انتشار گزارش علم و فناوری کشور در یک دهه گذشته

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، جلسه 61 ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور سه‌شنبه، اول اردیبهشت‌ماه به ریاست ، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در محل دبیرخانه این شورا برگزار شد.

در ابتدای این جلسه محمدرضا مخبر دزفولی طی سخنانی ضمن گرامیداشت حلول ماه رجب گفت: آمایش آموزش عالی هم در حوزه وزارت علوم و وزارت بهداشت بسیار مهم است و در این زمینه تلاش‌های خوبی شده است.

پس از سخنان دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، باقر لاریجانی، معاون آموزشی این وزارتخانه گزارشی از طرح ساماندهی گسترش آموزش عالی در این حوزه ارائه داد.

در این گزارش با اشاره به ظرفیت نیروی انسانی تربیت شده در کشور در بخش سلامت و با استناد به آمارهای نهادهای معتبر بین‌المللی، سرمایه‌گذاری بر روی تحصیلات تکمیلی یکی از شاخص‌های توسعه آموزش عالی برشمرده شده است.

در بخش دیگری از این گزارش و با اشاره به تجربه برخی از کشورهای جهان در دسترس به آموزش عالی و اشاره به لزوم گسترش هدفمند آموزش عالی سرمایه‌گذاری برای تحصیلات تکمیلی بخشی از الزامات هر گونه برنامه‌ریزی در این زمینه برشمرده شده است.

در این گزارش با اشاره به وجود 2294 مؤسسه آموزش عالی در کشور به نسبت 32 مرکز آموزشی به ازای هر میلیون نفر نیز اشاره شده است.

در بخش دیگری از این گزارش با اشاره به تمرکز 1970 مرکز آموزشی در تهران، ساماندهی و تمرکززدایی از آموزش عالی یکی از الزامات آمایش آموزش عالی کشور بر شمرده شده است.

در بخش مربوط به مدل‌های تمرکززدایی از آموزش پزشکی در کشور این گزارش مواردی مانند خصوصی‌سازی، تفویض و... نیز مورد اشاره قرار گرفته است.

در بخش دیگری از این گزارش که به مدل بومی توسعه جغرافیایی نظام آموزش عالی سلامت اختصاص داشت، راهکارهای متعددی مورد اشاره قرار گرفته است.

توجه به دیپلماسی آموزشی با جهت‌گیری به سمت کشورهای اسلامی و همسایه، راه‌اندازی مراکز فوق تخصصی در شهرهای بزرگ و تأسیس 11 قطب آموزش علوم پزشکی در کشور بخش دیگری از این گزارش بود که در جلسه ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور ارائه شد.

پس از ارائه این گزارش اعضا به بیان نظرات خود پرداختند که مهم‌ترین آن به شرح ذیل است:

تأثیر مستقیم آموزش عالی بر اقتدار و ثروت‌آفرینی در کشور، مشارکت حداکثری بخش خصوصی در آموزش عالی علوم پزشکی، تدوین معیارها و استانداردهای عینی و روشن به‌منظور تطبیق عملکردها بر این معیارها، توجه بیشتر به اقتضائات جمعیتی و اقلیمی کشور در قطب‌بندی‌های منطقه‌ای، در نظر گرفتن مطالعات بین رشته‌ای مانند فقه پزشکی در تنظیم سیاست‌های گسترش آموزش پزشکی، حفظ یکپارچگی در آموزش کشور در حیطه سیاستگذاری و اهتمام به پوشش خدمات پزشکی در کشورهای همسایه مانند عراق.

مخبر دزفولی هم در این زمینه طی سخنانی گفت: باید از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به علت انجام یکی از وظایف مقرر در نقشه جامع علمی کشور تشکر کنیم.

وی افزود: مأموریت‌گرا شدن دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی و جهت‌گیری کلان آموزش پزشکی در راستای سیاست‌های مقرر در نقشه جامع علمی کشور جزء الزامات این بخش است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: برخی از نوسانات در سیاست‌های آموزشی کشور که در سال‌های گذشته اتفاق افتاد موجب شده است تا این بخش به ثبات نیاز فرذاوانی داشته باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گفت: به خواست خدا وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هم به‌زودی سیاست‌های خود را به ستاد ارائه کند.

وی افزود: البته این طرح با توجه به بازخوردهایی که در حین اجرا به دستگاه مجری می‌رسد، قابلیت بازنگری و اصلاح را دارد.

در ادامه این جلسه و با توجه به نظرات ارائه شده، سیاست‌های ارائه شده از جانب وزارت علوم با رأی اعضا از تصویب گذشت.

در پایان جلسه مخبر دزفولی از انتشار گزارش علم و فناوری کشور در یک دهه گذشته خبر داد.

بررسی موضوع آمایش آموزش عالی و تعیین ظرفیت دانشگاه‌ها

منصور کبگانیان، قائم مقام ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور به مصوبات و آیین‌نامه‌های این جلسه را تشریح کرد و گفت: در ابتدای جلسه تذکری به وزارت‌خانه‌های علوم و بهداشت و به‌ویژه وزارت علوم تحقیقات و فناوری در خصوص آیین‌نامه حمایت مالی از دانشجویان مقطع دکتری داشتیم؛ چرا که از سال 90 ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور مصوباتی در این زمینه داشت که متأسفانه وزارت‌خانه‌های علوم و بهداشت اقدام مناسبی را در این خصوص انجام نداده‌اند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: در این جلسه از وزیر علوم تحقیقات و فناوری خواسته شد که آیین‌نامه‌های لازمه در ذیل سیاست‌های ابلاغ شده در حوزه آموزشی آن وزارتخانه را تقدیم شورای عالی انقلاب فرهنگی کند تا در ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور نهایی شود.

کبگانیان به اهمیت آیین‌نامه حمایت مالی از دانشجویان مقطع دکتری اشاره کرد و گفت: تعداد زیادی از دانشجویان دکتری ما که از نخبگان کشور هستند به سمت کشورهای صنعتی و غربی جذب می‌شوند و عده‌ای دیگر از این نخبگان که ازدواج کردند و یا در حال تشکیل خانواده هستند به دلیل مشکلات مالی به چند شغله بودن و یا کارهایی که دور از تخصص تحصیلی آنان است روی آوردند که این امر موجب افت تحصیلی آن‌ها شده است.

وی ادامه داد: خوشبختانه مباحثی در این خصوص در وزارت بهداشت، در جلسات سال گذشته انجام شد که مقرر شد گزارش ارائه شده از سوی این وزارتخانه تکمیل شود؛ چرا که دانشجویان تحت پوشش وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی مقداری از سوی این وزارتخانه حمایت مالی می‌شوند، اما این مسئله برای همه دانشجویان جامعیت ندارد.

بررسی آمایش آموزش عالی

دبیر ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور در ادامه گفت: موضوع آمایش آموزش عالی و تنظیم ظرفیت دانشگاه‌ها و رشد بی‌رویه برخی رشته‌ها در برخی از استان‌ها بحث اصلی  این جلسه بود.

کبگانیان ادامه داد: متأسفانه آمایش در حوزه آموزش عالی در سطح ملی انجام نشده و برخی از فارغ‌التحصیلان در رشته‌های تحصیلی خودشان جذب نمی‌شوند و همچنین اقتضائات جنسیتی در رشته‌های ارائه شده لحاظ نشده است.

وی ادامه داد: در اردیبهشت سال 93 در ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور 12 سیاست اجرایی در این زمینه تصویب و به وزارت علوم تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری، دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه‌های غیرانتفاعی ابلاغ شد.

کبگانیان با اشاره به بخش‌های مهم این سیاست‌های ابلاغی، گفت: تنظیم توزیع آموزش نیروی متخصص، نرخ فارغ‌التحصیلان بیکار، نیازهای محلی و مزیت‌های نسبی استان‌های مختلف، اقتضائات جنسیتی، هماهنگی بین مقاطع مختلف آموزشی، هماهنگی میان بخش‌های دولتی و ساماندهی تقاضاهای اجتماعی از جمله مواردی است که در ذیل سیاست هایی اجرایی لحاظ شده است.

وی به مشکل موجود در کشور اشاره کرد و گفت: در حال حاضر کاهش تدریجی ظرفیت‌ مازاد در دانشگاه‌ها مشکلی است که با آن روبه‌رو هستیم؛ چرا که در برخی از دانشگاه‌های کشور ظرفیت‌های مازادی داریم که باید این‌ها تعدیل و ساماندهی شود.

وی همچنین به گزارش ارائه شده ذیل این سیاست توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اشاره کرد و گفت: این آیین‌نامه در 4 ماده و 8 تبصره ارائه شده که در این جلسه نکاتی مبنی بر در نظر گرفتن مناطق 10 گانه بین دانشگاه‌ها پیشنهاد شد که مقرر شد بندها و نکاتی که مغفول مانده در آیین‌نامه اضافه شود.

کبگانیان گفت: مقرر شد در این آیین‌نامه با وزارت علوم تحقیقات و فناوری هماهنگی‌های لازم چه در ارتباط با مناطق مختلف و چه در ارتباط با رشته‌ها انجام شود و در اولین فرصت این اصلاحات انجام شود و کلیات این آیین‌نامه در حضور رئیس جمهور و رؤسای 3 قوه در جلسه آینده شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه شود.