امام رضا(ع) نوعی بلوغ فکری را در میان مردم منتشر کرد

حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی ذاکری، مدرس حوزه علمیه خراسان و مدیرعامل موسسه فرق و ادیان بصائر در مشهد، در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، اظهار کرد: امام رضا(ع) با ورودشان به ایران موجب تحولات بسیار زیادی در این کشور شدند و اسلام واقعی را که در آن زمان مردم تشنه آن بودند و هنوز درک درستی از آن نداشتند به مردم منتقل کردند و این دین را آنگونه که بود به مردم شناساندند.

وی با بیان اینکه این تاثیرگذاری‌ها به گونه‌ای بود که تا زمانی که امام رضا(ع) به امامت رسیدند، اختلافات زیادی برای به امامت رسیدن امامان وجود داشت، تصریح کرد: اما این در حالی است که با به امامت رسیدن آن حضرت و البته ورودشان به ایران، این اختلافات از بین رفت و به نوعی ایشان با ورودشان اثرات خیر و برکت را نیز به همراه خود آوردند. در حقیقت ایشان با اقدامات موثری که در ایران انجام دادند، توانستند مردم را با مسائل مختلف آشنا و بسیاری از مسائل را برای آن‌ها نیز روشن و آن‌ها را به بلوغ فرهنگی، فکری و نگاه دینی نزدیک کنند.

این مدرس حوزه علمیه خراسان ادامه داد: بیان معارف دینی به گونه‌ای بود که ایشان گفتند امام، امام است حتی اگر هفت سال و یا کمتر از این سن داشته باشد و یا حتی در خفا و پشت ابر باشد. ایشان همواره این موضوعات را طی سفر خود و در مناظرات و گفت‌وگوهایی که با مردم داشتند، به آن‌ها منتقل می کردند.

ذاکری تاکید کرد: تاثیر گذاری این اقدامات به گونه‌ای بود که حتی در زمانی که امام جواد(ع) در سن هفت سالگی به امامت برگزیده شدند هیچگونه شک و شبهه‌ای در این خصوص وجود نداشت و مردم نیز این امامت را به سادگی پذیرفتند. در حقیقت این پذیرش مردم از شفافیت سازی‌هایی ناشی می‌شد که امام طی زندگی خود تلاش کردند انجام دهند.

پذیرش ولایتعهدی امام رضا(ع) در گرو تقویت امام‌شناسی در بین مردم

وی به پذیرش اجباری ولایتعهدی امام رضا(ع) توسط مامون اشاره و عنوان کرد: نکته بعدی که می‌توان در اینجا به آن اشاره کرد این است که امام رضا(ع) ولیعهدی را به اجبار مامون پذیرفتند و در حقیقت روش پذیرفتن امام(ع) به گونه‌ای بود که توانستند اسلام را به مردم معرفی و امام شناسی را در بین آن‌ها تقویت کند که این کار ایشان باعث شد پارسایی امام برای مردم تداعی شود.

مدیرعامل موسسه فرق و ادیان بصائر در مشهد اضافه کرد: شاید این موضوع برای مردم جالب باشد که چرا وارد هر شهر و روستایی که می‌شوند یک امامزاده در آن منطقه وجود دارد و گمان کنند که شاید وجود این تعداد امامزاده در ایران دروغ باشد، در پاسخ باید بگویم که امام رضا(ع) زمانی که در مشهد استقرار یافته بودند از بستگان خود خواستند که به نزد ایشان بروند و آنگونه که تاریخ به ما نشان می‌دهد بیش از 12 هزار و 600 نفر از بستگان آن حضرت دعوت ایشان را پذیرفتند و به سمت خراسان آمدند و در این شهر اقامت گزیدند.

ذاکری ادامه داد: متاسفانه خلفای آن زمان از این موقعیتی که امام رضا(ع) ایجاد کرده بودند، هراس داشتند، چرا که هریک از امامزادگان، خود کلاس درسی بودند و در حقیقت می‌توانستند به لحاظ تربیتی نیز تاثیرگذار باشند و پادشاهان هم این موقعیت را برای خود خطرناک می‌دانستند و از این رو با رفتارهای ظالمانه خود باعث می‌شدند که بسیاری از آن‌ها به کوه‌ها، دشت‌ها و روستاهای دور دست پناه برند و حتی برای حفظ جان خود نیز نسب خود را کتمان می‌کردند، پس همین امر باعث شد که امروزه ما شاهد امامزادگان بسیاری در سراسر کشور باشیم.

وی تاکید کرد: بنابراین با وجود چنین اقداماتی، مردم متوجه این امر ‌شدند که امام واسطه فیض و خوبی است و این پذیرش ولایتعهدی امام رضا(ع) و شیوه پذیرش آن‌ها و همچنین درک جایگاه والای امام رضا(ع) را می‌توان نتیجه آثار تربیتی و معنوی وجود آن حضرت دانست.

انتقال کد تربیتی به مردم به واسطه امام رضا(ع)

این مدرس حوزه علمیه خراسان یکی از اتفاقات موثر دیگری که موجب تقویت اعتقادات مردم به امامشان بود را خواندن نماز باران توسط امام رضا(ع) دانست و افزود: در آن زمان مامون تصمیم گرفت به دلیل خشکسالی که در آن سال بر مرو سایه انداخته بود برای بدنامی امام رضا(ع) به ایشان دستور داد که نماز باران را به پا دارند و آن‌ها بر این باور بودند که پس از اینکه این نماز خوانده شود و بارانی نبارد، قطعا مردم از امام دلزده خواهند شد و اینگونه درصدد بودند تا مردم را نسبت به امام بدبین کند.

ذاکری افزود: اما برخلاف تصور مامون و دستگاهش، هنگامی که امام رضا(ع) نماز را به پا داشت، دعا کرد که خدایا تو ما اهل‌بیت(ع) را بزرگ داشتی و ما را مورد احترام خود قرار دادی، حال این مردم به امامی که تو برای آن‌ها انتخاب کرده‌ای، متوسل شده و در انتظار هستند تا فضل تو را با توسل بر ما تماشا کنند، پس تو هم نعمت خود را بر مردم نازل کن.

وی اظهار کرد: در واقع ایشان با این کار خود به نوعی کد تربیتی را به مردم انتقال دادند، چرا که بعد از این نماز، باران بسیار زیبایی بارید و همین امر مجددا باعث شد که جایگاه امام‌رضا(ع) تغییر پیدا کند. در واقع باور مردم نسبت به امام بیش از پیش، بیشتر شد و در نهایت هم علاقه بیشتری نسبت به ایشان پیدا کردند.

تزریق روحیه تواضع به مردم توسط امام رضا(ع)

مدیر عامل موسسه فرق و ادیان بصائر در مشهد عنوان کرد: زندگی امام رضا(ع) اینگونه بود که هیچ تفاوتی میان فقیر و غنی نمی‌دید و همین امر باعث می‌شد که مردم احساس خوبی نسبت به ایشان داشته باشند و این برایشان خوشایند بود که در کنار فرد دوم مملکت خود همراه شوند و بر سر یک سفره بنشینند. در واقع این رفتار حس خوبی را به آن‌ها منتقل می‌کرد و موجب می‌شد که یک رشد معنوی در وجود آن‌ها نهادینه شود.

ذاکری خاطرنشان کرد: در واقع این امر،‌ روحیه تواضع را در بین آن‌ها تزریق می‌کرد و منیت، خودخواهی، تکبر و غرور را در بین آن‌ها می‌شکست و این رفتارها به گونه‌ای بود که حتی دشمنان می‌گفتند که ما با فضیلت‌تر، کارسازتر، سزاوارتر و پارساتر از امام رضا(ع) در جریان این سفر نشناخته‌ایم.

وی با اشاره به آثار تربیتی که پس از شهادت امام رضا(ع) در جامعه به وجود آمد اشاره کرد و گفت: اما پس از شهادت ایشان نیز باید اشاره کنم به این موضوع که همواره تاثیر شهادت ایشان در جامعه بیش از پیش بود، چرا که پس از شهادت آن حضرت ما با یک فضای زیارتی مواجه شدیم که این فضای زیارتی خود توانست تاثیرات بسزایی را برای مردم داشته باشد و مشهد به نام مشهدالرضا(ع) شناخته شود و از آن زمان محلی شد برای رفت و آمد افراد زیادی که برای زیارت به این شهر می‌آمدند و به برکت همین بارگاه منور رضوی این شهر به یک مرکز فرهنگی تبدیل شد.

این مدرس حوزه علمیه خراسان گفت: این تاثیرات از سال 203 هجری قمری که امام رضا(ع) به شهادت رسیدند وجود داشته و تا کنون نیز ما می‌توانیم این تاثیرات را در جامعه شاهد باشیم و حتی امروز نیز شاهد فزاینده این تاثیرات در جامعه کنونی هستیم، زیرا فضای زیارت خود منشا بسیاری از تحولات در جامعه شده است.