا کسی انگیزه‌ای برای انجام فعالیت غیرقانونی و احیانا استفاده از اینترنت به عنوان ابزار اعتراض به حاکمیت نخواهند داشت؛ لذا مشکل را باید در جای دیگری حل کنیم، همانطور که در برخی سال‌ها نیازی به فیلترینگ اینترنت و حتی فیلتر سکو‌های خارج از کشور نبود و افراد با استفاده از سکوهایی، چون وایبر و تلگرام و اینستاگرام به زندگی فرهنگی، اقتصادی و سیاسی خود می‌پرداختند و اینها هیچکدام به معنای مبارزه با حاکمیت تلقی نمی‌شد؛ بنابراین به نظر می‌رسد باید موضوع تزاحم میان استفاده مردم از اینترنت و فروپاشی حاکمیت و یا ایجاد چالش برای حاکمیت را منتفی بدانیم و آن با داشتن رضایت‌مندی مردم از حاکمیت و عدم تصویب قوانینی که اکثر مردم با آن مخالف‌اند و داشتن حاکمیت مردمی محقق خواهد شد.
در شرایطی که با فرض همه تلاش‌ها، اینترنت به عنوان ابزاری برای فروپاشی و یا ایجاد زحمت برای حاکمیت باشد در تزاحم دو ملاک باید در مواردی محدود و ایام محدود، فیلترینگ را ترجیح دهیم ولی در این مدت هم حاکمیت باید سریعا مسئله تزاحم میان خواسته اکثریت مردم و سیاست‌های خود را پیگیری کند تا با رفع مشکلات نیازی به فیلترینگ نباشد بنابراین به نظر می‌رسد حتی‌الامکان رعایت حقوق مردم در استفاده از اینترنت و توجه به حساسیت این حقوق در دنیای معاصر باید مورد توجه باشد و به سادگی به بهانه ترجیح مسائل عامه بر مسائل خصوصی افراد، حکم به فیلترینگ طولانی‌مدت ندهیم.
اگر اهل مراعات شئون طلبگی نیستید حوزه را رها کنید
آیت‌الله هادوی تهرانی
استاد درس خارج حوزه قم با بیان اینکه طبق روایات گناه عالم از جاهل به مراتب بیشتر است، تصریح کرد: بنده بار‌ها به طلاب گفته‌ام اگر اهل مراعات شئون طلبگی نیستید از ابتدا حوزه را رها کنید، زیرا با افزایش علم دینی، اگر انسان عامل به آن نباشد گناه او هم بیشتر خواهد شد. اینکه در روایات داریم که ملائکه زیر پای طالبان علم قرار می‌گیرند یا کسانی کار‌هایی انجام می‌دهند که خیلی مؤثر است به دلیل اخلاص و رعایت حرمت‌های شرعی و ایمان حقیقی است و خداوند به این ایمان حقیقی اثرگذاری می‌دهد ولی برخی هرقدر بیشتر دست و پا بزنند نمی‌توانند جلو بروند.
وی اضافه کرد: به تعبیر علامه طباطبایی، اگر ایمان واقعی در انسان نباشد اثراتش هم بر او مترتب نخواهد بود ولی انسان مختال فخور است یعنی خیال‌زده است و ...؛ به تعبیر آیت‌الله بهاءالدینی این منیت‌ها همه دکان و دفتر است؛ اگر کسی به بالاترین مقامات دنیایی و دینی برسد ولی خودش عامل نباشد سقوط خواهد کرد و عقاب او بیشتر می‌شود. اگر ما به این مباحث تفسیری که بیان می‌کنیم عمل نکنیم ثمر چندانی برای ما ندارد البته کسانی که این مباحث را می‌شنوند و می‌خوانند ممکن است تاثیر بگیرند و بر ایمانشان افزوده شود ولی اگر خود ما عامل نباشیم ضرر خواهیم کرد.
مشکلات فیلترینگ ناشی از عدم شفافیت حقوقی است
محمود حکمت‌نیا: در دوره انفجار اطلاعات، کاربران دوست دارند بر اساس علایق خودشان اطلاعات را دریافت کنند تا وقت کمتری صرف کنند. این فعل دریافت‌کنندگی از سوی کاربران امروزه تبدیل به یک فعل اقتصادی شده است و فیلتر هم در اینجا معنا دارد؛ مثلا این شبکه‌ها متوجه می‌شوند که علاقه من در لباس است لذا مطالبی می‌فرستند که تبلیغ لباس است.
مخاطب هم دوست دارد مطالب فیلترشده (گزینش شده) به دست او برسد مثلا عموم والدین دوست ندارند فرزندانشان گرفتار فیلم‌های سکس و ... شوند؛ پس مخاطب می‌خواهد که فیلتر شود. در غرب هم حتی این موضوع روشن است که صنعت باید طوری طراحی شود که خانواده‌ها بتوانند فرزندان را نسبت به دسترسی آنان مدیریت کنند و ما هم باید این کار‌ها را انجام دهیم و توجیه حقوقی و اخلاقی هم دارد. الان در غرب هم مطالبی که تنفر اجتماعی را زیاد کند همچنین موضوعات تبعیض‌نژادی، تشویق به خشونت و ... ممنوع است و اگر کسی چنین کاری انجام دهد او را مجازات می‌کنند پس یکسری محدودیت داریم که نوع مواجهه با آن بحث حقوقی و فقهی را آغاز می‌کند.
محمد محمدی‌نیا: ما در مهرماه ۱۴۰۱ واتساپ و اینستاگرام را مسدود کردیم. متعاقب آن، شاخص‌های کمّی، کوچ مردم به سکو‌های داخلی را نشان می‌دهد؛ یعنی از مهر ۱۴۰۱ تا خرداد ۱۴۰۳ میزان مصرف پن‌های باند بین‌الملل و داخلی، تقریبا برابر (۴۸ به ۵۲ درصد) شد.
قطعا در مقطعی از زمان، با توجه به مقدورات موجود، فیلترینگ اقدام درست و اجتناب‌ناپذیری بود. این یک اقدام سلبی لازم بود. ولی آیا کسانی که در سیاست‌های کلی مربوط و مصوبات شورا‌های عالی، مکلف شده بودند جنبه‌های ایجابی را به موازات اعمال مسدودی پیش ببرند، به تکلیفشان به‌طور کامل عمل کردند؟ آیا بررسی و نظارت قوی بر میزان عمل به تکالیف و مصوبات و سیاست‌های کلی ابلاغی صورت گرفت؟ آیا در پی ترک فعل یا تخلف، پیگرد و مجازات شدند؟ آیا بقای آنها در مسئولیت‌هایشان مورد بازنگری قرار گرفت؟ آیا روند‌ها و نظام‌ها و فرایند‌های تولید اختلال در تحقق قوانین، مصوبات و سیاست‌های کلی ابلاغی، در مسیر اصلاح و ترمیم هستند؟ وقتی این همه کاربر، سراغ خدمات داخلی رفتند آیا امکاناتی برای آنان ایجاد کردیم که در آن بمانند و راضی باشند؟ اینها سوال‌های مهمی است.
در پی مسدودسازی، کاربران فعال واتساپ بیش از ۳۰ درصد افول کرد و در داخل هم روبیکا و سپس ایتا نزدیک به ۳۰ درصد افزایش کاربر و فعالیت و ترافیک داشته‌اند که نشان داد مردم با سیاست نظام هماهنگ بودند، به‌طور کلی معارض با تصمیم نظام عمل نکردند، ولی تداوم این مسیر مستلزم تقویت بعد ایجابی بود. نقطه قوت را باید تقویت و نقاط ضعف را باید چاره کرد. مسئولیت‌گریزی و فرار از مسئله، راه حل نیست.
