ولایت فقیه، مسئله‌ای بدیهی و عقلی است / اثبات ولایت فقیه از عمومات قرآنی

آیت‌الله سیدمحمد غروی، عضو شورای عالی و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با ایکنا، با اشاره به اندیشه ولایت فقیه به عنوان محوری‌ترین نظریه امام خمینی(ره)، گفت: مسئله ولایت فقیه، مطلب تازه‌ای در کتب فقهی نیست بلکه صحبت بر سر این است که ولایت فقیه از باب حسبه است یا اینکه چیزی فراتر است.

وی با بیان اینکه اصل مسئله ولایت فقیه چه از باب حسبه و غیر آن، طوری نیست که جزء مدعیات امام خمینی باشد و در گذشته هم بوده و فقها به آن ملتزم بوده و حتی قضاوت و اجرای حدود می‌کردند، اظهار کرد: مسائل عامه دیگری که از شئون فقیه است از قبل هم جاری بوده است و فقها هم به آن توجه داشته‌اند؛ امام و برخی دیگر فقها مانند مرحوم نراقی و آیت‌الله گلپایگانی و برخی مراجع معتقد بودند که دست ولی فقیه فراتر از حسبه باز است و تا جایی که می‌تواند شئون ولایت و لوازم آن را باید اجرا کند.

اصل ولایت فقیه مورد تردید نیست

غروی بیان کرد: لذا اصل ولایت فقیه جای تردید ندارد و جزء ضروریات فقه است و توسعه و ضیق آن مورد بحث و اختلاف نظر است.

عضو شورای عالی حوزه علمیه با بیان اینکه هر فقیهی که زمینه برای اجرای احکام الهی برای او فراهم شود باید چنین کاری را انجام دهد، افزود: برخی حکومت‌هایی که به شکلی به حکومت اسلامی نزدیک بوده است، فقها و علما نقش زیادی در اجرای دستورات اسلامی داشته‌اند، مانند دوره صفویه که کسانی مانند علامه مجلسی و ... در قضاوت و هدایت حکومت دخالت داشته‌اند لذا این بحث، فقط اختصاص به امام ندارد ضمن اینکه روایات زیادی داریم که ولایت فقیه از آن برداشت می‌شود.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در پاسخ به این سؤال که برخی شبهه می‌کنند که علما و فقهایی بوده‌اند که با به دست گرفتن قدرت از سوی ولی فقیه مخالف بوده و آن را باعث تضعیف جایگاه دین و روحانیت می‌دانسته‌اند، لذا معتقدند امام هم باید مانند آیت الله بروجردی، نقش هدایت‌گری می‌داشتند، اظهار کرد: در گذشته شرایط برای فقها پیش نیامد و یا به صورت محدود پیش آمد لذا نتوانستند، تأثیرگذاری زیادی در سطحی که امام داشتند، داشته باشند ولی این شرایط برای امام فراهم شد.

غروی اظهار کرد: اگر ما بخواهیم چهره ظاهری روحانیت را حفظ کنیم و به این فکر باشیم که  روحانیت در گوشه‌ای بنشیند و محافظه کاری کند که مبادا ممکن است به علت حضور در میدان اجرا، آسیب ببیند، این حرف، مبنای درستی ندارد؛ زیرا لازمه حکومت، مشکل است و در دوره پیامبر(ص) و امیرالمؤمنین(ع) هم این چنین مشکلاتی وجود داشت.

وی اضافه کرد: این استدلال به نظر بنده درست نیست و بر عهده فقیه است که اگر می‌تواند با تشکیل حکومت، چارچوب دین را حفظ کند باید چنین کاری را انجام دهد و برای حفظ و صیانت از خود و جایگاهش نمی‌تواند نسبت به دین بی‌تفاوت باشد.

غروی اظهار کرد: مسئله ولایت فقیه کاملاً عقلی، بدیهی و غیرقابل تردید است، در سنت پیامبر و ائمه(ع) هم بوده است و کسانی هم که به برخی روایات آخرالزمانی اشاره کرده و می‌گویند هر پرچمی که قبل از ظهور بلند شود، باطل است، آن پرچم مربوط به کسی است که مدعی نایب خاص بودن امام زمان(عج) است؛ در صورتی که ولی فقیه نایب عام است.

وی افزود: اگر مردم قدرت پیدا کنند و شاه را از حکومت ساقط و فرد خوبی سر کار بیاورند باید انجام دهند یعنی هر مقداری می‌شود باید به اسلام نزدیک شد بنابراین تشکیل حکومت از سوی ولی فقیه هم، مسئله‌ای عقلی است.

غروی با بیان اینکه کلیات و عناوین کلی اثبات ولی فقیه در آیات قرآن وجود دارد، اضافه کرد: ولایت امر مخصوص خدا، پیامبر و ائمه است و این اصول کلی قابل تردید نیست و می‌توان از این کلیات، بحث ولایت فقیه را هم ثابت کرد گرچه برخی روایات مانند «و اما الحوادث الواقعه فارجعوا الی روات احادیثنا...» با صراحت به رجوع به کارشناسان دین تأکید کرده است.