دشمن قدرت و نفوذ روحانیت را شناخته، به همین دلیل حوزه‌ها را می‌زند + فیلم
قائم مقام مدیر حوزه‌های علمیه ضمن اشاره به اینکه حوزه همواره فتنه‌های دشمنان را خنثی کرده است تصریح کرد: هر جا که مورد هجوم دشمنان قرار می‌گیرد معلوم است جای مهمی است. از اول انقلاب اولین کسانی که دشمنان شهید کردند از علما بودند، همچنین افراد زیادی از ابتدای انقلاب سعی کردند وارد حوزه شوند و انحراف به وجود آورند. دشمن قدرت و نفوذ روحانیت را شناخته و به همین دلیل حوزه‌ها را می‌زند.
در آغاز صدسال دوم بازتاسیس حوزه علمیه قم توسط آیت‌الله حائری یزدی هستیم و حوزه‌ها علیرغم کسب موفقیت‌هایی در صدسال گذشته، با چالش‌های جدی در جهان جدید مواجه هستند. دین ستیزی از یک سو و مطالبه‌های تازه از نهاد دین و روحانیت از سوی دیگر، لزوم تدبیرهای تازه از سوی مسئولین حوزه را می‌طلبد.
حجت‌الاسلام و المسلمین حمید ملکی؛ قائم مقام مدیر حوزه‌های علمیه در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا به توضیح درباره ظرفیت‌ها و چالش‌های پیش روی حوزه علمیه و اقدامات در حال انجام این نهاد علمی پرداخت که حاصل آن را در ادامه می‌خوانید؛
ایکنا ـ کارنامه حوزه علمیه در صد سال گذشته کارنامه درخشانی بوده است، خصوصا با پیروزی انقلاب اسلامی که نقطه عطفی در کارنامه حوزه علمیه به شمار می‌آید. در صد سال دوم از عمر این نهاد ارزشمند، فرصت‌ها و چالش‌هایی پیش روی حوزه علمیه قرار دارد که می‌خواستم نظر شما را در این رابطه بپرسم.
همانطور که اشاره کردید صدمین سال بازتاسیس حوزه علمیه در قم است چون خود حوزه سابقه هزار ساله دارد. شیخ طوسی تاسیس حوزه را در نجف رقم زد غیر از اینکه قبل از نجف در سامرا حوزه علمیه دایر بود و امتداد مسیر اهل بیت(ع) توسط شاگردانشان ادامه پیدا کرد تا تاسیس رسمی حوزه توسط شیخ طوسی در نجف شکل گرفت.
در صد سال اخیر همیشه حوزه علمیه جلوتر از جامعه حرکت کرده است یعنی پاسخگویی به نیازهای روز را داشته و همیشه خودش را برای آینده آماده می‌کرده، انگار یک آینده‌پژوهی درون حوزه وجود داشته است. حوزویان این آموزه را از قرآن یاد گرفتند. قرآن وقتی می‌خواهد با پیامبر(ص) صحبت کند می‌فرماید: «سیقول السفهاء من الناس» یعنی در آینده سفیهان می‌گویند که چرا شما قبله را تغییر دادی، در پاسخ آنها بگو هیچ فرقی بین مغرب و مشرق وجود ندارد، یعنی پیامبر(ص) را برای پاسخگویی به سوالاتی که در پیش رو هست آماده می‌کند. در روایات ما هم بیان شده که فرزندانتان را برای آینده تربیت کنید. این آموزه‌ها باعث شد حوزه در هر جایی که بوده است بتواند آسیب‌ها را بزداید و حرکت اسلامی را پیش ببرد تا به دوره آیت‌الله بروجردی می‌رسد و بعد از آن امام به عنوان شخصیتی که هم از حیث فقه و اصول و هم از حیث فلسفه و اخلاق در اوج است آن حرکت بزرگ را رقم می‌زند که در دنیا بی‌نظیر است و نود و هشت درصد مردم را پای کار می‌آورد و بعد از آن پای انقلاب می‌ایستند.
توقعی که از حوزه هست این است اندوخته‌های وحیانی را سر سفره مردم بیاورد و بر اساس آن آموزه‌ها این حرکت پیش برود. در این راستا حوزه برای خودش برنامه‌های پنج ساله و ده ساله و بیست ساله دارد. برای نمونه عرض می‌کنم؛ در همین سال‌های اخیر که با مدیریت آیت‌الله اعرافی شکل گرفت یکی از کارهای بزرگی که برای آینده‌نگری اتفاق افتاد ترسیم درختواره رشته‌ها بود که چهارصد رشته از هفده دانش طراحی شد و عناوین و سرفصل‌های آنها نگاشته شد و همچنان این نهضت ادامه دارد. قبلا بیشتر از پنج، شش رشته در قم فعالیت نمی‌کرد منتهی این چند رشته به چهارصد رشته تبدیل شد و در حال حاضر صد تا از این رشته‌ها را داریم اجرا می‌کنیم. این یکی از کارهایی است که آغاز شده و در آینده کامل می‌شود.
در بحث فقه و اصول کار بسیار بزرگی صورت گرفت و تدریس فقه معاصر از ده سال پیش شروع شده است؛ موضوعاتی مثل فقه و هوش مصنوعی، فقه و بانکداری، فقه و پیوند اعضا. در این زمینه هم درس خارج‌های خوبی برپا شد و هم تقریرات آنها تبدیل به کتاب‌های ارزشمندی شده که در اختیار مردم هست. قبلا کسی یا وارد این موضوعات نمی‌شد یا اگر وارد می‌شد اطلاعات لازم را نداشت. از طرفی چون این مباحث بین رشته‌ای است کارشناسان هر حوزه ورود می‌کنند و درباره آن رشته به استادی که می‌خواهد آن رشته را تدریس کند توضیح می‌دهند و یک وحدت حوزه و دانشگاه عملی شکل گرفته است، یعنی حوزه علمیه با متخصصان آن فنی که قرار است نگاه دین را درباره آن مطرح کنند ارتباط می‌گیرد و گاهی هفته‌ها و ماه‌ها درباره آن موضوع مطالعه و تحقیق می‌شود، وقتی مطلب روشن شد آن فقیه درس خارج خودش را شروع می‌کند. از سوی دیگر ورود دانشگاهیان به حوزه دارد اتفاق می‌افتد و علیرغم اینکه دشمن می‌خواهد نگاه جوانان را نسبت به حوزه تخریب کند ولی اراده خدا بر این موفقیت‌ها قرار گرفته است. لذا ارتباط دانشگاهیان و حوزه آینده کشور اسلامی ما را خوب رقم می‌زند و حوزه خودش را برای پاسخگویی به نیازهای آینده آماده می‌کند.
یکی دیگر از فعالیت‌ها این بود که یک مرکز پاسخگویی در قم راه‌اندازی شد. البته این مرکز از دهه هفتاد وجود داشت ولی الآن خیلی وسعت پیدا کرده و شما هر سوالی نسبت به مسائل اسلامی داشته باشید آن مرکز پاسخ می‌دهد و خروجی‌هایش به شکل‌های مختلف به جامعه عرضه می‌شود؛ هم به شکل مجله پاسخ و هم در فضای مجازی. لذا شما شبهه‌ای ندارید که نتوانید به صورت آنلاین پاسخ آن را بگیرید.
آیت‌الله مکارم شیرازی نیز شبکه ولایت را تاسیس کرده که در آن به پنج زبان مباحث روز جامعه برای کل جهان پخش می‌شود که استقبال بسیار چشم‌گیری از کشورهای مختلف به آن وجود دارد. الآن مدیریت محترم، مرکزی برای هوش مصنوعی تاسیس کرده است که روی هوش مصنوعی و علوم انسانی کار می‌کند. در عرصه رسانه نیز حوزه مرکز رسانه‌ای وسیعی دارد که در آنجا طلبه‌ها ابزار روز را در اختیار گرفتند و در این زمینه مفصل کار می‌کنند.
ایکنا ـ یک اشاره‌ای هم به چالش‌های پیش رو بکنید، به نظر شما مهمترین چالشی که پیش روی حوزه‌ها قرار دارد چیست؟
هر جا که مورد هجوم دشمنان قرار می‌گیرد معلوم است جای مهمی است. از اول انقلاب تا الآن اولین کسانی که دشمنان شهید کردند از علما بودند، همچنین افراد زیادی از ابتدای انقلاب سعی کردند وارد حوزه شوند و در مسیر حوزه انحراف به وجود آورند. نقل است وقتی مرحوم شیرازی فتوای تحریم تنباکو را صادر کرد خیلی به ایشان تبریک می‌گفتند ولی ایشان متاثر و ناراحت بود. وقتی پرسیدند چرا ناراحت هستید، فرمودند دشمن قدرت ما را فهمید و ما را می‌زند. وقتی انقلاب پیروز شد دو ساعت بعد مسئله تجزیه ایران پیش آمد که از کردستان آغاز شد و بعد آذربایجان و خوزستان را هم در بر گرفت ولی به نتیجه نرسید. چه کسی نگذاشت؟ روحانیت. کردستان از دست رفته بود ولی یک دفعه صدای الله اکبر مردم بلند شد. چه کسی مردم را تهییج کرد؟ امام خمینی، که فرمود ظرف 24 ساعت باید پاوه آزاد شود. بنابراین قدرت معنوی روحانیت بود که همه این فتنه‌ها را خنثی می‌کرد.
دشمنان جمع شدند و گفتند یک جنگ تمام عیار علیه ایران شکل دهیم. باز چه کسی مردم را بسیج کرد و همه پای کار آمدند و نگذاشتند یک وجب از خاک ایران در اختیار دشمن قرار بگیرد؟ روحانیت. من اینها را عرض می‌کنم تا شما قدرت و نفوذ روحانیت را ببینید. در همین وعده صادق باز پشتش رهبری و ولایت فقیه حضور داشت. در این شرایط دشمن طراحی می‌کند آنجایی که باید بزند، حوزه و روحانیت است. این چالشی است که ما با دشمن داریم. از ناحیه دوستان فقط از این جهت نگران هستیم که خط دشمن را بخوانند و در پی آن حرکت کنند. اگر دشمن روحانیت را بزند بعدش ایران را می‌زند و نابود می‌کند. بنابراین ما باید سواد رسانه‌ای را بالا ببریم. این همان چیزی است که قرآن به ما آموزش می‌دهد و می‌فرماید به چیزی که یقین ندارید گوش ندهید. دشمن دنبال همین است؛ دنبال کسانی که باد به هر طرف وزید به همان سمت می‌روند. از سویی چون ارتباط تنگاتنگ میان مردم و روحانیت وجود دارد نقشه‌های دشمن خنثی خواهد شد و اراده خدا هم به همین تعلق گرفته است و در خیلی جاها ما واقعا معجزه دیدیم. خود حضرت حجت حامی حوزه‌ها و حافظ روحانیت است.
چالش دیگری که وجود دارد ورود روحانیت در نهادهای حکومتی است. این مسئله لازم است ولی باید مراقبت جدی صورت بگیرد که زی طلبگی و آنچه مردم از یک روحانی توقع دارند که باید اشبه الناس به پیامبر(ص) باشد صورت بگیرد. الآن حوزه دارد شبکه‌سازی می‌کند کسانی که وارد نهادها می‌شوند مورد رصد حوزه قرار بگیرند تا از زی طلبگی خارج نشوند. این چالش دیگری است که حوزه دارد آن را تدبیر می‌کند.
ایکنا ـ یک مسئله‌ای که مطرح می‌شود ارتباط حوزویان با جامعه است. در این زمینه میان بزرگان حوزه اختلاف نظری وجود دارد و یکی از مراجع چند سال قبل نسبت به کاهش جایگاه حوزویان در جامعه هشدار داده بود. در مقابل برخی از بزرگان حوزه پاسخ دادند که ارتباط حوزه و جامعه در سطح مطلوبی قرار دارد. تحلیل شما از این مسئله چیست؟
به نظرم اینجا یک کم‌توجهی صورت گرفته است. قبل از انقلاب روحانیت فقط در حوزه و مسجد حضور داشت. یکی از خدمات انقلاب به حوزه علمیه که مقام معظم رهبری اشاره کردند این بود که الآن حوزه با تمام بدنه جامعه ارتباط دارد؛ مثل آموزش و پرورش، دانشگاه، نهادهای نظامی. الآن سطح تماس روحانیت با جامعه افزایش پیدا کرده است و در هر جایی که نیاز به مسائل دینی و فرهنگی باشد روحانیت حضور دارد و نقش‌آفرینی می‌کند. بنابراین من قبول ندارم نقش روحانیت در ارتباط با جامعه کم‌رنگ شده بود. اتفاقا این رابطه پررنگ است. الآن هر جا سیل است گروه‌های جهادی ما آنجا حضور دارند، هر جا زلزله است گروه‌های جهادی ما آنجا حضور دارند. در زمان جنگ در میان همه اصناف، بیشترین شهید را حوزه داده است. البته فضای مجازی دارد ذهن‌ها را نسبت به فعالیت‌های خالصانه حوزه بدبین می‌کند ولی اراده خدا به این تعلق گرفته است که این اتفاق نیفتد.
ایکنا ـ در مسئله حجاب یکی از دستگاه‌های مسئول حوزه علمیه است. حوزه علمیه خصوصا در یک سال گذشته که چالش‌ها پیرامون حجاب بالا گرفته چه اقدامات موثری را در زمینه فرهنگ‌سازی حجاب انجام داده است؟
مسئله حجاب یک مسئله چندضلعی است. در بحث بیان محتوا، تبیین، سخنرانی و تالیف حوزه خیلی کار کرده است و اصلا درس خارج برخی آقایان بحث عفاف و حجاب بوده است. منتهی در جمهوری اسلامی نهادهای متنوعی هستند که در بحث فرهنگ اثرگذارند چه فرهنگ به معنای مثبت و چه ضد فرهنگ. الآن کسی ارزیابی نمی‌کند خروجی فیلم‌ها و سریال‌هایی که ساخته می‌شود چیست یعنی مردم را به عفاف و حجاب و دین نزدیک می‌کند یا دور می‌کند. بعضی فیلم‌ها جهت‌دار است و دارد پیامی را به جامعه منتقل می‌کند.
همچنین عملکرد برخی مسئولین در این زمینه اثرگذار است. وقتی یک اختلاسی می‌شود، وقتی یک خطایی صورت می‌گیرد، وقتی یک دزدی صورت می‌گیرد خود این روی تدین مردم اثر می‌گذارد. برخی ممکن است به خاطر اعتراض به این روند کشف حجاب کنند، برخی دیگر هم به خاطر کم‌کاری نهادهای فرهنگی به این مسئله گرایش پیدا می‌کنند.
بنابراین باید این کم‌کاری‌ها را سهم‌بندی کرد و برایش نرخ گذاشت. حوزه خیلی تلاش کرده و تلاش می‌کند و برای این مطلب وقت می‌گذارد ولی حوزه فقط یکی از این اضلاع است و نهادهای دیگری هم مسئول هستند مثل مجلس و تاخیری که در بحث تقنین عفاف و حجاب صورت گرفته یا تصمیماتی مثل اینکه گشت ارشاد باشد یا نباشد که حوزه در آن دخالت ندارد. بنابراین حوزه وظیفه خودش را انجام داده است ولی در کشور این همه نهادهای موثر و تاثیرگذار وجود دارند که اگر آنها هماهنگ عمل نکنند اثر عکس می‌گذارد و اتفاقا الآن ناهماهنگی وجود دارد.
من دیدم برخی آقایان نوک پیکان را به سمت حوزه می‌گیرند و می‌گویند حوزه در این زمینه چکار کرده است. حوزه سخنرانی کرده است و جهاد تبیین خودش را انجام داده است، نهادهای دیگر باید بگویند چکار کردند. من نمی‌خواهم تقصیر را گردن دیگران بیندازیم و ما هم نسبتا کم‌کاری‌هایی داشتیم ولی آنچه من شاهدش بودم این است تلاش حوزه در این زمینه زیاد بوده است.
ایکنا ـ شما به نقش روحانیت در وعده صادق اشاره کردید. به عنوان سوال پایانی درباره اهمیت عملیات وعده صادق توضیح بفرمایید.
این حرکت یکی از حرکاتی است که جامعه اسلامی باید انجام می‌داد ولی در این چهل سال همه علمیات‌ها را جامعه ایران انجام داد و از دیگر کشورهای اسلامی حرکتی دیده نشد. اشکال جدی که به اینها وارد است این است که بر طبق قرآن عمل نمی‌کنند. یک قاعده در قرآن وجود دارد به نام قاعده نفی سبیل که می‌گوید «لن یجعل الله للکافرین علی المومنین سبیلا» یعنی ابدا نباید کافران بر مومنان سلطه داشته باشند. آنجاهایی که سلطه اتفاق می‌افتد جایی است که جامعه به وظیفه ایمانی خودش عمل نکرده است. معنا ندارد در دل کشورهای اسلامی سرطانی وجود داشته باشد که بر دیگران مسلط باشد. لذا از روز اول امام(ره) فریادش علیه صهیونیست‌ها بلند بود چون نگاه قرآن و اسلام این است که کافرین نباید بر مسلمانان سلطه داشته باشند. لذا علمای اسلامی که در خط امام و انقلاب حرکت می‌کنند و اهل حرکت و جهاد هستند مبنایشان بر همین اساس است که نباید آنها سبیل داشته باشند.
آیه دیگری در قرآن می‌فرماید: «فَمَن‌ِ اعتَدي عَلَيكُم فَاعتَدُوا عَلَيه‌ِ بِمِثل‌ِ مَا اعتَدي عَلَيكُم» که ترجمه آن می‌شود موشک جواب موشک. جمهوری اسلامی در این زمینه بر اساس قرآن عمل کرد و به دشمن سیلی زد و دشمن هم دیگر جرئت نکرد پاسخ بدهد. آیه مذکور اعم است، یعنی در عرصه علمی و فضای مجازی و ... هم باید بتوانید در مقابل دشمن ایستادگی کنید. این فرهنگ قرآن است و طبق قرآن باید کشور اسلامی و جامعه ایمانی مقتدر و عادل باشد و جایی که احساس می‌کند طرف مقابل گردن‌فرازی می‌کند با او برخورد کند. ایران در جنگ سخت خوب عمل کرده باید در جنگ نرم هم خودش را به اقتدار برساند تا یک جامعه اتباع احسن محقق شود.
انتهای پیام
