تولید علم از مهم‌ترین اولویت‌های سند دانشگاه اسلامی است
گروه دانشگاه: مشاور علمی شورای اسلامی شدن دانشگاه‌ها مهم‌ترین اولویت سند دانشگاه اسلامی را تولید علم دانست و اظهار کرد: اولویت اول سند دانشگاه اسلامی دینی کردن یا تولید علم و نظریه در دانشگاه‌هاست تا بتوانیم به لحاظ علمی روی پای خودمان بایستیم.
مجید کافی، مشاور علمی شورای اسلامی شدن دانشگاه‌ها در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، با اشاره به اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها و بحث علم دینی اظهار کرد: تحقق آرمان‌های اسلام در دانشگاه‌ها و به‌ویژه بحث علم دینی در دانشگاه‌ها و تولید علم، از مواردی است که در دانشگاه اسلامی مد نظر است؛ دانشگاهی که در راستای اهداف تحقق تمدن اسلامی باشد. تعریف ما از دانشگاه اسلامی این است و این همان چیزی است که در سند دانشگاه اسلامی تدوین شده است.
سند دانشگاه اسلامی، موارد غیر قابل اجرا هم دارد
وی با اشاره به قابلیت اجرایی سند دانشگاه اسلامی افزود: این سند موارد غیر قابل اجرا هم دارد یا مواردی که اجرایی شدن آن سخت است. معمولاً سندها چنین وضعیتی دارند و سند دانشگاه اسلامی هم استثنا نیست و این موارد را دارد، ولی به مرور زمان می‌توان 60 تا 70 درصد مواردی که در چهار نظام فرهنگی، مدیریت، آموزش و پژوهش در سند مطرح شده را محقق کرد.
کافی مهم‌ترین اولویت از اولویت‌های سند دانشگاه اسلامی را تولید علم دانست و اظهار کرد: دانشگاه‌های ما بیشتر مصرف‌کننده علم هستند، بیشتر علم‌های وارداتی را گرفته‌ایم و با آن کار می‌کنیم. اولویت اول سند دانشگاه اسلامی، بومی کردن و دینی کردن یا تولید علم و نظریه در دانشگاه‌هاست تا بتوانیم به لحاظ علمی روی پای خودمان بایستیم و مسیری برای ایجاد تمدن اسلامی پیش رویمان گسترده شود.
وی عنوان کرد: بسیاری از موارد مطرح شده در سند دانشگاه اسلامی کاربردی است، یعنی دستورالعمل دارد یا به تعبیر خود سند موارد راهبرد و راهکار آن بیان شده است؛ اینها در سند تفکیک شده و مشخص است.
جاگیری راهبردهای سند دانشگاه اسلامی در سه بخش
کافی گفت: راهبردها و اقداماتی که در سند هستند به سه بخش قابل تقسیم هستند؛ یکسری از این راهبردها و راهکارها تا به حال هیچ سابقه اجرایی در دانشگاه نداشته‌اند به اینها معمولاً تأسیسی گفته می‌شوند و مواردی هستند که برای بار اول در سند دانشگاه اسلامی دیده شده‌اند.
وی افزود: یکسری موارد دیگری هستند که راهبردها و اقدامات در دانشگاه‌ها از مدت‌ها پیش آغاز شده، اما مطلوب نیستند، به‌طور مثال، بحث دانش‌افزایی اساتید دانشگاه‌ها که شروع شده مطلوب نیست و نیاز به اصلاح دارد. اقدامات دیگری نیز هستند یعنی نوع سوم از اقدامات و راهبردهای سند که از قبل اجرا و عمل می‌شده و مطلوب هم بوده و هیچ مشکلی ندارند و می‌توانند به کار خودشان ادامه دهند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و علامه اظهار کرد: در آینده باید در دو بخش کار کنیم؛ یکی اقدامات تأسیسی که البته بعضی از این تأسیسی‌ها نیاز به زیرساخت دارد که باید زیرساخت‌هایش فراهم شود تا قابل اجرا شود، یک سری هم نیاز به زیرساخت ندارد و از هم‌اکنون امکان شروع آن است. یکسری از اقدامات هم هستند که قبلاً اجرا می‌شده و نیاز به اصلاح دارند، ممکن است اینها آیین‌نامه و دستورالعمل جدیدی بخواهند که باید انجام داد، یکسری هم که از قبل به راهبردها و اقدامات عمل می‌شده و مطلوب هم هستند و هیچ مشکلی هم ندارند.
وی عنوان کرد: بعضی از راهبردهای سند نیاز به یکسری زیرساخت‌هایی دارند که تا آنها فراهم نشود قابل اجرا نخواهد بود. بعضی از اینها نیاز به تصویب قوانینی در شورای عالی انقلاب فرهنگی یا در مجلس شورای اسلامی دارند و تا این قانون‌ها مصوب نشود امکان اجرایی شدن آنها نیست. یا اینکه نیاز به معماری خاص و مدیریتی خاص در دانشگاه است و تا اینها انجام نشود بعضی از تأسیسی‌ها قابل اجرا نیست. به طور مثال فرض کنید در موضوع تعامل حوزه و دانشگاه، ما همیشه این موضوع را داشته‌ایم ولی هیچ وقت عملیاتی درباره آن اقدام نشده است. برای اقدام و عملیاتی شدن این تعامل حوزه و دانشگاه نیازمند یکسری مصوبات، قانون‌ها و دستورالعمل‌ها هستند و تا آنها به‌وجود نیاید آن تعامل هم صورت نمی‌گیرد.
وی ضمن اشاره به پیوند و رابطه اسلامی شدن با موضوع تحول در علوم انسانی، تصریح کرد: بخشی از اسلامی شدن یعنی علومی که در دانشگاه تدریس یا تولید می‌کنید و به نسل جدید منتقل می‌کنید در راستای فرهنگ و بوم جامعه باشد نه اینکه علوم وارداتی صرف باشند و ما مصرف‌کننده خاص باشیم. چنین دانشگاهی، دانشگاه مطلوب یک جامعه اسلامی نیست. اگر بخواهیم دانشگاه مطلوب جامعه اسلامی باشد باید علم و تولید علمی‌اش نیاز جامعه را برطرف کند، نه اینکه فقط صرف یکسری تئوری‌‌ها و نظریاتی باشد که ما از غرب گرفته‌ایم و با آنها کار می‌کنیم.
لزوم تدوین یک «پیوست ارادی» برای سند دانشگاه اسلامی
کافی با اشاره به نقش اساتید دانشگاه‌ها در اجرای سند، گفت: اساتید دانشگاه رکن اساسی بحث سند هستند. اگر در جامعه‌ای بهترین سندها، بهترین آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها را بنویسید اما مخاطب آن سند و آیین‌نامه و دستورالعمل آن سند را جدی نگیرد هیچ کاری نمی‌توان کرد و از آنجایی که مخاطب سند دانشگاه اسلامی اساتید، اعضای هیئت علمی و مدیریت دانشگاه‌ها هستند باید یک برنامه و یک «پیوست ارادی» برای این سند تدوین شود که ما چه کاری کنیم که دانشگاهیان و اعضای هیئت علمی، تحقق این سند را اراده کنند. صرف اینکه سندی نوشته شود و اعضای هیئت علمی و دانشگاهیان هیچ اراده‌ای برای تحقق آن نداشته باشند، در واقع تکه کاغذی است که چیزهایی روی آن نوشته شده و هیچ کارایی خاصی هم ندارد.
دغدغه مطلوبیت دانشگاه
مشاور علمی شورای اسلامی شدن دانشگاه‌ها با بیان اینکه اصل قضیه دانشگاه اسلامی، باور کردن اساتید و به میدان آمدن برای اجرایی کردن سند است، اظهار کرد: بسیاری از مسائلی که در این سند آمده بدون قید اسلامی‌اش، مباحثی است که برای یک محفل علمی مطرح است، اسلام هم برای اینکه یک دین عقلانی است روی آنها صحه می‌گذارد هر آدم عاقل ایرانی وظیفه‌شناسی باید دغدغه مطلوبیت دانشگاه را داشته باشد و به‌دنبال تحقق راهبردها و اقدامات سند باشد؛ لذا به نظر می‌رسد که مسئولان نظام و مسئولان سند دانشگاه اسلامی باید همت کنند و مکانیزم و سازوکاری پیدا کنند که بتوانند اراده اعضای هیئت علمی را برای اینکه برای اجرای سند دانشگاه اسلامی وارد صحنه شوند، محقق کنند.
