تفسیر معاصرانه قرآن و پاسخ به شبهات / قدر قرآن را نمی‌دانیم
غلامرضا اعوانی با اشاره به وجود برخی نگرش‌های مغرضانه به قرآن گفت: برخی سعی کرده‌اند در مورد قرآن شبهاتی را مطرح کنند. از این رو باید برای پاسخگویی به آنها کاری انجام می‌شد و بخش مقالات کتاب تفسیر معاصرانه قرآن توانسته است که این رسالت را به خوبی به سرانجام برساند.
به گزارش ایکنا، شب تفسیر معاصرانه قرآن کریم، شب گذشته، 19 اردیبهشت، با سخنرانی سیدحسین نصر، فیلسوف سنت‌گرا و استاد دانشگاه جرج واشنگتن؛ آیت‌الله سیدمصطفی محقق‌داماد، مفسر قرآن؛ غلامرضا اعوانی، چهره ماندگار فلسفه؛ مصطفی ملکیان، پژوهشگر فلسفه و عرفان؛ منوچهر صدوقی‌سها، پژوهشگر و مدرس عرفان و فلسفه و ان‌شاالله رحمتی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، برگزار شد. در ادامه متن سخنان غلامرضا اعوانی را می‌خوانید؛
نکته مقدماتی این است که ما قدر قرآن را نمی‌دانیم که چه نعمت بزرگی است. فرمود: «قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَالْجِنُّ عَلَى أَنْ يَأْتُوا بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْآنِ لَا يَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيرًا»؛ یعنی اگر جن و انس جمع شوند تا مانند قرآن بیاورند نمی‌توانند. معجزه قرآن زنده است و این طور نیست که آن را گزارش کرده باشند و از سنخ معجزات دیگر انبیا(ع) باشد یا در آیه دیگری فرمود که اگر قرآن را به کوه نازل می‌کردیم، از خشیت خدا شکاف برمی‌داشت. بنابراین، هرچه در وصف قرآن بگوییم و در خدمت قرآن باشیم کم است.
اکنون بحث در مورد ترجمه و تفسیری از قرآن است که آقای دکتر نصر به کمک چند دانشمند آن را نوشته‌اند و به اشکالات زیادی نیز پاسخ داده‌اند. غربی‌ها خیلی کار کرده‌اند، اما چون مسلمان نبودند بحث‌هایشان معنوی و ایمانی نیست و ربطی به قرآن ندارد. بنابراین دکتر نصر اولین تفسیر به زبان انگلیسی را نوشته‌اند که امتیاز بزرگی است. ناشری که پیشنهاد نوشتن این کتاب را داده نیز انتخاب بسیار درستی کرده است؛ چون کتب دکتر نصر شاهکار و نیز سرویراستار بسیار شناخته‌شده‌ا‌ی است و در گروه خود فقط از مسلمین استفاده کرده‌اند. همه همکاران ایشان مسلمان‌اند و از دانشگاه‌های تراز اول فارغ‌التحصیل شده‌اند. ناشر نیز بسیار معروف است و در ایتالیا با بهترین کاغذ چاپ شده است.
در اینجا سابقه‌ای را در مورد تاریخچه ترجمه قرآن می‌گویم. اولین ترجمه قرآن در سال 1143 میلادی انجام شد که یک نفر انگلیسی به نام رابرت کِتون این کار را کرد. البته بیشتر برای مخالفت با اسلام بود و بر مبنای آن، کتبی برای مخالفت با قرآن نوشته شده است. اولین ترجمه معتبر قرآن در سال 1742 انجام شد که مورد استفاده قرار گرفته است و سومین رئیس‌جمهور آمریکا نیز، که تدوین‌کننده اعلامیه حقوق آمریکاست، از آن استفاده کرد و حواشی زیادی درباره آن نوشته که در کنگره موجود است.
ترجمه‌هایی که بیشتر قابل استفاده بوده، سه یا چهار مورد است؛ یکی ترجمه پیکتال است که در پاکستان بوده و او بعد از مدتی به اسلام علاقه‌مند شد و قرآن را ترجمه کرد. یک نفر نیز یوسف علی است و با وجود اینکه ترجمه خیلی خوبی هستند، نقاط ضعفی هم دارند. از جمله اینکه زبانشان امروزی نیست. بنابراین نیاز بود که مجدداً ترجمه‌ای صورت گیرد. در آمریکا یک قرن قبل برخی از سیاهان مسلمان بودند، اما الان حدود 14 میلیون مسلمان دارد و اینها کتابی در اختیار نداشتند و این نیاز حس می‌شد که چنین کاری انجام شود. پیش‌بینی می‌شود اسلام در آمریکا گسترش زیادی یابد و شاید تا 30 سال آینده، 50 میلیون مسلمان داشته باشد.
در این ترجمه از 42 تفسیر استفاده شده؛ یعنی مبتنی بر تفاسیر سنتی است و در عین حال کلکسیون نیست، بلکه در عین اجتهاد این کار صورت گرفته و در مورد یک آیه به آیات دیگر استناد و مقایسه کرده و از این تعداد 17 تفسیر برای شیعه است. امروز اسلام دشمنان زیادی دارد، اما قرآن نقطه مشترک ماست و در قلب جا دارد. دشمنان اسلام چهره آن را مشوه کرده‌اند. از این‌رو تمام مسلمین باید بشتابند و لزوم این کارها احساس می‌شود. نکته دیگر نقل مفسران قبلی از یکدیگر است که این کار صورت گرفته و این استناد مورد پذیرش است، اما جنبه‌های مختلفی داشته‌اند. مثلاً تفسیر کشاف از نظر لغت بسیار معتبر است اما برخی از اینها گرایش‌هایی دارند که از آنها استفاده نکرده‌اند. مثلاً کشاف معتزلی بود، اما در تفسیرش اعتزال او تاثیر نداشت و تفسیر فخر رازی گرایش اشعری دارد.
اینکه از سنت اسلامی، که در معرض خطر است، استفاده شده بسیار اهمیت دارد. همچنین یک فرقه خاص انتخاب نشده، چون اگر این طور بود، همه به آن روی نمی‌‌آوردند. نکته دیگر اینکه، امروزه خواندن تفسیرهای بزرگ و چندجلدی از حوصله افراد خارج است. اکثر مخاطبان دانشجو هستند و می‌خواهند از قرآن هم بدانند و این کتاب در این کار بسیار موفق بوده و تفاسیر را موجز ارائه کرده است. همچنین اگر در مورد یک بحث پنج عقیده مطرح شده، خلاصه آن ذکر شده و دیگر حواشی از بین رفته است. علاوه بر این، نگارش این تفسیر 12 سال طول کشیده و آقای دکتر نصر با این سن‌وسال مفصل کار کرده‌اند.
نکته دیگر اینکه این تفسیر از تفاسیر به رأی و ... مصون است و موارد معتبر را ذکر کرده است. همچنین دکتر نصر مقدمه جالبی دارد. ایشان عاشق قرآن است. 50 سال قبل سخنرانی‌های بسیار مهمی را در مورد قرآن ایراد کردند که چاپ شده است. ایشان نوه مرحوم شیخ فضل‌الله نوری و ایمانش نیز همانند ایمان شیخ فضل‌الله است. بنابراین نهایت سعی خود را به کار برده است. از تحقیقات جدید هم به نحوی استفاده شده، اما نه تحقیقات کسانی که به قرآن اعتقاد ندارند. نکته‌ای که کتاب را متمایز می‌کند، نثر فصیح آن است و یک دانشگاهی به خوبی آن را می‌فهمد. همچنین این کتاب ویراستاران باسوادی داشته است.
نکته دیگر اینکه برخی سعی کرده‌اند در مورد قرآن شبهاتی را مطرح کنند. از این رو لازم بود مقالاتی نوشته شود تا در آنها جنبه‌های مختلف قرآن تبیین شود و این شبهات پاسخ داده شوند. برای نمونه رئیس دانشگاه الازهر در این کتاب مقاله دارد. از جمله این مقالات، نحوه فهم قرآن است یا مقاله‌ای در مورد ترجمه داریم. همچنین در مورد معجزه بودن قرآن و اعتقاد مسلمین به قرآن نیز مقاله‌ای به چاپ رسیده است. نکته مهم دیگر تفاوت نظرات ما با افرادی است که در آمریکا زندگی می‌کنند. در ایران روزی چندین ترتیل قرآن پخش می‌شود و هزاران کتاب وجود دارد اما در آمریکا این‌طور نیست. در آمریکا افراد تازه مسلمان شده‌اند و اقلیت هستند و اسلام بر اثر جریان‌های سیاسی در تنگنا قرار گرفته و لازم است دفاع خوبی صورت گیرد که البته این کار انجام شده است و مقالات خوبی نوشته شده و برخی از آنها در مورد تفاسیر قرآن است. علاوه بر این، به اخلاق و حقوق بشر در قرآن نیز پرداخته شده است.
انتهای پیام
