یادداشت
انس با قرآن و اهل بیت(ع) تقویت کننده «نفس» است
چرا به زیارت می‌رویم؟ وقتی شما به گل فروشی می‌روید بوی گل را حس می‌کنید و بوی گل می‌گیرید؛ اگر به مکان آلوده هم بروید آلوده خواهید شد؛ یعنی نفس انسان تأثیرپذیر است.
نفس یکی از پیچیده‌ترین ابعاد وجودی انسان است که نقش اساسی در شکل‌دهی شخصیت، افکار و اعمال او دارد؛ در متون فلسفی و عرفانی، نفس به عنوان نیرویی درونی تعریف می‌شود که انسان را به سوی تمایلات گوناگون سوق می‌دهد. این تمایلات می‌توانند مثبت و سازنده باشند یا منفی و مخرب، که در نتیجه، شناخت و کنترل نفس از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
تزکیه و تهذیب نفس، فرآیندی است که در آن انسان تلاش می‌کند با اصلاح اخلاق و پالایش درون از صفات ناپسند، به فضایل اخلاقی و کمالات انسانی نزدیک شود. این مسیر نیازمند خودشناسی، مجاهدت با نفس و بهره‌گیری از تعالیم دینی و عرفانی است.
حجت‌الاسلام والمسلمین محسن عرفاتی، معاون امور علمی و فرهنگی آستان مقدس عبدالعظیم حسنی(ع) یادداشتی درباره «تزکیه و تهذیب نفس» در اختیار ایکنا قرار داده است، متن آن را با هم می‌خوانیم.
آیت‌الله بهجت درباره تهذیب نفس فرمودند: «انجام واجبات و ترک محرمات»؛ یعنی هیچ کاری انسان را به اندازه انجام واجبات به خدا نزدیک نمی‌کند و هیچ کاری به اندازه گناه انسان را ساقط نمی‌کند.
روزه به تنهایی مانند دانشگاه است. پیامبر اکرم(ص) در آخرین جمعه ماه شعبان خطبه‌ای دارند: «یا ایها النَّاسُ! إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَيْكُمْ شَهْرُ اللهِ بِالْبَرَكَةِ وَالرَّحْمَةِ وَالْمَغْفِرَةِ. شَهْرٌ هُوَ عِنْدَ اللهِ أَفْضَلُ الشُّهُورِ، وَأَيَّامُهُ أَفْضَلُ الأَيَّامِ، وَلَيَالِيهِ أَفْضَلُ اللَّيَالِي، وَسَاعَاتُهُ أَفْضَلُ السَّاعَاتِ. هُوَ شَهْرٌ دُعِيتُمْ فِيهِ إِلَى ضِيَافَةِ اللهِ»؛ پیامبر(ص) در این خطبه همه را مورد خطاب قرار داده و فرمودند اى مردم ماه خدا با بركت و رحمت و آمرزش به شما رو كرده است، ماهى است كه پيش خدا بهترين ماه است و روزهايش بهترين روزها و شب‌هايش بهترين شب‌ها و ساعاتش بهترين ساعات است.
در ادامه می‌فرمایند: «أَنْفَاسُكُمْ فِيهِ تَسْبِيحٌ، وَنَوْمُكُمْ فِيهِ عِبَادَةٌ، وَعَمَلُكُمْ فِيهِ مَقْبُولٌ، وَدُعَاؤُكُمْ فِيهِ مُسْتَجَابٌ»؛ یعنی نفس‌های شما مانند عبادات است، خواب شما مانند عبادت است و عمل شما مقبول است و دعای شما مستجاب می‌شود. شما چه عملی می‌توانید انجام دهید که نفس کشیدن شما مانند تسبیح باشد؟ حتی اگر هم بخوابید هم عبادت است و دعاهای شما مستجاب می‌شود.
نماز در روایات مانند دریایی است که چندین جلد کتاب درباره آن نوشته شده است که بی‌حد و حصر می‌توان درباره آن حرف زد. آیت‌الله جوادی آملی می‌فرمایند ما باید نیت کنیم که به بهشت برویم؛ خداوند باقی وسایل را خودش فراهم می‌کند. انسان هر صبح که از خواب بیدار می‌شود باید نیت کند که برای خدا باشد. پیامبر(ص) فرمود «من کان لله کان الله له»؛ یعنی هرکس برای خدا باشد در این صورت خدا با همه عظمت و خود برای او خواهد بود.
باید مسائل معارفی را به صورت ساده بیان کرد. آیه‌ای در قرآن کریم وجود دارد که می‌فرماید «عَلَيْكُمْ أَنْفُسَكُمْ» یعنی از خود مراقبت کنید. وقتی که ما مراقب خودمان باشیم هیچ چیزی از خارج نمی‌تواند به ما ضرر برساند. انس با قرآن کمک کننده نفس است؛ ما چیزهای دست نیافتنی نداریم نماز، روزه، احترام به پدر و مادر و انس با قرآن سبب می‌شود تا ما کنترل نفس پیدا کنیم.
جوانی می‌خواست در حوزه معارف کار کند تا به شهود برسد به همین دلیل نزد یکی از اولیای خدا رفت و پرسید که من باید چه کار کنم؟ آن بزرگ چنین گفت که تنها یک کار کافی است؛ از چشم خود مراقبت کن و در این صورت به همه جا خواهی رسید. چرا که چشم ورودی وجود و قلب ما است. ما با چشم دروازه‌های تصویر را وارد وجود خود می‌کنیم.
کسی که بسیار قرآن بخواند ذهن او قرآنی می‌شود؛ فردی بود که حتی وقتی می‌خوابید هم در خواب قرآن می‌خواند، یعنی در خواب نیز با قرآن انس داشت. انس با اهل بیت(ع) نیز کمک کننده نفس است. چرا به زیارت می‌رویم؟ وقتی شما به گل فروشی می‌روید بوی گل را حس می‌کنید و بوی گل می‌گیرید؛ اگر به مکان آلوده هم بروید آلوده خواهید شد؛ چون نفس انسان تأثیرپذیر است.
در نتیجه؛ توجه به واجبات، پرهیز از محرمات، انجام مستحبات به خصوص انس با قرآن منجر به تهذیب و تزکیه نفس خواهد شد.
انتهای پیام 
