بانو مجتهده امین؛ الگویی فراموش‌نشدنی برای بانوان طلبه
گروه حوزه‌های علمیه: با تدبیر بزرگان حوزه علمیه و سفارشات موکد رهبر معظم انقلاب اسلامی حوزه علمیه خواهران در کنار حوزه برادران تاسیس و روند پویایی خود را سپری می‌کند حوزه‌ای که امروز بیش از پیش به الگوهایی مانند بانو مجتهده امین نیازمند است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) امروز سال‌روز وفات عالمه گرانقدر حوزه، یعنی بانو مجتهده امین است که با دریافت اجازه اجتهاد و نگارش تفسیر به عنوان اولین بانوی مجتهده در قرون اخیر و چه بسا بسیار پیش از آن جای خود را باز کرده است. به همین مناسبت نگاهی به زندگی و شخصیت علمی آن مرحومه می‌اندازیم.
حاجیه خانم سیده نصرت بیگم امین معروف به بانوی مجتهده اصفهانی نصرت امین در سال 1265 هجرى شمسى در شهر اصفهان دیده به جهان گشود. از چهار سالگى به مکتبخانه رفت تا به فراگیرى قرآن و زبان فارسى بپردازد و این زمانى بود که در زمینه تحصیل علوم و معارف دینى بالاتر از سطح روخوانى قرآن هیچ مجال و زمینه‌اى براى حضور زنان نبود؛ بخصوص در سال‌هاى 1280 به بعد که تحصیل علم براى پسران هم آسان و میسر نبود تا چه رسد به دختران اما او به علت عشقی که به تحصیل داشت آن را رها نکرد و آن چنان در جهت کسب علوم دینى از خود جدیت نشان داد که موافقت و مساعدت اطرافیان بویژه همسر خویش را براى ادامه تحصیلات در علوم دینى، فقه و اصول و زبان عربى به دست آورد و همزمان به فراگیری حکمت و فلسفه مبادرت ورزید. در این زمان او بیست ساله بود. مهمترین استاد ایشان که فقه و اصول و حکمت را به وى آموخت، آیت الله نجف آبادى بود. بانو امین از زمان کودکى که اهل ذوق و تفکر و تدبر در موجودات و آثار حق تعالى و از عشاق پروردگار کریم بود، در حین تحصیل حکمت به کشف و شهود نیز نائل مى گردید و در این رابطه بهترین سند و گواه آثار تفسیرى ایشان کتاب اربعین الهاشمیه و نیز نفحات الرحمانیه و نظریه‌های بدیعی است که مطرح نموده است.
نام ایشان در جوامع علمی مخصوصاً حوزه علمیه نجف زبانزد خواص گردید و کتاب اربعین در نظر علما و اندیشمندان بسیار ارزشمند و عمیق جلوه گر شد و علماء از آن استقبال شایانی کردند به طوری که آیت الله آقا سید محمد علی نجف آبادی استاد معقول و منقول ایشان در تأیید تشویق علمای نجف فرموده بود: «بانو امین (ره) هر چه در این کتاب نوشته‌اند از تراوشات فکری خودشان بوده است و ربطی به تعلیمات من ندارد.»
از آن موقع مراجعات و پرسش‌ها از ایشان از اطراف و اکناف آغاز شد و علماء در صدد بر آمدند تا از او امتحان اجتهاد بگیرند و بدین ترتیب حاجیه خانم امین در مقام اولین مجتهده عصر خود قرار گرفت و تعدادی از بزرگان همانند آیت الله شیخ محمد رضا نجفی، آیت الله شیخ محمد کاظم شیرازی، آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی، آیت الله میرزا آقا اصطهباناتی و آیت الله شیخ مرتضی مظاهری به وی اجازه اجتهاد دادند و بعد از مدتی از طرف ایشان به برخی علما اعطای اجازه شد که آیت الله سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی، علامه سید عباس حسینی کاشانی صاحب معجم اعلام الشیعه، علامه شهید حاج سید محمد علی قاضی طباطبائی، علامه شیخ عبدالحسین امینی صاحب الغدیر، علامه خبیر سید محمد علی روضاتی، علامه شیخ عبد الله سبیتی و ... اجازه اجتهاد داده شد.
تفسیر مخزن العرفان
تفسیر مخزن العرفان یک تفسیر فارسی کامل و به شکل ترتیبی است و از سوره حمد شروع می‌شود و به ترتیب سوره‌های قرآن تا پایان سوره ناس ادامه دارد. این تفسیر در 15 جلد و توسط ناشرین مختلف به چاپ رسیده است. در این تفسیر یک سری مطالب عمومی که در بسیاری از تفاسیر دیگر هم مشاهده می‌کنیم، وجود دارد؛ از جمله بیان تعداد آیات هر سوره، مکی و مدنی بودن سوره‌ها، همچنین فضائلی که برای هر سوره وجود دارد و بیان روایات فضائل السور. در ادامه هم ایشان به ترجمه آیه می‌پردازد و بعد از آن به شرح لغات و واژگان به شکل کوتاه و بعد هم یک شرح عمومی بر آیات می‌نویسد. ایشان طبق روال کار یک مفسر آیات را دسته‌بندی می‌کند و بعد به توضیح آن‌ها می‌پردازد.
این تفسیر یک تفسیر عمومی است و به گونه‌ای خلاصه و تقریباً تا حدودی گویا نوشته شده است و برای عموم مردم قابل استفاده است و وارد عرصه پیچیدگی‌های تخصصی نشده است، برای مثال این که مباحث نحوی را با پیچیدگی‌های خاص آن مطرح کند، مفسر در صدد بیان این مسائل نیست؛ هر چند گاه گاهی اصطلاحات تخصصی فلسفی و عرفانی هم در این تفسیر پیدا می‌شود.
سفر به جایگاه ابدی
سرانجام ایشان در سال 1362 شمسی (1403 قمری) از دار دنیا رحلت می‌کنند و قبر ایشان هم الان در اصفهان است و مقبره زیبایی است که نمادی از یک بانوی مسلمان است و محل زیارت مؤمنین است. به امید آن که امروز حوزه خواهران افرادی مانند ایشان را الگوی خویش قرار دهند.
