لزوم ارائه پارادایم‌های جایگزین حقوق بین‌الملل از دل منظومه فکری اسلامی
عضو کمیسیون امور بین‌الملل مرکز وکلا، با اشاره به چالش‌های اساسی پیش روی حقوق بین‌الملل، حملات رژیم صهیونیستی را نشانه‌ای از فروپاشی مبانی معرفتی و حقوقی غرب در نظم بین‌الملل دانست و گفت: اکنون زمان بازنگری در ساختار حقوق بین‌الملل و ارائه پارادایم‌های جایگزین از دل منظومه فکری اسلامی فرا رسیده است.
به گزارش خبرنگار ایکنا، سیدمحمدصادق هاشمی شاهرودی، عضو کمیسیون امور بین‌الملل مرکز وکلا قوه قضائیه امروز دوشنبه دوم تیرماه در نشست علمی تجاوز نظامی به جمهوری اسلامی ایران از منظر حقوق بین‌الملل که در دانشگاه باقرالعلوم(ع) برگزار شد، اظهار کرد: به نظر می‌رسد ما در یکی از حساس‌ترین نقاط تاریخی در حوزه حقوق بین‌الملل قرار داریم و بسیاری از صاحب‌نظران، دانشجویان و حتی اساتید حقوق بین‌الملل در کلاس‌های درس این پرسش جدی را مطرح می‌کنند که «امروز حقوق بین‌الملل دقیقاً کجاست و چه نقشی ایفا می‌کند؟»
وی با اشاره به اقدامات اخیر رژیم صهیونیستی گفت: ساختار و سازوکار‌های حقوق بین‌الملل در ابعاد مختلف با چالش‌های عمیق و بنیادین مواجه شده‌اند. اگر تا دیروز انتقاد‌ها متوجه ناکارآمدی سازوکار‌ها بود، امروز تردید‌ها به سطح مبانی معرفتی و بنیاد‌های فکری این نظام کشیده شده است؛ یعنی پرسش از اینکه چرا خروجی جهان‌بینی و انسان‌شناسی غربی چنین وضعیت ناعادلانه‌ای در روابط بین‌الملل رقم زده است.
عضو کمیسیون بین‌الملل مرکز وکلا با بیان اینکه این تزلزل می‌تواند فرصت بزرگی برای طرح پارادایم‌های جایگزین توسط نهاد‌های علمی و فکری باشد، ادامه داد: اکنون زمان بازبینی دقیق ساختار حقوق بین‌الملل با تکیه بر مبانی فرهنگی، اخلاقی و تمدنی جدید است.
هاشمی شاهرودی افزود: اگر امروز حقوق بین‌الملل به جای تعهدات بین‌المللی، بر منافع قدرت‌ها استوار شده و همه کنوانسیون‌ها، معاهدات، قواعد عرفی و آرای مراجع بین‌المللی در برابر منافع کشور‌ها بی‌ارزش شده‌اند، این خود نشانه‌ای از شکست تفکر حقوقی غربی است.
وی تصریح کرد: این فضای متزلزل بستر مناسبی برای بررسی مقایسه‌ای است، خصوصاً با تأکید بر منظومه فکری اسلامی که نمونه‌اش را می‌توان در موضوع هسته‌ای ایران مشاهده کرد. جمهوری اسلامی نه‌تنها به تعهدات بین‌المللی خود پایبند است، بلکه با فتوای مقام معظم رهبری مبنی بر حرمت تولید سلاح هسته‌ای، به یک الزام دینی و اخلاقی فراتر از همه الزامات حقوقی متعهد شده است.
استاد دانشگاه عدالت افزود: در مقابل، کشور‌های غربی و رژیم صهیونیستی نه‌تنها به تعهدات الزام‌آور خود پایبند نیستند، بلکه منشور سازمان ملل را نیز در تمام ابعاد نقض کرده‌اند. از نقض ماده ۱ منشور درباره حفظ صلح و امنیت، روابط دوستانه و همکاری بین‌المللی گرفته تا نقض ماده ۲ درخصوص اصل عدم توسل به زور، حل‌وفصل مسالمت‌آمیز منازعات و احترام به حاکمیت دولت‌ها.
عضو کمیسیون بین‌الملل مرکز وکلا اظهار کرد: فصل اول منشور ملل متحد عملاً توسط رژیم صهیونیستی نادیده گرفته شده است. همچنین رژیم صهیونیستی به عنوان یک رژیم اشغالگر بر اساس قطعنامه‌های شورای امنیت، در حال پایمال کردن حق تعیین سرنوشت، آزادی‌های بنیادین و حق حیات ملت‌ها است.
وی ادامه داد: حمله به رسانه‌ها و نهاد‌های اطلاع‌رسانی نیز نشان‌دهنده نقض آشکار حق دسترسی آزاد به اطلاعات است. این اقدامات همه در تعارض با اصول بنیادین حقوق بشر قرار دارند.
هاشمی شاهرودی در پایان خاطرنشان کرد: موضوعی که کمتر به آن توجه می‌شود، عملکرد سیاسی و خلاف مأموریت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. آژانسی که بر اساس اساسنامه خود موظف به حمایت از کشور‌ها در استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای است، اکنون با سکوت در برابر حمله به تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز، از وظایف قانونی خود عدول کرده است. طبق قطعنامه‌های ۴۴۴ (۱۹۸۳) و ۶۰۴ (۱۹۸۵)، هرگونه حمله به تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز نقض صریح قواعد حقوق بین‌الملل محسوب می‌شود.
حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران نقض صریح حقوق بین‌الملل است
عضو کمیسیون امور بین‌الملل مرکز وکلا با اشاره به حملات اخیر به تاسیسات هسته‌ای ایران تأکید کرد: این حملات، نقض آشکار قواعد حقوق بین‌الملل، کنوانسیون‌های ایمنی هسته‌ای و توافقنامه‌های پادمانی هستند و لازم است از طریق نهاد‌های بین‌المللی تخصصی به‌طور جدی پیگیری شوند.
هاشمی شاهرودی اظهار کرد: در حقوق بشردوستانه بین‌المللی، حمله به تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز به‌عنوان نقض صریح قواعد حقوق بین‌الملل شناخته می‌شود. این مسئله امروز در حالی رخ داده که تأسیسات مورد حمله، همچون آب‌سنگین اراک و نطنز، تحت نظارت مستقیم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و در چارچوب توافقنامه‌های پادمانی فعالیت می‌کنند.
وی با اشاره به وجود اسناد معتبر بین‌المللی در این زمینه گفت: در حوزه ایمنی هسته‌ای، کنوانسیون ایمنی هسته‌ای مصوب ۱۹۹۴ وین و همچنین کنوانسیون حفاظت فیزیکی از مواد هسته‌ای مصوب ۱۹۸۰ و اصلاحیه آن در سال ۲۰۰۵، به‌صراحت هرگونه حمله به مراکز هسته‌ای را ممنوع اعلام کرده‌اند. همچنین توافقنامه‌های پادمانی که میان کشور‌ها و آژانس به‌عنوان ابزار نظارتی امضا شده‌اند، حمله نظامی به این تأسیسات را نقض تعهدات بین‌المللی می‌دانند.
وی ادامه داد: حمله به تأسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران که دارای ماهیت صلح‌آمیز هستند، نقض آشکار تمامی این کنوانسیون‌ها و ترتیبات بین‌المللی محسوب می‌شود.
عضو کمیسیون امور بین‌الملل مرکز وکلا برای تشریح سابقه حقوقی این موضوع در شورای امنیت، به حمله سال ۱۹۸۱ رژیم صهیونیستی به تأسیسات هسته‌ای عراق موسوم به «عملیات اوسیراک» اشاره کرد و گفت: آن حمله، که به تأسیسات در حال ساخت توسط فرانسه و تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام شد، منجر به صدور قطعنامه ۴۸۷ شورای امنیت شد. در این قطعنامه به‌صراحت تأکید شده که هرگونه حمله نظامی به تأسیسات هسته‌ای، حمله به کل رژیم پادمان آژانس و نقض معاهده NPT و نظام عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای تلقی می‌شود.
وی گفت: با توجه به اهمیت بالای این موضوع و اینکه امروز به‌طور همزمان با یک حمله نظامی و تجاوز آشکار مواجه هستیم که اصول بنیادین حقوق بین‌الملل را زیر پا گذاشته، ضروری است که نهاد‌ها و سازمان‌های بین‌المللی تخصصی این موضوع را در بالاترین سطح ممکن پیگیری کنند.
