«نخستين مناسبات فكری تشيع»؛ بازخوانی مفهوم غلو در انديشه جريان‌های متقدم امامی
گروه انديشه: كتاب «نخستين مناسبات فكری تشيع» با زيرعنوان بازخوانی مفهوم غلو در انديشه جريان‌های متقدم امامی، به قلم محمدهادی گرامی، از سوی دانشگاه امام صادق(ع) منتشر شد.
به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا) اين پژوهش در نظر دارد با بازخوانی انديشه جريان‌های نخستين اماميه درباره مفهوم غلو بر پايه يك الگوی مؤلفه‌ای نشان دهد كه مفهوم غلو در دوره متقدم اماميه سيال بوده است و انگاشتن گزاره‌های غلو مربوط به اين دوره به‌عنوان گزارش‌هايی قاطع و با ثبات می‌تواند به ارائه تحليل نادرست از تاريخ متقدّم اماميه منجر شود.
بنا بر اين گزارش، اين تأليف برای پژوهشگرانی كه قصد داشته باشند سيری از تاريخ تفكر اماميه درباره مفاهيم غلو و تفويض ارائه كنند، مفيد خواهد بود. همچنين برای فردی كه بخواهد بداند نگاه علمای اماميه به مفهوم غلو و تفويض در مكاتب مختلف و در گذر زمان تا چه حد با نگاه امامان شيعه همسان بوده است، مفيد خواهد بود.
«نخستين مناسبات فكری تشيع» با موضوع بازخوانی مفهوم غلو در انديشه جريان‌های متقدم امامی همچنين نشان می‌دهد بسياری از تقابل‌های درون اماميه، ناظر به اختلافاتی بسيار محدودتر و كوچك‌تر از آن چيزی است كه تصور شده است؛ اختلافاتی كه به تدريج كاسته شده و سرانجام با مجاهدت علمای شيعه حذف شده است.
ضمناً بايد اشاره كرد كه شمار نه چندان اندكی از گزارش‌های غلو و تفويض، در چارچوب مقوله جريان‌سازی و رقابت‌های بين مكتبی ـ كه در اين اثر بدان‌ها اشاره شده ـ شكل گرفته است، اما در نهايت با فراموش‌شدن بافت تاريخی آن‌ها گزارش‌هايی قاطع و با ثبات تلقی شده است.
اين كتاب از پنج فصل تشكيل شده است: در فصل نخست با عنوان «كليات» نگارنده در مورد پيشينه تحقيق، سؤال‌های تأليف و فرضيه‌ها، ضرورت تأليف، روش تأليف، بررسی معانی لغوی و اصطلاحی غلو، انحرافات غلات، رمز موفقيت غلات در ترويج آموزه‌های خود، الگوی مؤلفه‌ای مفهوم غلو، مبنای پی‌جويی عقايد اماميان متقدم در مصادر اوليه و نيز مقوله تاريخ انديشه به بحث پرداخته است.
در فصل دوم با عنوان «نگاهی به گرايش‌های غاليانه در سده نخست هجری» نويسنده در مورد خاستگاه انديشه‌های غلوآميز، انديشه‌های غلوآميز در حيات رسول خدا(ص)؛ وفات رسول خدا(ص) و شكل‌گيری اعتقادات غاليانه، شكل‌گيری رهيافت‌های غلوآميز در زمان اميرالمؤمنين(ع)، زمينه مساعد عراق و كوفه برای ايجاد فرقه‌ها و جريان‌های غالی، نقش فعال عبدالله بن سبأ در پايه‌گذاری پندارهای غلوآميز، ماجرای غلو زطيان درباره اميرالمؤمنين (ع) و انديشه‌های غلوآميز پس از اميرالمؤمنين(ع) تا زمان حضرت باقر(ع) بحث كرده است.
در فصل سوم با عنوان «درآمدی بر شناسايی جريان‌های اماميه در پنج سده نخست هجری» نگارنده درباره مفهوم جريان، جريان‌شناسی و جريان‌سازی، متدولوژی جريان‌شناسی، دورنمای جريان‌های اماميه در پنج سده نخست هجری، جريان‌های اماميه در عراق و جريان‌های امامی در ايران بحث كرده و در فصل چهارم با عنوان «پی‌جويی انديشه جريان‌های نخستين اماميه درباره مؤلفه‌های مفهوم غلو» نيز موضوعاتی چون علم امام، اعتقادات تفويضی و ربوبی، مكاتب امامی ايران، عالم ذر و اظله و عصمت و سهوالنبی را مورد بحث قرار داده است.
همچنين فصل پنجم اين كتاب با عنوان «الگوی مؤلفه‌ای مفهوم غلو و تأثير آن در مطالعات اسلامی» به نقد ديدگاه كلاسيك درباره مفهوم غلو و برتری الگوی مؤلفه‌ای و تأثير الگوی مؤلفه‌ای در مطالعات اسلامی اختصاص يافته است.
يادآور می‌شود كتاب «نخستين مناسبات فكری تشيع» با موضوع بازخوانی مفهوم غلو در انديشه جريان‌های متقدم امامی، به قلم محمدهادی گرامی، در 318 صفحه و با قيمت 70000 ريال، از سوی انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) منتشر شد.
بنا بر اين گزارش، اين تأليف برای پژوهشگرانی كه قصد داشته باشند سيری از تاريخ تفكر اماميه درباره مفاهيم غلو و تفويض ارائه كنند، مفيد خواهد بود. همچنين برای فردی كه بخواهد بداند نگاه علمای اماميه به مفهوم غلو و تفويض در مكاتب مختلف و در گذر زمان تا چه حد با نگاه امامان شيعه همسان بوده است، مفيد خواهد بود.
«نخستين مناسبات فكری تشيع» با موضوع بازخوانی مفهوم غلو در انديشه جريان‌های متقدم امامی همچنين نشان می‌دهد بسياری از تقابل‌های درون اماميه، ناظر به اختلافاتی بسيار محدودتر و كوچك‌تر از آن چيزی است كه تصور شده است؛ اختلافاتی كه به تدريج كاسته شده و سرانجام با مجاهدت علمای شيعه حذف شده است.
ضمناً بايد اشاره كرد كه شمار نه چندان اندكی از گزارش‌های غلو و تفويض، در چارچوب مقوله جريان‌سازی و رقابت‌های بين مكتبی ـ كه در اين اثر بدان‌ها اشاره شده ـ شكل گرفته است، اما در نهايت با فراموش‌شدن بافت تاريخی آن‌ها گزارش‌هايی قاطع و با ثبات تلقی شده است.
اين كتاب از پنج فصل تشكيل شده است: در فصل نخست با عنوان «كليات» نگارنده در مورد پيشينه تحقيق، سؤال‌های تأليف و فرضيه‌ها، ضرورت تأليف، روش تأليف، بررسی معانی لغوی و اصطلاحی غلو، انحرافات غلات، رمز موفقيت غلات در ترويج آموزه‌های خود، الگوی مؤلفه‌ای مفهوم غلو، مبنای پی‌جويی عقايد اماميان متقدم در مصادر اوليه و نيز مقوله تاريخ انديشه به بحث پرداخته است.
در فصل دوم با عنوان «نگاهی به گرايش‌های غاليانه در سده نخست هجری» نويسنده در مورد خاستگاه انديشه‌های غلوآميز، انديشه‌های غلوآميز در حيات رسول خدا(ص)؛ وفات رسول خدا(ص) و شكل‌گيری اعتقادات غاليانه، شكل‌گيری رهيافت‌های غلوآميز در زمان اميرالمؤمنين(ع)، زمينه مساعد عراق و كوفه برای ايجاد فرقه‌ها و جريان‌های غالی، نقش فعال عبدالله بن سبأ در پايه‌گذاری پندارهای غلوآميز، ماجرای غلو زطيان درباره اميرالمؤمنين (ع) و انديشه‌های غلوآميز پس از اميرالمؤمنين(ع) تا زمان حضرت باقر(ع) بحث كرده است.
در فصل سوم با عنوان «درآمدی بر شناسايی جريان‌های اماميه در پنج سده نخست هجری» نگارنده درباره مفهوم جريان، جريان‌شناسی و جريان‌سازی، متدولوژی جريان‌شناسی، دورنمای جريان‌های اماميه در پنج سده نخست هجری، جريان‌های اماميه در عراق و جريان‌های امامی در ايران بحث كرده و در فصل چهارم با عنوان «پی‌جويی انديشه جريان‌های نخستين اماميه درباره مؤلفه‌های مفهوم غلو» نيز موضوعاتی چون علم امام، اعتقادات تفويضی و ربوبی، مكاتب امامی ايران، عالم ذر و اظله و عصمت و سهوالنبی را مورد بحث قرار داده است.
همچنين فصل پنجم اين كتاب با عنوان «الگوی مؤلفه‌ای مفهوم غلو و تأثير آن در مطالعات اسلامی» به نقد ديدگاه كلاسيك درباره مفهوم غلو و برتری الگوی مؤلفه‌ای و تأثير الگوی مؤلفه‌ای در مطالعات اسلامی اختصاص يافته است.
يادآور می‌شود كتاب «نخستين مناسبات فكری تشيع» با موضوع بازخوانی مفهوم غلو در انديشه جريان‌های متقدم امامی، به قلم محمدهادی گرامی، در 318 صفحه و با قيمت 70000 ريال، از سوی انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) منتشر شد.
مطالب مرتبط
