تألیف آثار دینی با نیاز مخاطبان متناسب نیست
گروه ادب: رئیس مؤسسه «وحی و خرد» گفت: مباحث و آموزه‌های دینی باید با سطح آگاهی و نیاز مخاطب تناسب داشته باشد؛ در حالی که فضای تألیفی و تحقیقی ما با نیازسنجی مخاطب فاصله دارد.
حجتالاسلام والمسلمین علی نصیری، رئیس مؤسسه «وحی و خرد»، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره کتابسازی در حوزه آثار دینی گفت: در مورد بحث کتاب ما باید به چند محور توجه کنیم؛ یکی افق فکر یا جهان‌شناخت فکری مؤلف و پدیدآورنده کتاب؛ دوم، مخاطب و کسانی که کتاب را مطالعه می‌کنند و محور سوم، واسطه‌ای که میان این دو وجود دارد، اعم از مراکز، پژوهشگاه‌ها، ابزار و روش‌هایی که تفکر و اندیشه یک صاحب‌نظر در اختیار مخاطب قرار می‌گیرد؛ از صفحه‌آرایی و ویرایش گرفته تا چاپ و نشر و توزیع کتاب.
وی افزود: در حال حاضر ما در هر سه حوزه معضلات و مشکلاتی داریم؛ در بخش اول که بحث پدیدآورنده و صاحب فکر است، تنوع و تکثر فراوانی حتی در حوزه‌های متعدد در این بخش وجود دارد، به عنوان مثال بحث‌های دینی که مطرح می‌کنیم، دین و آموزه‌های دینی را با زاویه‌های نگاه متعدد و گاهی هم متناقض فرض می‌کنند، نگاه سخت و بسته یا باز که ممکن است مخاطب را دچار تحیر کند و این یک آفت و آسیب است.
حجتالاسلام نصیری در ادامه اظهار کرد: پدیدآورندگان آثار گاهی خواص را در نظر می‌گیرند و گاهی جنبه تجاری و بازرگانی بر پژوهش غلبه پیدا می‌کند و کمتر به حقایق و نیازهای واقعی توجه می‌شود. متأسفانه کتاب‌های بازاری و عامه‌پسند رواج می‌یابد که گاهی از نظر محتوا و اتقان دچار ضعف جدی هستند.
وی تصریح کرد: در بخش دوم، که بسترسازی‌هاست نیز مشکلاتی داریم، اعم از حمایت‌هایی که از پدیدآورندگان آثار، ناشر یا محقق صورت می‌گیرد، بسیار کمرنگ است و این موضوع سبب مشکلاتی می‌شود و دشواری ایجاد می‌کند. از سوی دیگر تیراژ پایین آثار که نه برای محقق و نه ناشر صرفه اقتصادی دارد و نه برای سازمان‌ها و نهادهایی که حامی هستند. این موارد مشکلاتی هستند که باید برای آنها فکری شود.
این عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران در ادامه بیان کرد: در بخش مخاطب، ضعف مطالعه داریم و دغدغه مردم بیشتر مسائل روزمره است و کمتر به مسائل بنیادین و اساسی در زندگی‌شان توجه دارند و چه بسا مشکلات و گرفتار‌های اقتصادی طوری است که ذهن مردم را انباشته کرده و کمتر به این موضوع می‌پردازند.
حجتالاسلام نصیری در ادامه تصریح کرد: در عرصه دین و تألیفات دینی باید حساسیت فوق‌العاده زیادی وجود داشته باشد؛ چه از جهت اینکه هر کتابی را اجازه چاپ ندهیم، چرا که اثر منفی در افکار و اندیشه‌های مردم می‌گذارد و می‌بینیم گاهی غفلت در این باره هست؛ و چه از جهت نیازسنجی مردم که بخش‌هایی از طبقات و طیف‌های جامعه مورد غفلتند.
وی با اشاره به اهمیت توجه به طیف کودکان و نوجوانان گفت: ما از این بخش‌ها که طیف گسترده‌ای را شامل می‌شوند، مانند دانش‌آموزان مقاطع گوناگون تا طبقات عمومی و اجتماعی مختلف مردم غفلت می‌کنیم؛ در حالی که باید آنها را پوشش دهیم و مباحث و آموزه‌های دینی را براساس سطح آگاهی و توانش مخاطب و نیاز آنها سامان دهیم و در اختیار آنها قرار دهیم و این موضوع نیز بحرانی است که فضای تألیفی و تحقیقی را از فضای مخاطب جدا می‌اندازد.
رئیس مؤسسه وحی و خرد یادآور شد: مجموع این موارد اگر بتوان درباره آنها کار کرد و تشکیلات، رهنموها و هدایت‌هایی باشد تا فاصله میان جهان‌شناخت مؤلف و محقق با سطح نیاز مخاطب را کم کند، می‌تواند ما را در این عرصه جلو اندازد. وقتی علامه طباطبایی(ره) با آن عظمت کتابی برای دبیرستان در مورد دین می‌نویسد یا شهید مطهری داستان راستان می‌نویسد یا آیت‌الله امینی(ره) آموزش دین در سه جلد می‌نگارد، اینها مفهومش این است که باید قلمی باشد که برای حتی سطح دبیرستان نیز کتاب‌هایی بنویسد.
