روانشناسی دین؛ پلی برای فهم بهتر دینداری

به گزارش خبرنگار ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین عیسی موسی‌زاده، استاد حوزه علمیه و پژوهشگر حوزه علوم دینی امروز یکشنبه ۱۱ خردادماه طی سخنانی در نشست علمی «دین در آزمایشگاه»، به تشریح نقش مهم این شاخه علمی در شناخت بهتر دین و ارتباط آن با سلامت روان پرداخت. 

وی با بیان اینکه علم دین دیگر محدود به مباحث نظری و کلامی نیست و وارد عرصه‌های آزمایشگاهی و تجربی شده است، گفت: امروزه روانشناسی به عنوان یکی از ابزار‌های قدرتمند علمی برای فهم ابعاد مختلف دین شناخته می‌شود.

استاد حوزه علمیه افزود: روانشناسی دین به عنوان رشته‌ای نوپا، توانسته است با ارائه آزمایش‌ها و مطالعات علمی، تجربیات، باور‌ها و رفتار‌های مذهبی را مورد ارزیابی قرار دهد و کمک کند تا فرایند‌های ذهنی و روانی مؤمنان بهتر درک شود و این علم علاوه بر فهم نظری، نقش عملی و کاربردی نیز دارد؛ به گونه‌ای که در بهبود سلامت روان دینداران و ترویج ارزش‌های دینی موثر واقع شده است.

حجت‌الاسلام والمسلمین موسی‌زاده تصریح کرد: با وجود مزایای فراوان روانشناسی دین، نباید آن را تنها منبع فهم دین قلمداد کرد و روانشناسی دین تنها یکی از راه‌های متعدد برای بررسی دین است و باید در کنار روش‌های دیگر، با دیدی جامع و چندبعدی به مطالعه دین پرداخت.

وی همچنین به اهمیت آگاهی از محدودیت‌های علمی و اخلاقی این رشته اشاره و تأکید کرد: آزمایش‌های روانشناسی دین باید با دقت و حساسیت طراحی و تفسیر شوند تا از اشتباهات روش‌شناختی و نتایج نادرست جلوگیری شود.

کارشناس مسائل دینی به کتاب «هفت آزمایش با دین» اثر جاناتان جانگ اشاره کرد و گفت: این کتاب به طور ویژه هفت آزمایش آزمایشگاهی تأثیرگذار در حوزه دینداری را معرفی می‌کند و با رویکردی انتقادی، روش‌های به‌کار گرفته شده، فرضیات و یافته‌های هر آزمایش را مورد تحلیل قرار می‌دهد که این آزمایش‌ها که بیشتر در حوزه علوم شناختی دین طبقه‌بندی می‌شوند، نمونه‌های بارزی از تلاش‌های علمی برای فهم بهتر دین و نقش آن در رفتار و اندیشه انسان‌ها هستند.

وی ابراز کرد: مطالعات آزمایشگاهی دین، ظرفیت‌های گسترده‌ای برای شناخت علمی باور‌ها و رفتار‌های مذهبی دارند، اما در عین حال با چالش‌های جدی رو‌به‌رو هستند؛ چالش‌هایی که شامل مسائل اخلاقی، فرهنگی و نیز محدودیت‌های روش‌شناسی می‌شوند و آگاهی از این چالش‌ها برای پیشرفت علمی در این حوزه ضروری است و نیازمند همکاری میان متخصصان علوم دینی و روانشناسی است.

حجت‌الاسلام والمسلمین موسی‌زاده ابراز امیدواری کرد که نشست‌ها و مباحثی از این دست بتوانند به توسعه مطالعات میان‌رشته‌ای در حوزه دین کمک کنند و نقش دین را در بهبود کیفیت زندگی و سلامت روان جامعه بیش از پیش آشکار سازند.