چگونگی جلب محبت پیامبر(ص) در ماه شعبان

در مفاتیح‌الجنان در فضیلت ماه شعبان آمده است که آگاه‌باش كه شعبان ماه بسيار شريفى است، به سيد انبياء(ص) انتساب دارد و آن حضرت همه اين ماه را روزه‏ مى‏ گرفت، روزه آن را به ماه رمضان وصل مى‌‏كرد و مى‌‏فرمود: شعبان ماه من است، هركه يك روز از اين ماه را روزه‏ بدارد،بهشت بر او واجب می‌شود.

از امام صادق(ع) روايت شده است، چون ماه شعبان مى‏‌رسيد حضرت زين‌العابدين(ع) اصحاب‏ خود را جمع مى‏‌كرد و مى‏‌فرمود: «اى اصحاب من، مى‏‌دانيد اين چه ماهى است؟ اين ماه شعبان است و حضرت رسول(ص) می‌‏فرمود شعبان ماه من است، پس در اين ماه براى جلب محبت پيامبر خود و براى تقرب به سوى پروردگار خويش، روزه بداريد، به خدايى كه جان على بن الحسين(ع) به دست قدرت اوست، سوگند ياد می‌‏كنم از پدرم حسين بن على(ع) شنیديم‏ كه فرمود: از اميرالمؤمنين(ع) شنیديم: هركه شعبان را براى محبّت پيامبرو تقرب جستن به سوى خدا روزه دارد، خدا او را دوست بدارد و در روز قيامت به كرامتش نزديك و بهشت را بر او واجب گرداند.»

شيخ از صفوان جمال روايت كرده است كه امام صادق(ع) به من فرمود: «كسانى را كه پيرامون تو هستند، به روزه شعبان تشویق كن. گفتم: فدايت شوم، مگر در فضيلت آن چيزى می‌بينى؟ فرمود: آرى رسول خدا(ص) هرگاه هلال شعبان‏ را مى‏‌ديد، به منادى دستور می‌داد تا در مدينه ندا كنند: اى اهل مدينه، من از جانب رسول خدا(ص) به سوى شما ارسال‏ شده‌‏ام، آن حضرت مى‌فرمايد: آگاه باشيد، به درستى كه شعبان ماه من است، خدا رحمت كند كسى را كه مرا در ماه من يارى كند، يعنى روزه بدارد آن را، سپس امام صادق(ع) چنين گفت: «امير المؤمنين (ع) مى‏‌فرمود: از هنگامی كه شنيدم منادى رسول خدا(ص) در شعبان ندا داد، روزه شعبان از من فوت نشد و تا زمانی ‏كه زنده هستم به خواست خدا از من فوت نخواهد شد. پس می‌فرمود: روزه دو ماه شعبان و رمضان مايه توبه‏ و آمرزش خداست.»

اسماعيل بن عبدالخالق روايت كرده است «نزد امام صادق(ع) بودم، ذكر روزه شعبان به ميان آمد، حضرت فرمود: فضيلت روزه شعبان چنين و چنان است، تا جايی ‏كه انسان مرتكب قتل حرام می‌شود، پس چنانچه شعبان را روزه بدارد اين روزه به او سود می‌‏رساند، به خواست خدا آمرزيده می‌شود. آگاه باش اعمال اين ماه شريف بر دو بخش است، اعمال مشترك و اعمال خاص.»

اعمال مشترک ماه شعبان

اعمال مشترك ماه شعبان شامل چند عمل است: هر روز هفتاد مرتبه بگويید: «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ أَسْأَلُهُ التَّوْبَةَ، از خدا آمرزش و توبه می‌‏خواهم». همچنین هر روز هفتاد مرتبه بخوانید: «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِي لا إِلَهَ إِلا هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ الْحَيُّ الْقَيُّومُ وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ، آمرزش مى‏ خواهم از خدا معبودى جز او نيست‏ بخشنده مهربان، زنده به خود پاينده و به سوى او بازمی‎‌گردم». در بعضى روايات «الحىّ القيّوم» پيش از«الرّحمن الرّحيم» است و عمل به هر دو خوب است، از روايات استفاده مى‏‌شود، كه بهترين دعاها و ذكرها در اين ماه استغفار است و هركه هر روز اين ماه هفتاد مرتبه استغفار كند، مانند اين است كه در ماه‏هاى ديگر هفتاد هزار مرتبه استغفار بجا آورد.

شيخ عباس قمی گويد: «بهترين دعاها و ذكرها در اين ماه استغفار است و هركه در هر روز اين ماه هفتاد مرتبه استغفار كند، مانند اين است كه در ماه‏‌هاى ديگر هفتاد هزار مرتبه استغفار بجا آورد.»

صدقه و استغفار بالاترین اعمال در ماه شعبان

هرکه در اين ماه صدقه بدهد، گرچه نصب دانه خرما باشد، تا حق تعالى بدن او را بر آتش دوزخ حرام كند. از امام صادق(ع) روايت شده: كه از وجود مبارك ايشان درباره فضيلت روزه رجب سؤال كردند؟ فرمود: «چرا از روز شعبان غافل هستيد؟» راوى عرض كرد: «يابن رسول اللّه كسى‏ كه يكروز از شعبان را روزه بدارد، چه ثوابى دارد؟» فرمود: «به خدا سوگند بهشت پاداش آن است، عرض كرد يابن رسول‌اللّه بهترين‏ اعمال در اين ما چيست؟ فرمود: «صدقه و استغفار، هركه در ماه شعبان صدقه دهد حق تعالى آن را رشد و نمو دهد، همان‏گونه كه يكى از شما بچه‏ شترش را رشد می ‏دهد، تا آن‏كه در قيامت درحالی ‏كه به اندازه كوه احد شده باشد به صاحبش بازگردد.» همچنین عرض کرد: «يابن رسول اللّه، بهترين‏ اعمال در اين ما چيست؟» فرمود: «صدقه و استغفار، هركه در ماه شعبان صدقه دهد حق تعالى آن را رشد و نمو دهد». از دیگر اعمال این است که در تمام اين ماه هزار مرتبه بگويید: «لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَ لا نَعْبُدُ إِلا إِيَّاهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ، معبودى جز خدا نيست و نپرستيم جز او را درحالى‏كه عبادت را براى او خالص مى‏كنيم، گرچه مشركان را خوش نيايد.» اين ذكر پاداش بسيارى دار، از جمله اينكه در نامه عملش عبادت هزار ساله بنويسند.

صلوات هر روز شعبان

در هر پنجشنبه، اين ماه دو ركعت نماز بجا آورد در هر ركعت پس از سوره «حمد» صد مرتبه سوره «توحید» بخوانید و بعد از سلام نماز صد مرتبه صلوات بفرستید، تا حق تعالى هر حاجتى‏ كه در اين دين و دنيا دارد روا كند و نيز روزه هر پنجشنبه اين ماه فضيلت بسيار دارد. روايت شده كه در هر پنجشنبه ماه شعبان آسمان‌ها را زينت مى‌كنند، پس ملائكه عرض مى‏كنند، خدايا! روزه ‏داران اين روز را بيامرز و دعاى آنان را اجابت فرما. همچنین هركه روز دوشنبه و پنجشنبه شعبان را روزه بدارد، حق تعالى بيست حاجت از حوايش دنيا و بيست حاجت از حوايج آخرت او را برآورد، همچنین تاکید شده در اين ماه بسيار صلوات فرستد.

صلوات امام سجاد(ع) در ماه شعبان

در هر روز شعبان در وقت زوال (وقت ظهر شرعى) و در شب نيمه آن اين‏ صلوات را كه از حضرت زين‌العابدين(ع) روايت شده بخواند:

«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ شَجَرَةِ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعِ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفِ الْمَلائِكَةِ وَ مَعْدِنِ الْعِلْمِ وَ أَهْلِ بَيْتِ الْوَحْيِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْفُلْكِ الْجَارِيَةِ فِي اللُّجَجِ الْغَامِرَةِ يَأْمَنُ مَنْ رَكِبَهَا وَ يَغْرَقُ مَنْ تَرَكَهَا الْمُتَقَدِّمُ لَهُمْ مَارِقٌ وَ الْمُتَأَخِّرُ عَنْهُمْ زَاهِقٌ وَ اللازِمُ لَهُمْ لاحِقٌ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْكَهْفِ الْحَصِينِ وَ غِيَاثِ الْمُضْطَرِّ الْمُسْتَكِينِ وَ مَلْجَإِ الْهَارِبِينَ وَ عِصْمَةِ الْمُعْتَصِمِينَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلاةً كَثِيرَةً تَكُونُ لَهُمْ رِضًى وَ لِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ أَدَاءً وَ قَضَاءً بِحَوْلٍ مِنْكَ وَ قُوَّةٍ يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الطَّيِّبِينَ الْأَبْرَارِ الْأَخْيَارِ الَّذِينَ أَوْجَبْتَ حُقُوقَهُمْ وَ فَرَضْتَ طَاعَتَهُمْ وَ وِلايَتَهُمْ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اعْمُرْ قَلْبِي بِطَاعَتِكَ وَ لا تُخْزِنِي بِمَعْصِيَتِكَ وَ ارْزُقْنِي مُوَاسَاةَ مَنْ قَتَّرْتَ عَلَيْهِ مِنْ رِزْقِكَ»

خدايا! بر محمد و خاندان محمد درود فرست، درخت نبوت، جايگاه رسالت و محل آمد و شد فرشتگان، معدن دانش، خانواده وحى، خدايا! بر محمد و خاندان محمد درود فرست، كشتى روان‏ در اقيانوس‌هاى عميق، هركه به آن توسل جويد ايمنى يابد، هركه آن را رها كند غرق شود، پيش افتاده از آن‌ها از دين خارج است و عقب مانده‏ از آنان نابود است، همراه آنان ملحق به حق است. خدايا! بر محمد و خاندان محمد درود فرست، پناهگاه‏ محكم، فريادرس بيچارگان درمانده، پناه گريختگان، دستاويز استوار براى چنگ‏اندازان، خدايا! بر محمد و خاندان محمد درود فرست، درودى كه براى آنان موجب خشنودى، براى ما مايه ادا كردن و بجا آوردن حق‏ محمد و خاندان محمد باشد، به حول و نيرويت اى پروردگار جهانيان. خدايا! بر محمد و خاندان محمد درود فرست آن پاكان‏ و نيكان و خوبان، كه حقوقشان را بر همه واجب كردى و پيروى و و لايتشان را بر همگان فرض نمودى. خدايا! بر محمد و خاندان محمد درود فرست،و دلم را با طاعتت آباد كن و به نافرمانى از خود رسوايم مساز و هميارى با آن‏كه رزقت را بر او تنگ گرفتى.

بِمَا وَسَّعْتَ عَلَيَّ مِنْ فَضْلِكَ وَ نَشَرْتَ عَلَيَّ مِنْ عَدْلِكَ وَ أَحْيَيْتَنِي تَحْتَ ظِلِّكَ وَ هَذَا شَهْرُ نَبِيِّكَ سَيِّدِ رُسُلِكَ شَعْبَانُ الَّذِي حَفَفْتَهُ مِنْكَ بِالرَّحْمَةِ وَ الرِّضْوَانِ الَّذِي كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ [سَلَّمَ‏] يَدْأَبُ فِي صِيَامِهِ وَ قِيَامِهِ فِي لَيَالِيهِ وَ أَيَّامِهِ بُخُوعا لَكَ فِي إِكْرَامِهِ وَ إِعْظَامِهِ إِلَى مَحَلِّ حِمَامِهِ اللَّهُمَّ فَأَعِنَّا عَلَى الاسْتِنَانِ بِسُنَّتِهِ فِيهِ وَ نَيْلِ الشَّفَاعَةِ لَدَيْهِ اللَّهُمَّ وَ اجْعَلْهُ لِي شَفِيعا مُشَفَّعا وَ طَرِيقا إِلَيْكَ مَهْيَعا وَ اجْعَلْنِي لَهُ مُتَّبِعا حَتَّى أَلْقَاكَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَنِّي رَاضِيا وَ عَنْ ذُنُوبِي غَاضِيا قَدْ أَوْجَبْتَ لِي مِنْكَ الرَّحْمَةَ وَ الرِّضْوَانَ وَ أَنْزَلْتَنِي دَارَ الْقَرَارِ وَ مَحَلَّ الْأَخْيَارِ.

به من ده آنچه از فضلت بر من وسعت دادى، از عدلت‏ بر من گستردى، مرا در سايه رحمتت زنده داشتى روزى من فرما، اين است ماه پيامبرت، آن سرور فرستادگان، شعبانى كه آن را به رحمت و رضوانت پوشاندى، ماهى كه رسول خدا (درود خدا بر او و خاندانش باد) در روزه‏دارى و بپادارى عبادت در شب‌ها و روزهايش، تا هنگام مرگ، با تمام توان كوشش‏ می ‏كرد، تنها براى فروتنى در برابرت و گرامى داشت ماه شعبان، خدايا! ما را در اين ماه به پيروى از روشش، رسيدن‏ به شفاعتش يارى فرما، خدايا! او را برا من شيعى با شفاعت پذيرفته و راهى روشن به سويت قرار ده، ما را پيرو او گردان، تا آنگاه كه تو را در قيامت ديدار كنم، درحالى‏كه از من خشنود باشى. از گناهانم چشم‏‌پوشى و رحمت و رضوانت‏ را بر من واجب نموده و مرا در بهشت و جايگاه خوبان درآورده باشى».

همچنین از جمله اعمال مخصوص در این ماه مناجات ائمه(ع) در ماه شعبان، مناجات شعبانیه و در كتاب «اقبال» نمازهاى بسيار ذكر شده، از جمله دوازده ركعت كه در هر ركعت سوره «حمد» يك مرتبه و سوره «توحید» يازده مرتبه که در شب اول شعبان خوانده مى‏‌شود.

منبع: مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی