۱۷۳ دانشمند ایرانی در زمره دانشمندان یک درصد برتر جهان قرار گرفتند

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، محمدجواد دهقانی، سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) در گفت‌وگویی اظهار کرد: نخبگان علمی مهم‌ترین عامل رشد و توسعه نظام‌های علمی هستند، از همین رو شناسایی آن‌ها از اهمیت بسزایی برخوردار است.

وی افزود: کشورهای پیشرفته علمی برای جذب نخبگان از سراسر دنیا برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری می‌کنند که سبب شده است تا این کشورها به بزرگترین مقصد برای مهاجرت نخبگان علمی دنیا تبدیل شوند.

دهقانی عنوان کرد: پایگاه طلایه‌داران علم آی.اس.آی (http://pesi.isc.gov.ir) فهرست دانشمندان 1% برتر دنیا را فراهم آورده است، هر چند مبتنی بر اصول علم‌سنجی می‌توان تا پژوهشگران 20% برتر دنیا را در زمره نخبگان برتر علمی دنیا قرار داد. در واقع 20% از محققان برتر دنیا 66% از علم دنیا را تولید کرده و همچنین 85% از استنادهای دنیا را دریافت می‌کنند.

سرپرست ISC گفت: شاخص در انتخاب پژوهشگران برتر تعداد استنادهای صورت گرفته به آنها از طرف سایر پژوهشگران است. بر همین اساس پژوهشگرانی که توانسته‌اند براساس تحقیقات خود به بالاترین سطح اعتبار بین‌المللی دست یابند در دسته دانشمندان 1% و 20% برتر دنیا قرار می‌گیرند.

دهقانی ادامه داد: طلایه‌داران علم آی.اس.آی نویسندگان را برحسب دامنه فعالیت علمی‌شان در رشته‌های موضوعی 22 گانه قرار می‌دهد. به این منظور تنها فعالیت نویسندگان در 10 سال اخیر در محاسبات لحاظ می‌شود. نویسندگان در هر رشته بر حسب تعداد استنادهایی که دریافت کرده‌اند مرتب‌سازی و سپس 1% برتر نویسندگان به‌عنوان نخبگان علمی در نظر گرفته می‌شوند.

وی در ادامه افزود: فهرست فراهم‌آوری شده توسط طلایه‌داران علم آی.اس.آی بدون اشکال هم نیست، زیرا هر نویسنده برحسب حرف اول نام و نام کامل خانوادگی هویت‌بخشی می‌شود. به‌عنوان مثال، حمیدرضا احمدی به‌صورت HR Ahmadi ثبت می‌شود. یک نام می‌تواند به چندین نفر اطلاق شود.

دهقانی افزود: همچنین نام یک فرد می‌تواند با املاهای مختلفی نگارش شده باشد. این دو مسئله در طلایه‌داران علم آی.اس.آی به دلیل هزینه بالای پردازش اطلاعات نادیده گرفته شده است.

وی تصریح کرد: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) بر روی هر نام شناسائی شده در طلایه‌داران علم آی.اس.آی پردازش‌های مختلفی را انجام داده است. بدین ترتیب تعداد 173 نفر شناسائی و در نتیجه به‌طور تقریبی فهرست کاملی از نخبگان علمی کشور را تهیه کرده است. بر این اساس فهرست 173 نفر در زمره دانشمندان یک درصد برتر دنیا قرار گرفته‌اند.

رئیس مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری گفت: بر اساس آمار به‌ دست آمده، توزیع دانشمندان در رشته‌های مختلف یکسان نیست. به طوری که 50.8 % ( پنجاه و هشت دهم درصد) این دانشمندان متعلق به حوزه علوم پایه هستند.

دهقانی افزود: بعد از علوم پایه، علوم پزشکی دارای بیشترین تعداد دانشمند است که شامل 21.4 % ( بیست و یک و چهار دهم درصد) آن‌ها می‌شود. به لحاظ سهم حاصل از نخبگان، دانشمندان علوم فنی و مهندسی در جایگاه سوم قرار داشته و 21% ( بیست و یک درصد) دانشمندان تأثیرگذار علمی کشور متعلق به این حوزه هستند. علوم کشاورزی 6.4% ( شش و چهار دهم درصد) از نخبگان بین‌المللی کشور را در اختیار دارد و تنها 0.6% ( شش دهم درصد) از این نخبگان مربوط به حوزه علوم اجتماعی و انسانی است.

وی اظهار کرد: از مجموع دانشمندان برتر 50% متعلق به دانشگاه‌های جامع، 23% مربوط به دانشگاه‌های صنعتی،21% مربوط به دانشگاه‌های علوم پزشکی، 3% مربوط به پژوهشگاه‌ها، و 3% متعلق به دانشگاه‌های آزاد و پیام نور است.

دهقانی ادامه داد: در بین دانشگاه‌های جامع، دانشگاه‌های تهران، شیراز، تربیت مدرس، اصفهان، شهید بهشتی، تبریز، مازندران و بوعلی سینا به ترتیب دارای بیشترین تعداد نخبگان هستند. در بین دانشگاه‌های صنعتی، دانشگاه صنعتی شریف، اصفهان، امیرکبیر، علم و صنعت ایران و نوشیروانی بابل بیشترین تعداد دانشمند تأثیرگذار شناسایی شده‌اند. چهار پژوهشگاه به نسبت مساوی دارای نخبگانی در سطح یک درصد بین‌المللی هستند که شامل پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران و پژوهشگاه علوم و فناوری رنگ است.

دهقانی عنوان کرد: در حوزه علوم پایه دانشگاه‌های تهران، شیراز و اصفهان دارای بیشترین تعداد نخبگان و در حوزه علوم پزشکی دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران، علوم پزشکی اصفهان، علوم پزشکی شیراز و علوم پزشکی تبریز دارای بیشترین تعداد نخبگان هستند.

وی گفت: در حوزه علوم کشاورزی دانشگاه تهران دارای بیشترین تعداد نخبه است و در حوزه فنی و مهندسی دانشگاه‌های صنعتی شریف، تهران، صنعتی اصفهان، امیرکبیر، نوشیروانی بابل، صنعتی شیراز و دانشگاه علم و صنعت ایران دارای بیشترین تعداد نخبگان هستند.