کم‌دقتی در ترجمه‌های قرآن سبب اختلاف شده است
گروه ادب: پژوهشگر قرآنی گفت: اگر ترجمه‌های قرآن با دقت انجام شود، باید یک ترجمه واحد داشته باشیم، اما همین اختلاف برداشت‌ها و اختلاف فهم سبب می‌شود که اختلاف در ترجمه‌ها به وجود آید.
محمدرضا ستوده‌نیا، پژوهشگر قرآن در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، با اشاره به ترجمه‌های ارائه شده در عصر حاضر از قرآن کریم گفت: ترجمه‌هایی که از قرآن کریم به زبان فارسی موجود است، در حدود 50 ترجمه قرآن اعلام شده است. در سال‌های اخیر بر تعداد آنها افزوده شده است، به ویژه ترجمه‌های گروهی که عده‌ای به ترجمه کلام وحی پرداخته‌اند.
این داور بین‌المللی مسابقات قرآن افزود: تحقیقی را چندین سال در دانشگاه اصفهان داشتیم و شش نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی خودم، بر روی ترجمه‌های قرآن کار کردند و شش پایان‌نامه در پایان کار ارائه شد که در این پایان‌نامه‌ها، مشخص شد، اختلافاتی در آنها وجود دارد و عوامل نحوی، بلاغی و قرائات در اختلاف ترجمه‌ها مورد بررسی قرار گرفت؛ که نتایج جالبی به دست آمد و یکی از آنها این بود که بیشتر ترجمه‌ها مشابه هم هستند، یعنی مترجم متأخر دقیقاً ترجمه کسانی را که قبل از خود بوده، پیش رو قرار داده و از آنها استفاده کرده و در مواردی آن را تغییر داده است.
ستوده‌نیا ادامه داد: در این تحقیق، در برخی موارد دیده شد که ترجمه‌های جدیدتر، تلفیقی از چند ترجمه قدیمی‌تر به صورت گزینشی هستند و جالب این است که مترجم آیه‌ای را ترجمه می‌کند و زمانی که این آیه در جای دیگر دقیقاً تکرار می‌شود، به‌گونه‌ای دیگر ترجمه کرده است، که دلیل موجهی هم بر آن نمی‌توان آورد، نه به لحاظ بلاغی، نه ادبی و نه عوامل برون و درون‌متنی.
وی در ادامه اظهار کرد: از میان این تعداد ترجمه، فقط چند ترجمه خاص دارای اصالت هستند و مترجمان به صورت مستقل کار ترجمه‌ای را انجام داده‌اند، که البته هیچ یک از آنها عاری از اشکال نیستند و در آنها اشکالاتی رخ داده است. در هر صورت نیاز جامعه کنونی به ترجمه بی‌عیب و نقص هنوز از بین نرفته و نیازمند ترجمه‌های تازه‌تر، دقیقتر و روان‌تر هستند.
این مدرس قرائت قرآن در پاسخ به اینکه تعدادی از ترجمه‌های دارای اصالت و یا دارای اشکال را نام ببرید، بیان کرد: برخی از آنها نظیر ترجمه نصفی، ابوالفتوح رازی و ... ترجمه‌های متفاوتی هستند و اما در عصر حاضر بیشتر آنها به شدت به هم نزدیک شده و گاهی اوقات اختلافاتی در آنها وجود دارد که یا حاصل نظر خاص مترجم روی یک مسئله بوده و یا سهو و غفلت مترجم بوده است و یا مسلط نبودن و اشراف نداشتن به یک موضوع ادبی سبب این امر شده است؛ و در این جا لزومی نیست که از یک ترجمه نام برده شود و اگر غیر از این باشد در جلسه نقد و بررسی عناوین ترجمه‌ها گفته می‌شود.
این پژوهشگر قرآن در پاسخ به اینکه آیا نزدیک بودن ترجمه‌های قرآن آسیب است یا خیر؟ گفت: اگر ترجمه‌های قرآن با دقت انجام شود، باید یک ترجمه واحد داشته باشیم، اما همین اختلاف برداشت‌ها و اختلاف فهم سبب می‌شود که اختلاف در ترجمه‌ها به وجود آید، گاهی اوقات خود آیات به گونه‌ای هستند که چندین معنا از آن فهمیده می‌شود و هر یک از مترجمان به یکی از آن معنا تمایل پیدا کرده‌اند.
وی ادامه داد: از این‌رو در بسیاری از آیات اگر دقت وجود داشته باشد، می‌توان ترجمه‌ای واحد ارائه کرد؛ به استثنای برخی آیات که یا آیات متشابه هستند و یا اینکه نمی‌توان به یک گونه ترجمه کرد، از این رو هر مترجم با یک زیرساخت فکری و ادبی آن را ترجمه می‌کند.
محمدرضا ستوده‌نیا، پس از دیپلم به طور جدی به دروس حوزوی پرداخته و تا سال 1371 عمده دروس حوزوی شامل ادبیات عرب، فقه واصول، منطق و فلسفه را به پایان رسانید. در این دوران علاوه بر تحصیل به تدریس دروس حوزوی نیز پرداخت. سپس در دوره کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، پایان‌نامه «بررسی تطبیقی میان علم تجوید و آواشناسی» را دفاع کرد و بلافاصله در همان سال در دوره دکتری پذیرفته و در سال 1381 پایان‌نامه دکتری را با عنوان «تأثیر قرائات بر تفسیر» ارائه و دفاع کرد.
