مواجهه حضرت علی(ع) با طبیعت + فیلم

پس از چندین دهه تقابل و سوء استفاده گسترده بشر از محیط زیست و برتری این تفکر در جهان که به هر نحو باید از محیط زیست در جهت توسعه استفاده کرد، بشر بالاخره متوجه عواقب بسیار خطرناک صدماتی که به محیط زیست وارده کرده، شده است. 

تشکیل نهادهای بین‌المللی و سازمان‌های مردمی متعدد برای حفاظت از محیط زیست و امضای توافق‌نامه‌های بین‌المللی متعدد(اگرچه بسیاری از دولت‌ها به این تعهدات پایبند نیستند) نشان دهنده توجه جهانی به مراقبت از محیط زیست است؛ اما نگاه اسلام به محیط زیست چگونه است؟ آیا اسلام در قبال محیط زیست سکوت کرده یا آموزه‌هایی در این زمینه دارد که متأسفانه مورد غفلت قرار گرفته است؟

خبرگزاری ایکنا در راستای عمل به وظیفه اطلاع‌رسانی در حوزه دینی و برای دریافت پاسخ‌ به این سؤالات درس‌گفتارهای «محیط زیست در اسلام» را با ارائه حجت‌الاسلام سلمان بهجتی‌اردکانی، پژوهشگر محیط زیست در اسلام طی ۱۳ قسمت تهیه کرده و در معرض مطالعه و آگاهی مخاطبان قرار می‌دهد.

سومین بخش از این درس گفتار در خصوص «مواجهه حضرت علی(ع) با طبیعت» است که در ادامه با هم آن را می‌بینیم و می‌خوانیم.

امیرالمؤمنین علی(ع) نه تنها سخنان بی‌نظیری در ارتباط با محیط زیست و مراعات طبیعتی که خداوند به ما بخشیده دارند، در عمل نیز به لحاظ اجرایی بسیار خوب عمل کرده‌اند و می‌توان گفت شخصیتی بی‌نظیر در این عرصه هستند چراکه به سخن اکتفا نکردند و در کارزار کنشگری و فعال بودن در عرصه محیط زیست خوش درخشیده‌اند.

امیرالمؤمنین علی(ع) در مدینه چاه‌هایی را حفر و قنات‌هایی را ایجاد ‌کردند و وقتی آب به دست ‌آمد آن را وقف مستمندان و اقشار ضعیف جامعه ‌کردند.

همچنین حضرت علی(ع) نخلستان‌ها و باغ‌های انبوهی را ایجاد و چندین قرن پیش پیشتاز ایجاد فضای سبز بودند. امام باقر(ع) می‌فرمایند: امیرالمؤمنین 60 ساع هسته خرما را حمل می‌کرد. 60 ساع معادل 180 کیلوگرم می‌شود و در برخی کتب آمده که معادل یک بار شتر است. ببینید حضرت چه همتی به خرج داده و این همه هسته خرما را جمع‌آوری کرده است. امروزه به این کار بازیافت می‌گویند یعنی سعی کنیم تولید زباله را به حداقل برسانیم. می‌توان در این عرصه گفت دانه‌ها، بزرها و هسته‌ها را چرا به زباله تبدیل کنیم در حالی که قابلیت تبدیل به گیاه و ایجاد فضای سبز مثمر و میوه‌ده را دارند.

حضرت همه این 100 هزار هسته خرما را کاشتند و حتی از کاشت یک هسته خرما هم فروگذاری نکردند. امروزه هم ما نیازمند چنین مواجهه و برخوردی با طبیعت هستیم.

بحث بازیافت از دیرباز تاکنون در فقه اسلام مطرح بوده است. ممکن است برای بسیاری از مردم دنیا این بحث جدید باشد اما برای ما مسلمان‌ها این بحث جدید نیست چراکه در کتب فقهی قدیمی ما آمده است که اگر آبی نجس شد، آن را بریزید اما نه به گونه‌ای که به هدر برود؛ آبی که طاهر نیست برای شرب و شست‌وشو مناسب نیست اما در خصوص این آب هم گفته شده به گونه‌ای دور نریزید که اسراف شود بلکه از آن برای آبیاری درختان استفاده کنید.

همینطور در متون قدیمی ما مطرح شده است که اگر روغنی نجس شد و برای خوراک مناسب نیست حداقل آن را برای ایجاد روشنایی و نور استفاده کنید. امیدواریم بتوانیم به مولای خودمان امیرمؤمنان علی(ع) اقتدا کنیم و در صحنه عمل و کارزار کنشگری در عرصه حفظ محیط زیست فعال و بانشاط باشیم.