اخلاق آمریکایی حتی در مباحثات علم اخلاق از خشونت استفاده می‌کند
گروه حوزه‌های علمیه ــ پرفسور لگنهاوزن با اشاره به کتاب لارنس هیلمن گفت: او در بخشی از کتاب می‌گوید که در اخلاق خط قرمزهایی داریم که اگر بخواهید از آن عبور کنید با تانک و هواپیما حاضریم جنگ کنیم؛ چه کسی در بحث اخلاقی صحبت از جنگ می‌کند؛ حتی در مواردی که اختلاف در مسئله اخلاقی بنیادین هست نیز نباید برای حل مشکل، جنگ کرد، بلکه راه‌های مختلفی وجود دارد. چنین بحثی در کتابی اخلاقی، اصلا درست نیست.
به گزارش ایکنا، پرفسور محمد لگنهاوزن، در مراسم رونمایی از کتاب «اخلاق؛ رویکردی کثرت‌گرایانه به نظریه اخلاق» نوشته لارنس هیلمن که امروز، 14 بهمن‌ماه در خانه اخلاق‌پژوهان جوان قم برگزار شد؛ گفت: این کتاب برای دانشجویان آمریکایی در مقطع لیسانس نوشته شده و در یک ترم تدریس می شود. این کتاب 12 فصل دارد و از نکات جالب توجه آن، این است که نویسنده از ابتدا می‌گوید که از یک رویکرد خاص یعنی پلورالیسم اخلاقی یا نسبی‌گرایی در فلسفه اخلاق دفاع می‌کنم؛ یعنی او فقط به گردآوری اقوال و نظریات بسنده نمی‌کند، بلکه خودش نظر داده است.
لگنهاوزن اضافه کرد: کسانی که می‌خواهند از نسبی‌گرایی دفاع کنند آن را دارای انواع مختلف می‌دانند؛ در این کتاب هم هفت رویکرد در این زمینه طرح شده است؛ هیلمن نسبی‌گرایی افراطی، بدین معنا که همه چیز نسبی است، را قبول نمی‌کند و برخی امور اخلاقی را مطلق می‌داند.
عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با بیان اینکه رویکرد افراطی به نسبیت‌گرایی طرفدار ندارد، اظهار کرد: پلورالیسمی که هیلمن قبول کرده است، همان نسبی‌گرایی اخلاقی است که ماکس وبر و برخی افراد دیگر قبول کرده‌اند.
لگنهاوزن با بیان اینکه یکی از کارهای خوب ایشان در این کتاب پرداختن به انواع مختلف نسبی‌گرایی است و معتقد است که می‌توانیم نسبی‌گرایی نسبت به نظامات اخلاقی و ارزش‌ها داشته باشیم، تصریح کرد: بر این اساس، می‌توانیم بگوییم ارزش‌ها برای همه ثابت هستند، ولی قواعد اخلاقی ممکن است نسبی‌گرایانه باشد.
این استاد حوزه اظهار کرد: هیلمن ارزش‌ها را به دو دسته بنیادی و حاشیه‌ای تقسیم می‌کند و معتقد است که در ارزش‌های حاشیه‌ای می‌توانیم نسبی‌گرا باشیم، ولی در مورد ارزش‌های بنیادی این کار ممکن نیست.
لگنهاوزن افزود: عدالت در همه فرهنگ‌های مختلف به عنوان یک ارزش وجود دارد، ولی فهم‌های متفاوتی از حقوق در ادیان و فرهنگ‌های مختلف وجود دارد؛ بنابراین نظر هیلمن مبنی بر اینکه ارزش‌های حاشیه‌ای نسبی هستند، را قبول داریم، ولی اینکه مرز بین ارزش‌های حاشیه‌ای و بنیادین مشخص نیست، نمی‌پذیریم.
عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) بیان کرد: مهم‌ترین بحث مربوط به نسبی‌گرایی این نیست که بگوییم نسبی‌گرایی درست است یا خیر؛ این کار بچگانه است، البته به هر حال این مسئله جا افتاده که نسبی‌گرایی مانند سرطان بد است و باید آن را کنار بگذاریم، بلکه بحث مهم آن است که حدود و مرزهای نسبی‌گرایی را مشخص کنیم.
غلبه اخلاق آمریکایی بر تفکر یک اندیشمند اخلاق
لگنهاوزن با بیان اینکه برخی فضیلت‌ها مطلقاً باید مورد قبول قرار گیرند و کسی حق ندارد بر ضد این ارزش‌های مطلق کار کند، اظهار کرد: از یک جهت این کتاب خیلی آمریکایی است؛ یعنی می‌گوید که خط قرمز در اخلاق داریم و اگر بخواهید از آن عبور کنید با تانک، هواپیما و ... حاضریم جنگ کنیم؛ این یعنی چه؟ چه کسی صحبت از جنگ می‌کند؛ بحث در اینجا از اخلاق است.
لگنهاوزن تاکید کرد: حتی در مواردی که مسئله اخلاقی بنیادی در میان است و در آن اختلاف داریم نباید برای حل مشکل، جنگ کنیم بلکه راه‌های مختلف وجود دارد این کتاب دائماً بحث می‌کند که خط قرمز هست و راه حل و فصل آن زور و خشونت است که چنین بحثی در کتابی اخلاقی، اصلا درست نیست.
عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) افزود: در مجموع این کتاب خوبی است تا دانشجویان آن را بخوانند و خودشان هم تلاش جدی برای نقد آن داشته باشند و بر آن اشکال بگیرند؛ این کتاب الگوی ارزشمندی برای این است که دانشجویان و حوزویان کتابی با رویکرد تاریخ فلسفه و اخلاق اسلامی در نقد او بنویسند زیرا می‌توان با مبانی به کارگرفته شده توسط نویسنده مطالب او را نقد کنیم.
انتهای پیام
