نوع مواجهه یهود و نصارا با مسلمین از نگاه قرآن

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین علی نصیری؛ استاد درس خارج حوزه علمیه، 29 بهمن‌ماه در ادامه تفسیر سوره مبارکه بقره در سخنانی با بیان اینکه از آیه شریفه «يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ اذْكُرُوا نِعْمَتِيَ الَّتِي أَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ وَأَوْفُوا بِعَهْدِي أُوفِ بِعَهْدِكُمْ وَإِيَّايَ فَارْهَبُونِ» تا آیه 122 «يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ اذْكُرُوا نِعْمَتِيَ الَّتِي أَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ وَأَنِّي فَضَّلْتُكُمْ عَلَى الْعَالَمِينَ» تقریبا با یک لحن ولی مفاد متفاوت مطالبی را در مورد این قوم بیان کرده است، گفت: از ابتدای سوره بقره هم تا چند آیه ابتدایی یک پیکره و عصاره همه سوره بود و از «إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا سَوَاءٌ عَلَيْهِمْ أَأَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ» تا آیه 32 «قَالُوا سُبْحَانَكَ لَا عِلْمَ لَنَا إِلَّا مَا عَلَّمْتَنَا ۖ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ» پیکره دوم و از آیه 40 تا 122 با نگاه ساختاری بافتاری پیکره سوم را تشکیل می‌دهد.

وی افزود: با مراجعه به تفاسیر در ذیل آیات، آیه 122 بقره به عنوان یک آیه مستقل تفسیر شده است در حالی که باید آن را در قیاس آیات قبل و بعد معنا و تفسیر کنیم. 

نصیری با اشاره به وجوه اعجاز قرآن، گفت: یک مسئله اساسی در همه وجوه اعجاز مورد غفلت بوده است یعنی چون مرز تحدی، سوره است همه وجوه در یک سوره وجود ندارد مثلا اعجاز علمی قرآن، آیا در همه سوره‌ها مانند چهار قل و سوره عصر وجود دارد، همچنین سایر وجوه اعجاز؛ البته اگر کسی بخواهد کل قرآن را مبنای اعجاز قرار دهد می‌توان در همه وجوه اعجاز بحث کرد ولی چون واحد اعجاز در سوره است باید مبنایی برای اعجاز سوره برسیم که بنده معتقدم بافتار یکی از این وجوه است. 

استاد درس خارج حوزه علمیه اظهار کرد: اگر ما بتوانیم از پیوند بیرونی و درونی آیات دفاع کنیم یکی از مؤلفه‌های وجوه اعجاز بیان می‌شود؛ درست است که بستر نزول قرآن، حوادث بوده است ولی نباید باطن عالم را با ظاهر یکی بکنیم یعنی ما در عالم ملک، گسست می‌بینیم ولی در ملکوت پیوست است؛ حتی در ظاهر زندگی ما گسست است ولی در آخرت می‌فهمیم که گسستی وجود ندارد. نزول دفعی قرآن هم ناظر به این مسئله است که خدا قرآن را یک دفعه با توجه به علم آینده بست ولی جلوه آن نزول تدریجی طی 23 سال و متناسب با حوادث بوده است. 

بسمله، برترین و بهترین شروع کلام

نصیری با بیان اینکه قرآن با وضع موجود کنونی و با همین هویت، نزول در شب قدر پیدا کرده است لذا برای افراد ظاهربین آشوب دارد، تصریح کرد: جالب اینکه از آیه 40 تا 122 بقره کاملا یک پیکره واحد را شاهدیم. ما مدعی هستیم که شروع با بسم‌الله الرحمن الرحیم در هر سوره بهترین، برترین و رساترین و جامع‌ترین شروع است. همه قرآن در سوره فاتحه و همه فاتحه در بسمله و همه بسمله در بای بسمله است. بهترین چیدمان و سرآغاز در کلام است.

استاد درس خارج حوزه افزود: ما وقتی از مردم دنیا می‌پرسیم سرآغاز شما در کلام چیستف چیز قابل توجهی وجود ندارد؛ عرب‌ها می‌گویند بسمک اللهم؛ تورات و انجیل هم چیزی ندارد؛ اوستا هم چیزی ندارد؛ 150 میلیون جلد کتاب در چند کشور دنیا وجود دارد ولی سرآغازی ندارد؛ سخنرانان برجسته دنیا در بالاترین کنفرانس‌های بین‌المللی با لیدیز اند جنتلمن(ladies and gentlemen) شروع می‌کنند. 

وی با بیان اینکه به این دلیل هنوز هم بحث اعجاز زنده است گرچه برخی با همه پختگی علمی و شخصیتی آن را به نظریه صرف تقلیل داده‌اند، افزود: اگر در سوره توبه هم بسمله بیان نشده است باز حسن مطلع است. در آیه 120 و آیه بعد باز نگاه بافتاری خود را نشان می‌دهد؛ از آیات قبل چقدر از بنی‌اسرائیل بد گفت و به لجاجت و عنود آنان پرداخت و به نقد دیدگاه‌های آنان مبنی بر اینکه؛ نَحْنُ أَبْنَاءُ اللَّهِ وَأَحِبَّاؤُهُ ، و ما فقط بهشت می‌رویم و .... پرداخت همچنین آب پاکی را روی دست پیامبر(ص) ریخت و فرمود ای پیامبر(ص) من این همه در مورد این قوم توضیح دادم که بگویم ای پیامبر(ص) اینها از تو راضی نمی‌شوند مگر اینکه پیرو آنان شوی؛ همان تعصبی که کافران در کفر و الحاد خود دارند این‌ها هم همینطور در عقاید باطلشان ثابت هستند.

استاد درس خارج حوزه علمیه با اشاره به نگاه‌های تفسیر به روز، افزود: این پرسش برای ما پیش می‌آید که این آیه به چه درد ما می‌خورد؟ این آیه می‌گوید ای مسلمین شما هم همیشه با دو دسته یهود و نصارا مواجه خواهید بود و متوجه این مسئله باشید. پیامبر حریف اینان نشد و شما هم حریف نخواهید شد. به این دلیل قرآن، کتاب حیوی و زنده است.

یهودیان و مسیحیان دوست مسلمین نخواهند شد

نصیری بیان کرد: یهود و نصارا حتی خودشان هم خودشان را قبول ندارند و در عین اینکه این درگیری بین آنان وجود دارد. به همین دلیل می‌بینیم در جریان مباهله گروهی از این مسیحیان نزد بالاترین شخصیت عالم وجود آمدند و در برهان و استدلال هم کم آوردند ولی باز رو به مباهله و نفرین آوردند و اگر در لحظه آخر پشیمان نشده بودند باز زیر بار نمی‌رفتند و البته نهایتا هم اسلام را نپذیرفتند یعنی بناست گروهی همیشه گمراه باشند. واقعا چه چیزی مانع انسان است که به حق پی ببرد و نپذیرد.

استاد درس خارج حوزه علمیه، اظهار کرد: در ماجرای حضرت ابراهیم(ع) از تعبیر؛ افانت فعلت بهذا فرجعوا علی انفسهم استفاده فرموده است؛ دشمنان حضرت بر باخت خودشان اعتراف کردند و فهمیدند بت‌هایی که می‌پرستند باطل است باز گفتند که ابراهیم(ع) را آتش بزنید یا آیه؛ فجحدوا بها و استیقنتهم. در فیلم پیامبر(ص) ساخته عقاد یک بخشی وجود دارد که ابوسفیان وقتی حمایت یاران پیامبر(ص) را از ایشان می‌بیند گفت اگر خدایان با عرضه‌ای داشتیم بر این‌ها پیروز می‌شدیم.

وی افزود: در ادامه آیه فرمود هدایت، هدایت الهی است نه راه یهود و نصارا؛ این هدایت امروز برای پیامبر(ص) و یاران ایشان است؛ در فقره سوم آیه هم تاکید فرمود که اگر از هوای نفس و مرام آنان تبعیت کنید به خصوص اینکه علم به آن پیدا کرده‌ای دیگر روی حمایت و نصر ت ما حساب باز نکن. 

وی در خاتمه تاکید کرد: در آیه بعد هم باز انصاف خدا را شاهدیم که فرموده است کسانی که دلشان را به قرآن سپردند و تحریف معنایی نکردند به تو ایمان آورده‌ و هدایت یافته‌اند زیرا بنای شیطنت نداشتند و پیرو حق بودند.