حج ابراهیمی؛ مهاجرت از خود تا خدا + فیلم

حج یک مناسک است؛ اعمالی مشخص و به صورت دقیق از پیش تعیین شده که همه مسلمانان حاضر در این مراسم باید به صورت دقیق آن را انجام دهند. اما آیا منظر و مقصود خداوند از قرار دادن حج به عنوان یکی از فروع دین اسلام انجام ظاهری همین اعمال است؟

مطالعه احادیث حضرت رسول(ص) و ائمه اطهار(ع) و نیز کتاب‌های بزرگان دین در خصوص حج حکایت از وجود اسراری ژرف در پس هر عملی در این مناسک دارد. اسراری که مطالعه و آشنایی با آنها موجب به کمال مطلوب رساندن عمل عظیم حج می‌شود.

خبرگزاری ایکنا ضمن آرزوی حجی مقبول برای همه زائران بیت‌الله الحرام، درس گفتارهای اسرار حج را با تدریس حجت‌الاسلام عبدالحسن افتخاری، استاد حوزه و دانشگاه و روحانی کاروان‌های حج تهیه کرده است تا گامی در جهت آشنا کردن هرچه بیشتر زائران با اسرار حج برداشته شود.

پنجمین بخش از این مجموعه با موضوع «معنای حج ابراهیمی» را با هم می‌بینیم و می‌خوانیم. 

حج؛ قصد کردن، قصد دوست، در حرم، در حریم دوست بودن و زیباترین نقش‌های زندگی را رقم زدن و ترسیم کردن است. اینها چیزهایی است که حاجی به دنبال آنهاست و برای آنها هزینه می‌کند و می‌داند بیش از آنکه تن و بدن او را به این سفر دعوت کرده باشند، دل و روح او را دعوت کرده‌اند.

حاجی به دنبال آن نیست که زمین را عوض کند یا زمان را تغییر دهد، بلکه به دنبال آن است که فراتر از بحث زمین و زمان چیزی را پیدا کند که در زمین و آسمان ممکن است آن را گم کرده و به او توجه نکرده باشد. حاجی به سمت این حقیقت حرکت می‌کند تا بتواند این ارتباط را داشته باشد و حال او حال آسمانی و ملکوتی شود. 

نکته‌ای که در این سفر وجود دارد و ما باید آن را بدانیم این است که نام این سفر، حرکت و حج، حج ابراهیمی است. اما معنای حج ابراهیمی چیست؟ حضرت ابراهیم(ع) حرکتی را در تاریخ شروع کرده از سرزمینی که بت‌پرست و بت‌ساز هستند و در جامعه‌ای که بت برای آنها مهم است و خداوند در زندگی آنها حذف شده است، بت‌هایی را می‌شکند و از آن سرزمین اخراج می‌شود و بیرون می‌رود؛ داستان این اتفاق‌ها را می‌دانیم.

حضرت ابراهیم(ع) به سرزمین دیگری می‌رود و که کار تبلیغ را آنجا انجام دهد. ایشان در مسیر خود از بابل به سمت فلسطین حرکت می‌کند و از فلسطین مأمور می‌شود که به مکه برود و در کنار کعبه‌ای که هنوز جای آن مشخص نیست خانواده خود را قرار می‌دهد و به دنبال مأموریت خود می‌رود.

در این سیر و سفر از بابل و شکستن بت‌ها و رفتن به فلسطین و تبلیغ دینی و هدایت مردم و رفتن به سمت مکه و وارد حرم شدن یک نکته مهم وجود دارد و آن اینکه اگر حضرت ابراهیم، پیامبر توحیدی است، مسیر توحیدی با حرکت ابراهیم(ع) برای ما معنا می‌شود.

من و شما باید این را بدانیم که حرکت توحیدی یعنی موحد شدن و حرکت آن از شکستن بت‌ها آغاز می‌شود. من و شما ممکن است گرفتار بت‌هایی باشیم از جنسی که نه چوب و سنگ است و نه شکل ظاهری دارد که بتوان به آن اشاره کرد. بت‌هایی که ما در دنیای خودمان ساخته‌ایم؛ بت نان و نام، بت اسم و رسم، بت عشق و تمایل، بت هوا و هوس و ... و اگر کسی قرار است این سفر را شروع کند و حاجی شود باید بداند شروع حج ابراهیمی از این است که بت‌های خودش را بشکند و آن وقت مانند حضرت ابراهیم(ع) وقتی که به مکه می‌رسد کعبه و معبد ایمان خودش را بنا کند.

حاجی قبل از اینکه به این فکر کند که من قرار است به طواف کعبه بروم، باید به این فکر کند که من از شرک‌ها و بت‌های خودم بگذرم، حرکت کنم و به سرزمینی بروم و معبدی درست کنم که در تمام زندگی زیباتر از آن معبد را نساخته باشم و بهتر از آن رفتار را در زندگیم نداشته باشم و تمام آن رفتار را براساس ارتباطی که با خداوند عالم دارم، برای موحد شدن انجام دهم.

این حج، حج ابراهیمی است و راهی است که حضرت ابراهیم(ع) به ما نشان داد. اگر قرار است کاری بکنیم، باید بدانیم که گام اول این است که از خودمان بیرون بیاییم همانطور که خداوند می‌فرماید: «مَنْ يَخْرُجْ مِنْ بَيْتِهِ مُهَاجِرًا إِلَى اللَّهِ» چه کسی است که از بیت نفس، خانه و لانه خود به سمت من بیرون بیاید؟ مهاجرت مسئله اصلی حج است؛ مهاجرت از خود تا خدا.