Düşmənliyi dostluğa çevirən nədir?
“Füssilət” surəsində düşmənçiliyin səmimi və yaxın dostluğa çevrilməsi prosesini vəsf edən heyrətamiz bir ayə var: "Yaxşılıqla pislik eyni ola bilməz! (Ey mömin kimsə!) Sən (pisliyi) yaxşılıqla dəf et! (Qəzəbə səbirlə, cəhalətə elmlə, xəsisliyə comərdliklə, cəzaya bağışlamaqla cavab ver!) Belə olduqda aranızda düşmənçilik olan şəxsi, sanki yaxın bir dost görərsən!" (Füssilət, 34).
Bu heyrətamiz hadisənin necə reallaşacağını bilmədən əvvəl bu ayədə düşmənçilik dedikdə nəyin nəzərdə tutulduğunu bilməliyik. Düşmənliyin müxtəlif növləri var. Bəzən cahillikdən, bəzən paxıllıqdan və bəzən də şübhə və bədbinlikdən olur. Bu xislətlər düşmənçiliyi küfrdən, yersiz zarafatdan deyil və çox dağıdıcı davranışlarla, haqqı məhv etmək cəhdi onun yox edilməsi dərəcəsində deyil. Həqiqətdə, bunun duyğusal dəlilləri var.
Düşmənliyini dostluğa çevirmək qabiliyyətinə malik olan bu insanlar bu ayənin əmrlərinin diqqət mərkəzindədir. Bu ayə pisliyə yaxşılıqla cavab verməyi və intiqam almamağı əmr edir. Necə ki, İmam Zeynul-Abidin (ə) "Məkarimul-Əxlaq" duasında Allahdan ona uğur verməsini, insanların yoxluğunda onlar barədə yaxşı sözlər söyləməsini və pisliklərini bağışlamasını istəyir. Onunla əlaqəni kəsənlə əlaqə qurmasını istəyir. Həzrət Peyğəmbərin (s) və onun Əhli-Beytinin (ə) tərcümeyi-halında dəfələrlə ən inadkar müxalifləri öz tərəfdarlarına çevirən bu qarşılaşmalardan nümunələr oxuyuruq.
Ancaq əvvəlki və sonrakı ayələrə əsasən, düşmənlərimizdə bu heyrətamiz dönüşü yarada bilmək üçün özümüzdə bəzi xüsusiyyətləri inkişaf etdirməliyik:
1_ Pisliyə yaxşılıqla cavab verin (34-cü ayə).
2_ Ətrafınızdakı insanlara qarşı mehriban olun və bilin ki, Allah cənnəti hamımız üçün yaradıb, bir şərtlə ki, biz ora daxil olmağı istəyək və seçim edək. (31-ci ayə)
3_ Bizim yaxşı sözümüz budur ki, Allah bağışlayan və rəhmlidir (32-ci ayə).
4_ Allaha doğru çağırışımız ən yaxşı məqsədi ifadə edir (33-cü ayə) və ən yaxşı şəkildə edilməlidir (34-cü ayə).
5_ Belə bir möcüzə gözəl söz və rəftarın təsiri ilə baş verir və bu işlər ancaq səbir və nəfsi idarə etməklə mümkündür (35-ci ayə).
Qarşımızda belə gözəl bir mənzərə çəkən bu ayələrə (Füssilət surəsinin 31-ci ayəsindən 35-ci ayələrinə qədər) nəzər salaq:
"Biz dünyada da, axirətdə də sizin dostlarınızıq. Orada (Cənnətdə) sizin üçün nəfsinizin çəkdiyi, istədiyiniz hər şey vardır.
Bağışlayandan, rəhm edəndən (Allahdan) ruzi (ziyafət) olaraq!
(Xalqı) Allaha tərəf çağıran, yaxşı iş görən və: Mən müsəlmanlardanam! - deyən kəsdən daha gözəl danışan kim ola bilər?!
Yaxşılıqla pislik eyni ola bilməz! (Ey mömin kimsə!) Sən (pisliyi) yaxşılıqla dəf et! (Qəzəbə səbirlə, cəhalətə elmlə, xəsisliyə comərdliklə, cəzaya bağışlamaqla cavab ver!) Belə olduqda aranızda düşmənçilik olan şəxsi, sanki yaxın bir dost görərsən!
Bu (xislət) yalnız (dünyada məşəqqətlərə) səbir edənlərə verilir və yalnız böyük qismət (savab, fəzilət) sahiblərinə əta olunur!"
