نمایشگاه مجازی کتاب فقط می‌تواند نقش مکمل داشته باشد / برکات کرونا در عرصه نشر

حجت‌الاسلام علیرضا سبحانی‌نسب، عضو شورای سیاست‌گذاری سی و سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره برگزاری این دوره از نمایشگاه کتاب گفت: یکی از جنبه‌های مهم نمایشگاه کتاب تهران، جنبه فرهنگی آن است که بسیار اهمیت دارد و برگزاری آن می‌تواند نقشی جدی در افزایش سطح آگاهی، شور و نشاط اجتماعی داشته باشد، زیرا در حال حاضر به دلیل شیوع ویروس کرونا و قرنطینه، شاهد افسردگی در کشوریم؛ بنابراین یک جامعه کرونازده داریم و باید در تصمیماتمان آن را لحاظ کنیم و به جنبه‌های دیگر نمایشگاه نیز توجه کنیم. 

وی افزود: وقتی شور و نشاط فرهنگی در جامعه دمیده شود و اهالی جامعه کتابخوان شوند، از شرایط به وجود آمده در دوران کرونا بهتر استفاده می‌کنند و کمتر به سراغ فضای مجازی می‌روند.

حذف گوشواره‌های نمایشگاه

سبحانی‌نسب ادامه داد: در حال حاضر بسیاری از صنوف کار خود را آغاز کرده‌اند و ارتباطات اجتماعی برقرار شده و مردم نسبت به گذشته بهداشت فردی را بیشتر رعایت و سعی می‌کنند در مراودات خود احتیاط‌ کنند؛ در این شرایط اگر بتوانیم نمایشگاه کتاب را برگزار کنیم، بخش‌هایی را که به عنوان گوشواره‌های نمایشگاه بود باید حذف شود. در واقع آنچه به عنوان مؤسسه حوزوی و یا بخش دانشگاهی و یا حتی غرفه‌های مواد غذایی به عرضه خدمات می‌پرداختند باید حذف شوند و در سایر بخش‌های نمایشگاه باید فاصله‌گذاری اجتماعی رعایت شود و تمهیداتی بیندیشیم که مثلاً به جای ۴ متر راهرو شش متر راهرو داشته باشیم و یا عرض غرفه‌ها به اندازه‌ای باشد که مراجعه‌کنندگان بتوانند فاصله اجتماعی را رعایت کنند، هرچند اقدامی ریسک‌آمیز است، اما با توجه به بقیه فعالیت‌هایی که در جامعه داریم، ارزش ایجاد یک نشاط فرهنگی در جامعه را دارد و به ریسکش می‌ارزد.

ناشران بدون استراتژی حذف می‌شوند

این عضو شورای سیاست‌گذاری نمایشگاه کتاب تهران تصریح کرد: اگر همه بخش‌های نمایشگاه اعم از عمومی، دانشگاهی و کودک و نوجوان با وجود فاصله‌گذاری اجتماعی امکان برگزاری نداشته باشد، می‌توانیم آن را در چندین نوبت برگزار کنیم و با توجه به اینکه مردم روال معمولی را پیش گرفته‌اند و در حال مراودات هستند، باید هزینه‌ و فایده را بسنجیم.

وی بیان کرد: به یقین این ویروس نحس دستاورد‌های مثبتی برای جامعه خواهد داشت و صنعت نشر هم از آن بهره‌مند خواهد شد. چه‌بسا ناشرانی توجه نداشتند فروش خوب از تولید خوب آغاز می‌شود یا ناشرانی کتاب‌های خود را با حضور در نمایشگاه‌های کتاب می‌فروختند که اکنون ناچارند تدبیر جدیدی را اتخاذ کنند. البته برخی از آن‌ها تصمیم گرفته‌اند که از نشر خارج شوند و این می‌تواند اتفاق مبارکی برای نشر کشورمان باشد و این صنعت را تبدیل به نشر حرفه‌ای کند. هرچند برخی ناشران خوب هم زیر این چرخ له می‌شوند، اما سعی خواهند کرد با استراتژی و اندیشه به حیات خود ادامه دهند و ناشران باتدبیر از گود خارج نخواهند شد.

سبحانی‌نسب گفت: اگر بخواهیم واقع‌بینانه بنگریم، بسیاری از بخش‌های فرهنگی کشور نیاز به بازنگری دارد و نتایج این بازنگری به عرصه نشر و دیگر ارکان فرهنگ خواهد رسید. در حال حاضر نه تنها ناشران بلکه همه صنوف به فضای دیجیتال و مجازی توجه کرده‌اند و آن را جدی گرفته‌اند. در واقع تولیدات خوب و توجه به بازار فروش مورد توجه ناشران قرار گرفته است و به تولید صرف نمی‌اندیشند.

وی تصریح کرد: مجموعه‌ای از عوامل می‌تواند یک فرهنگ را تغییر دهد. نمی‌توانم به جرئت بگویم که دو سال دیگر ناشران شاخصی خواهیم داشت که کتاب‌های بسیار عالی منتشر می‌کنند، زیرا همه این‌ها به تصمیمات ناشر برنمی‌گردد. اما اگر امروز با خرید کتاب از ناشران حمایت می‌کنیم، نباید کتاب‌های زرد را خریداری کنیم و ناشر باید متوجه باشد که اگر کتاب زرد چاپ کرد، وزارت ارشاد، نهاد کتابخانه‌ها و هیچ نهادی کتابش را خریداری نمی‌کند.

ناشرانی که شیرینی تدابیر خود را چشیدند

این ناشر تأکید کرد: در دوره کرونا ناشرانی که از دو سه سال پیش فعالیت در فضای مجازی را جدی گرفتند، نه تنها آسیب ندیدند، بلکه شیرینی آن را چشیدند و ثمره فعالیت‌ها و سیاست‌ها و تدابیر خود را دیدند.

وی تصریح کرد: نمایشگاه کتاب مجازی می‌تواند به عنوان مکمل باشد، اما به عنوان گزینه جایگزین پذیرفتنی نیست. متأسفانه وقتی نمایشگاه مجازی برگزار می‌شود، کمتر از ۲۰ ناشری که از قبل کار کرد‌ه‌اند انتفاع می‌برند و بقیه ناشران سهم بازاری در این بازار نخواهند داشت. اگر قرار باشد نمایشگاه‌های مجازی به فربه شدن ۲۰ ناشر بینجامد، هیچ وقت جایگزین خوبی نخواهد بود، زیرا حدود هزار ناشر در نمایشگاه کتاب حضور می‌یابند و نمایشگاه مجازی مطلوب آن‌ها نخواهد بود.