در باب «توحید» + فیلم

سعید بیابانکی، شاعر و پژوهشگر ادبی در هشتمین برنامه چشمه حکمت ایکنا که به مناسبت ماه مبارک رمضان تهیه شده، در آغاز با آرزوی قبولی طاعات و عبادات تمامی مومنان روزه‌دار در این ماه صیام نزد حضرت حق تعالی گفت: در این گفتار قرار است اشاراتی به‌اختصار در باب «توحید» از ادبیات درازدامن کشورمان تقدیم شما کنیم.

وی افزود: در «رسائل» خواجه عبدالله انصاری آمده که توحید را بسیار صفت است و وحدت حقیقت، حقیقت است. «توحید عام» یکی شنیدن است. «توحید خاص» یکی دانستن است و «توحید خاصُ‌الخاص» یکی دیدن است. همچنین در کتاب «صد میدان» از آن به‌عنوان شصت‌ونهمین میدان یاد شده است. از میدان غربت میدان توحید زاید. توحید، یکتا گفتن است و یکتا دیدن و یکتا دانستن.

به گفته بیابانکی؛ در کتاب «رساله قشیریه» آمده، «بدان که توحید حکم کردن بُوَد به بیگانگی و بدانستن که یکی است، آن‌هم توحید بود. او یک چیز است به خلاف چیزهای دیگر که آن را یکی خوانند و بعضی از اهل تحقیق گفته‌اند معنی آن‌که او یکی است آن است که نفی کند تقسیم را از ذات او و مانندگی را نفی کند از حق او و صفات او و نفی شریک کند باز و در افعال او.»

این مدرس دانشگاه و پژوهشگر ادبیات عرفانی تصریح کرد: مولانا معتقد است توحید حقیقی آن است که انسان خود را از هر خشک و تری پاک کند و از ماسوی‌الله پرهیز کند.

خود را بیفشان چون شجر، از برگ خشک و برگ تر

بی‌رنگ نیک و رنگ بد، توحید یک تویی بود

توحید درحقیقت حرکت از کثرت به سوی وحدت و یکی دانستن طالب و مطلوب است. نه طالب است و نه مطلوب آن‌که در توحید، صفات طالب و مطلوب را جدا دیده.

اگرچه صد هزار انگور کوبی یک بود جمله

چو وا شد جانب توحید جان را این چنین بابی

بیابانکی در پایان ابراز امیدواری کرد: امید آنچه که به واسطه این گفتار در حوزه جایگاه «توحید» در ادبیات عرفانی ایران با شما قسمت کردیم مورد توجه قرار گرفته باشد.