راه‌های ارتباط با مردم را از شیخ حائری یزدی بیاموزیم

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین رضا مختاری؛ رئیس مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه، هشتم خردادماه در مراسم رونمایی از کتاب «مرد تدبیر و مدارا؛ احوال، افکار و آثار آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی» که در مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه در قم برگزار شد، گفت: مرحوم حاج شیخ توفیقات زیادی داشتند و این امر خیلی طبیعی نیست که کودکی در یزد متولد، سپس وارد درس طلبگی شود و بعد به کربلا برود و دست تقدیر او را به محضر بزرگانی چون فاضل اردکانی سوق دهد و ایشان هم نامه به میرزای شیرازی بنویسد؛ همه این‌ها از سوی خدا مقدمات را برای تربیت حاج شیخ فراهم کرد تا در آینده و طی 15 سال یعنی از سال 1301شمسی تا 1315وظیفه‌ای را که بر دوش دارد اجرا کند.

 

وی با بیان اینکه دوره میرزای شیرازی و در چند سالی که ایشان خدمت بزرگان مشرف بودند دوره اوج حوزه علمیه در عراق است، گفت: حاج شیخ در مدت 15سال شاگردانی تربیت کرد که همگی چون امام، آیت‌الله سیداحمد خوانساری، آیت‌الله گلپایگانی، مرعشی و ... نه در جهت علمی بلکه در جهت اخلاقی هم از بزرگان بودند؛ در این دوره بزرگان زیادی فقط در تهران مانند علامه شعرانی، میرزامهدی و باقر آشتیانی و مرحوم پدر آقای فلسفی و ... بودند که الان یک نفر چون این افراد را نداریم.

 

مختاری افزود: در خطبا هم همینطور کسانی چون آیت‌الله فلسفی، حاج محقق و عباس علی اسلامی و ... را داشتیم که الان نیستند و اینها حاصل توفقیات حاج شیخ و تدابیر ایشان بود؛ صدرالاسلام خویی؛ صاحب مرآه‌الشرع در مورد حاج شیخ فرموده است: قد بیض بسیرته المحموده وجوه اهل نوعه فی هذا العهد المظلم ...؛ حاج شیخ روحانیت و اهل علم را روسفید کرد.

 

رئیس مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه با اشاره به تعبیر سیدمحسن حکیم در مورد حاج شیخ، اضافه کرد: ما به حاج شیخ وارد شدیم و مردی را یافتیم که او از عقل، کیاست و فضل پر بود؛ سیدمحمد بهبهانی فرموده بود که حاج شیخ در علم تراز اول بود و بالاتر از علمش، تقوا و بالاتر از تقوای او اخلاق و بالاتر از همه عقل او بود، با اینکه آقای بهبهانی معروف به تعقل بود.

 

استاد و پژوهشگر حوزه علمیه با اشاره به وجوه شخصیتی حاج شیخ و لزوم درس گرفتن از او، تصریح کرد: انضباط و احتیاط مالی شدید از جمله ویژگی‌های او بود؛ مرحوم صفوت تبریزی در رساله خود می‌گوید: ایشان وقتی از دنیا رفت کلا 1500 تومان پول داشت و 600 تومان بدهی داشت که از سهم امام برنداشت؛ فرزند ایشان گفته است که اگر ما می‌خواستیم بدهی را بدهیم باید منزل را می‌فروختیم لذا طلبکار ایشان، بخشیده بود.

مختاری بیان کرد: امام(ره) هم فرمودند مرحوم حاج شیخ وقتی از دنیا رفت خانواده ایشان غذا نداشتند. چنین مرجع بزرگی معنا ندارد پول نداشته باشد بلکه پول هم داشته است ولی مقید بود که از وجوهات استفاده نکند و وصیت کرده بود که ورثه حق ندارند از وجوهات ریالی بردارند. شهریه ایشان هم به اندازه طلاب بود و هیچ فرقی بین خود و دیگران و فرزندانش قائل نبود. حتی یک استفتایی را خواستند با واسطه فرزندشان زودتر از دیگران بگیرند او قبول نکرد؛ اگر علمای ما امروز هم این اخلاق را داشته باشند ارتباطشان با مردم با موشک کروز هم قطع نخواهد شد چه رسد به اینترنشنال و ... 

 

استاد حوزه علمیه با بیان اینکه ایشان هم دوره محقق نائینی بود، اضافه کرد: بیشتر مردم ایران از ایشان تقلید می‌کردند و 20 حاشیه فتوایی از ایشان چاپ شد و از محقق نائینی جلوتر بوده است ولی وقتی فرزندش بالغ شد گفت که از محقق نائینی تقلید کن و وقتی از او پرسیدند که مگر مرحوم نائینی از شما جلوتر است و ایشان فرمود خیر مثل هم هستیم؛ با اینکه برخی دقت‌های فقهی حاج شیخ را ترجیح می‌دهند.

 

رئیس مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه اظهار کرد: می‌خواستند وجهی برای سیدابوالحسن اصفهانی ببرند و از ایشان اجازه گرفتند و ایشان فرموده بود که او آقاست و ما نوکریم چون او سید بود اینقدر احترام می‌کرد؛ امروز هم این نوع مسائل باید وجود داشته باشد و بند تعینات نباشیم.

 

وی با اشاره به شاگردپروری او، اظهار کرد: ایشان شاگردان را ترغیب می‌کرد تا بر روی رأی او نظر بدهند و حتی اگر چیزی به ذهن شما نمی‌رسد چیزی بنویسید؛ به دیدار طلاب ساده می‌رفت؛ او سه تقریر عالی برای وحدت وجود دارد و خیلی فرد خوش بیانی بود؛ طلاب را به تحصیل و تدریس تشویق می‌کرد؛ آیت‌الله مظاهری فرمودند که آقای داماد می‌گفتند ایشان فرمود؛ برای یک درس خارج 8 ساعت مطالعه می‌کنم، اکنون برخی چند پست اجرایی دارند و در کنار آن درس خارج هم می‌گویند و این‌گونه عمر طلبه ضایع می‌شود.

 

رئیس مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه اظهار کرد: ایشان به شدت به کیفیت اهمیت می‌دادند تا کمیت لذا موجز و مختصر و متقن می‌نوشتند لذا کمیت آثار او کم و کیفیتش بالاست و اگر جمله‌ای اضافه بود می‌فرمود نباید بی‌جهت کاغذ حرام کنیم ولی الان کتابی را که می‌شود در یک جلد نوشت در دو جلد می‌نویسند یا دو جلد را چهار جلد می‌کنند. 

مختاری با بیان اینکه در سنت گذشته مراجع علمای بزرگی را به مناطق مختلف می‌فرستاند تا در بین مردم زندگی کنند و به امور آنان بپردازند، گفت: نمایندگان مراجع در مناطق مختلف باعث جلب اعتماد مردم بودند و گاهی چند دهه با مردم زندگی می‌کردند تا جایی که اعتماد مردم به این افراد از خود مراجع هم بیشتر بود ولی الان یک امام جمعه را دو یا سه سال به یک منطقه می‌فرستند و تا جا نیفتاده است دوباره به جای دیگری می‌فرستند و خود امام جمعه هم خانواده خود را هم در منطقه مستقر نمی‌کند؛ با این وصف ارتباط بین روحانیت و مردم محکم و خوب پیش نمی‌رود.