تهی شدن جامعه از عدالت نشان‌دهنده ظلم حکومت است/بازتاب مفهوم« عدالت» در کتاب عیون اخبارالرضا(ع)
دانشیار پردیس فارابی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه تهی شدن جامعه از عدالت نشان‌دهنده ظلم حکومت است، گفت: سه گونه از عدالت در کتاب عیون اخبارالرضا(ع) به فراوانی یاد شده است که آن حوزه عدالت در باور و اعتقاد، عدالت اخلاقی و عدالت اقتصادی است.
به گزارش ایکنا از قم، حجت‌الاسلام علی راد دانشیار پردیس فارابی دانشگاه تهران امروز 15 مهرماه در نشستی با عنوان «آموزه عدالت در عیون اخبار الرضا(ع)» از سلسله نشست‌های دومین سوگواره علمی فرهنگی امام رضا(ع) که به همت بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در قم برگزار شد، بیان کرد: عدالت از یک جایگاه بسیار مهم در آموزه‌های ادیان برخوردار است شاید این سخن گزاف نباشد که بگوییم آموزه عدالت‌محوری و عدالت‌گستری در ادیان ابراهیمی بیشترین توجه دین را به خود اختصاص داده است و هم‌تراز با آموزه‌های عبادی در این ادیان است و حتی مهم‌تر از برخی از آموزه‌های عبادی تلقی شده است.
وی با بیان اینکه عدالت محوری نه در سطح یک فضیلت بلکه اصل اساسی و بنیادین در آموزه‌های ادیان به شمار می‌رود، گفت: عدالت در دین مبین اسلام یک قاعده است که باید بر پایه این قاعده زندگی، اندیشه، تدابیر، رفتار و تعامل با خود و دیگران را تنظیم کنیم درواقع عدالت، معیار دین و منبع معرفتی است که عیاری برای سنجش عملکرد انسان در جهان به شمار می‌رود.
راد با اشاره به اینکه در ادیان ابراهیمی عدالت‌ستیزی و عدالت‌گریزی به عنوان یک جریان منحط و طاغوتی شمرده شده است، اظهار کرد: تهی شدن جامعه از عدالت نشان‌دهنده ظلم حکومت است، نخبگان و فلاسفه و عالمان علوم مختلف همواره به عدالت اندیشیده‌اند و خواسته عمومی مردم در طول تاریخ بوده است؛ عدالت یک چالش و مطالبه در سطح جامعه نخبگانی و عالمان در طول تاریخ بشر بوده است.
وی با بیان اینکه در کشورمان از همان آغاز انقلاب اسلامی امام (ره) به عدالت توجه بسیاری داشتند و اخیرا در گفتمان رهبری عدالت بسیار مورد تاکید قرار گرفته است، تصریح کرد: امروزه در گفتمان علمی عدالت‌‌پژوهی به یک گرایش مطالعاتی و پژوهشی تبدیل شده است و مور توجه نخبگان فلسفی است.
دانشیار پردیس فارابی دانشگاه تهران بیان کرد: امام رضا(ع) به دلیل قرارگرفتن در موقعیت ویژه در دوران ولایتعهدی مامون مورد توجه جهان اسلام قرار گرفت و این موقعیت اجتماعی و سیاسی جدید در دوران ولایتعهدی مامون، حضرت را با عدالت به ویژه عدالت اجتماعی درگیر کرد.
بازتاب مفهوم عدالت در عیون اخبار الرضا(ع)
وی به بازتاب مفهوم عدالت در کتاب عیون اخبارالرضا(ع) پرداخت و تصریح کرد: سه گونه از عدالت در این کتاب به فراوانی یاد شده است که آن حوزه عدالت در باور و اعتقاد، عدالت اخلاقی و عدالت اقتصادی است؛ عدالت به معنای حد وسط و گریز از افراط و تفریط است.
راد با اشاره به اینکه حد وسط در باورهای اعتقادی و سازگاری آن با عدالت کمتر مورد توجه قرار گرفته است، گفت: هر فکر و اندیشه‌ای، اندیشه حق و عدل و عقل نیست و در فضای مجازی که در حوزه مسائل اعتقادی و دینی مطالب مختلفی منتشر می‌شود، جوانان باید به هرچیزی که می‌شنوند اعتنا نکنند و در ابتدا با عیار حق و عدالت بسنجند و سپس آن را باور کنند.
وی با اشاره به اینکه امروزه می‌توانیم باورهای خود را با عدل و حقی که از بیانات امام رضا(ع)استخراج می‌شود، بسنجیم، تصریح کرد: در باب یازدهم کتاب عیون اخبار الرضا(ع) احادیث امام رضا(ع) از سوی شیخ صدوق ارائه شده است که سویه‌های افراط و تفریط در باورهای اعتقاد به خداوند و توحید تذکر داده شده است، برای مثال آمده است:« هرکسی خداوند را به آفریده‌های او تشبیه کند مشرک است و اگر کسی به خداوند نسبت بدهد آنچه را که از آن نهی شده او کافر است» در همین حدیث دو سویه معرفت و عدل خداوند که باید معیار و تراز ما باشد شرک و کفر است.
این پژوهشگر و محقق دینی با ذکر این نکته که دو آسیب شرک و کفر معرفت و باور ما را تهدید می‌کند، یادآور شد: در بخش دیگری از این کتاب به عدالت در باور توحیدی اشاره شده است:«مرا نشناخته است آن که مرا به آفریده‌هایم تشبیه می‌کند» درواقع این حدیث یک معرفت و شناختی از معیار عدل به ما می‌دهد.
راد بیان کرد: سویه دیگر عدالت در باور در مناظرات امام رضا(ع) مشهود است که در این مناظرات امام رضا(ع) ضمن تبیین عدالت در باور، عدالت در گفت‌وگو و مناظره را برای ما به تصویر می‌کشد عموما مناظرات و گفت‌وگوهای دینی و یا در سطوح دیگر به جدال منجر می‌شود اما مناظرات حضرت رضا(ع) به دور از هرگونه کژی و نادرستی و تحقیر است لذا ما می‌توانیم مناظرات امام رضا(ع) را براساس آموزه عدالت مورد بررسی قرار دهیم.
انتهای پیام
