آفت اخلاقی بشر از سونامی خطرناک‌تر است/ بانگ محبت‌آمیز قرآن

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، نشست «زیست مومنانه در سایه قرآن و مثنوی» با سخنرانی ناصر مهدوی امروز 3 آذرماه در خانه اندیشمندان برگزار شد.

ناصر مهدوی در این نشست اظهار کرد: ایمان موضوع مهمی است اما متاسفانه در جامعه ما به مفهوم ایمان کمتر توجه شده است. ایمان تاثیر شگرفی بر منش و رفتار آدمی می‌گذارد. در جامعه ما محور بیشتر بر مبنای عقیده استوار است.
این استاد فلسفه افزود: در میان مسلمانان و کسانی که مسئول تبلیغ دین بودند، بیشترین تلاش خود را بر تفسیر عقیده استوار می‌کردند. عقیده یعنی می‌خواستند خداوند، مرگ و قیامت را اثبات کنند، اما باید بگویم چرایی دین و رسالت پیغمبران بر پایه ایمان استوار بود.
وی در ادامه گفت: متاسفانه شیوه مسلمانی بیشتر به جنبه‌های فقهی، تقلیل پیدا کرده است و علمای دین در پی اجرای قواعد شرعی در زندگی مسلمانان هستند و کمتر به مسئله ایمان در بُعد نظری و عملی توجه کرده‌اند. 
وی در ادامه گفت: مسلمانی یک هویت شده است. مسلمانان به جایی اینکه برنامه اخلاقی و معرفتی خود را تقویت کنند و برای زندگی گوهر با کیفیتی پیدا کنند بیشتر به افراد عصبانی تبدیل شده‌اند. این افکار مسلمانان را تهدید می‌کنند و در جامعه اسلامی هر روز شاهد پدید‌های خشونت‌آمیز هستیم.
مهدوی افزود: خداوند در سراسر قرآن ما را به ایمان دعوت می‌کند، در اعتقاد یک نوع تلاش ذهنی مد نظر است اعتقاد یک غذای ذهنی تقلایی عقلانی است. در قرآن اخلاق مهم است چرا که انسان شکوفایی دل پیدا می‌کند. اغلب پیامبران برای آرامش انسان‌ها آمده‌اند. در قرآن آمده است حضرت محمد(ص) از میان انسان‌ها برگزیده شد، اما پیامبر با نفس خود جهاد کرد و به درجه‌ای رسید که با خداوند گفت‌وگو کرد، سپس به میان انسان‌ها آمد. پس پایه اصلی وجود خداوند این است که آلامی که بر انسانها تحمیل می‌شود را بردارند و زندگی را برای انسانها شیرین‌تر کنند.

پیغمبران بر روح انسان دیندار تاثیر می‌گذارند
این استاد فلسفه و عرفان افزود: پیغمبران بر روح انسان‌های دیندار تاثیر می‌گذارند، ولی زمانی که آفت اخلاقی بر روح انسان رخنه کرد در جامعه نا‌امنی به وجود می‌آید. بخشی از ترس‌های انسان ناشی از وبا و سونامی نیست، بلکه زائیده خصلت‌های درونی انسان‌هاست. چقدر ما در زندگی به خاطر بی‌پولی آسیب دیده‌ایم و تا چه میزان به خاطر حسادت متحمل سختی شده‌ایم؟ پیامبران متوجه بُعد از انسان‌ها شده‌اند و در پی اصلاح آن برآمدند.
وی در ادامه گفت: در قرآن ماهیت انسانها به روشنی تبیین شده است در قرآن آمده است که انسانها ممکن است به جایی برسند که درون آنها کور شود و چشم باطن آنها نبیند و گوش وجدان آنها نشنود. این افراد هستند که در جهان خشونت می‌کنند و حقوق انسان‌ها را زیر پا می‌گذارند. این بیماری خواه ناشی از این است که روح ادمی تیره شده است. حال این پرسش مطرح می‌شود چگونه می‌توان رنج آدمی را درمان کرد؟ ممکن است این بد اخلاقی‌ها و پر خواهی‌هایی که انسان در اجتماع می‌بیند، سبب گناه کاری او و خطای اخلاقی او شود.
مهدوی با اشاره به اینکه رنج درونی آرامش فرد را از بین می‌برد و او را ناراحت و عصبانی می‌کند، افزود: پیامبران چون انسانها را دوست داشتند بی ادعا به سوی انسانها آمدند تا رنج آنها را تسکین بدهند. یکی از دلایل رنج کشیدن انسانها به این دلیل است که از رفتار طبیعی دور شده‌اند و از آن غفلت کرده‌اند. برای رسیدن به رفتار طبیعی باید سختی کشید و به قول مولانا باید هزینه داد تا درون انسان به آرامش برسد.

سراسر قرآن بانگ محبت آمیز است
مهدوی در خصوص محتوای معنوی قرآن اظهار کرد: سراسر قرآن سخن از لطف و کرامت است خداوند پیامبر می‌گوید از سر سلطه و تکبر با مردم سخن نگو اگر خود خواهانه سخن بگویی مردم از کنار تو متفرق می‌شوند. مفهوم توبه عالیترین توصیه تربیتی قرآن است که متاسفانه چندان در بین ما درست جا نیفتاده است.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: خداوند در قرآن می‌فرماید دنیا برای کسانی که می‌خواهند بازی کنند آفریده نشده است برای کسانی که می‌خواهند شکوفا شوند و به سطح بالاتری برسند خلق شده‌ است.
وی افزود: عقیده ذهن ما را فربه می‌کند اما ایمان به ما عشق به خداوند را زنده می‌کند قرآن ما ایمان به غیب هم داریم ایمان به غیب با محاسبات حسی درک نمی‌شود ایمان مفهومی است که هستی را بر می‌گیرد. به عبارت دیگر ایمان حقیقت ناب بی انتهایی است که فراتر از تقلای ذهنی است.
مهدوی در ادامه گفت: یکی از مشخصات ایمان داشتن اعتماد است وقتی به خداوند اعتماد کنیم اگر همه افراد از تو روی برگردانند باکی نداری چرا که به خداوند اعتماد داری اعتماد به خداوند و ایمان به او در قصه ابراهیم(ع) و موسی(ع) به خوبی جلوه پیدا کرده است. در داستان موسی(ع) پروسه ایمان به خوبی به ما نشان داده می‌شود. خداوند به موسی(ع) فرمود به سمت فرعون برو. موسی گفت من از فرعون می‌ترسم، چرا که وی آدم خودخواه و متکبری است. خداوند به موسی می‌فرماید من با تو هستم و قصه ایمان و اعتماد از اینجا شروع می‌شود.

امید و توکل؛ از شاخصه‌های ایمان
مهدوی در پایان با اشاره به دو شاخصه ایمان گفت: امید و توکل از شاخصه‌های دیگر ایمان هستند در قرآن مکررا توصیه شده است که ناامید نباشید. ناامیدی بزرگترین گناه است. سومین مولفه ایمان بحث توکل است. امام محمد غزالی به اشتباه توکل را به معنی نفی تدبیر در نظر گرفت اینجا باید بگویم ما باید با همه قوای خود به سمت خداوند برویم. پس ایمان غیر از اعتقادات است پیامبران مفهوم ایمان را مطرح کردند و ایمان از مولفه‌های چون اعتماد، امید و توکل ساخته شده است.