جریان موضوع‌شناسی هنوز نشاط و کارآمدی لازم را به دست نیاورده است
گروه حوزه‌های علمیه: عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به اینکه جریان موضوع‌شناسی هنوز نشاط و کارامدی لازم را به دست نیاورده است، گفت: برخی از موضوعاتِ در دستور قانون‌گذاری، از سنخ موضوعات حساس و کارکردپذیر اجتماعی است که نباید عرضه فقه آنها را به دستگاه قانون‌گذاری، سراسیمه‌وار انجام دهیم.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) به نقل از روابط عمومی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس، آیت‌الله احمد مبلغی امروز 16 مرداد در نشست مشترک با مسئولان مرکز موضوع شناسی احکام فقهی حوزه علمیه قم، اظهار کرد: بر اساس نظریه امام راحل، ابتدا بايد به موضوع شناسی متناسب با این موضوعات دست زده و سپس فقه آنها را به صورتی مسئولانه ارائه دهیم.
وی با اشاره به ضعف مباحث نظری پیرامون موضوع شناسی گفت: به دلیل ضعف مباحث نظری پیرامون روش و انواع موضوع شناسی، جریان موضوع شناسی هنوز نشاط و کارآمدی لازم را پیدا نکرده است.
مبلغی افزود: اگر این ضعف را برطرف نکنیم از پس پاسخگویی به مسائل زمان، شناخت و پدیده های زمان درست برنمی آییم.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با اشاره به انواع موضوع‌شناسي اظهار داشت: اکنون فقط نوعی از موضوع شناسی در حوزه مورد توجه قرار گرفته است و آن، موضوع شناسی متمرکز بر شناخت عناصر داخل موضوع است؛ ولی باید بدانیم این نوع، صرفا برای شناخت پاره ای از موضوعات مفید است و بس.
مبلغی گفت: نوع دیگری از موضوع شناسی، شناخت ابعاد اجتماعی عارض بر موضوع و کارکرد اجتماعی آن به دلیل این ابعاد است.
وی ادامه داد: بسیاری از موضوعات معاصر از آنجا که موضوعاتی اجتماعی هستند، در معرض تاثیر پذیری از پدیده های اجتماعی یا ساختارهای اجتماعی نیرومند قرار دارند، این تاثیر پذیری به آنها کارکردهای جدید می دهد، و این کارکردها آن ها را به موضوعاتی جدید بدل نماید.
مبلغی گفت: روشن است که موضوع شناسی رایج، یعنی موضوع شناسی متمرکز بر شناخت عناصر داخلی موضوع از پس شناخت این سنخ از موضوعات پیچیده اجتماعی کارکردپذیر بر نمی آید؛ زیرا نسبت به این سنخ، این کارکردهای اجتماعی هستند که به لحاظ عروض بر موضوعات، به آن ها قوام و کیان موضوعی می دهند نه صرف عناصر داخلی.
وی افزود: اگر این را بپذیریم، معنای آن این است که نسبت به این دسته، عناصر داخلی صرفا نقش تام و تمام در تحدید و تعیین موضوع را برعهده ندارند؛ بلکه کارکردها که در فضای بیرون رخ می دهند نقش اصلی را بازی می کنند.
مبلغی یادآور شد: این نوع که موضوع شناسی متمرکز بر شناخت کارکرد اجتماعی موضوع است، نوعی از موضوع شناسی است که انجام آن، چندان آسان نیست؛ بلکه باید اولا بر نوع ساختار اجتماعی تأثیرگذار بر موضوع، و ثانیا بر نوع کارکرد عارض بر موضوع وقوف پیدا کرد و روشن است که این، امری تخصصی است و تحقق آن، نیازمند اخذ مشاوره جدی علمی با متخصص است.
وی ادامه داد: البته عروض کارکرد جدید بر موضوع گاه از رهگذر از بین بردن یکی از عناصر داخلی موضوع انجام می گیرد (که باید در جای خود به آن پرداخت)، ولی همیشه بلكه اكثرا چنین نیست.
عضو خبرگان رهبری با اشاره به اينکه دیدگاه فوق‌الذکر شرحی بر نظریه امام راحل است، گفت: امام راحل در نظریه خود، از تاثیرگذاری تحول بخش نظام های اجتماعی بر موضوعات و سبب شدن این تاثیرگذاری بر تبدل آنها به موضوعات جدید سخن به میان آوردند.
مبلغی افزود: روشن است که وجه برجسته تاثیرگذاری نظام های اجتماعی که امام بر آن تمرکز کرده‌اند، تاثیرگذاری بر کارکردهای موضوعات است.
