به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا)، ششمین نشست از دور دوم سلسله نشستهای علمی پژوهشکده ادیان و مذاهب با عنوان «گردشگری دینی؛ مطالعه موردی سیاحت، زیارت در مشهد» با سخنرانی دکتر اللهکرم کرمیپور، عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب چهارشنبه، بیستم اسفندماه از ساعت 12:45 در سالن کنفرانس امام موسی صدر برگزار میشود.
چکیده نشست
امروزه مواجهه، ملاقات و دیدار از فضاها و نمادهای دینی - معنوی و نیز تحلیل پیامدها و آثار آن در میان کنشگران، مورد توجه بسیاری از صاحبنظران قرار گرفته است. در این میان، «کنش زیارت و سیاحت» در جامعه ایران، هر چند از واژههای رایج و پُربسامد در مناسبات اجتماعی است، اما کمتر مورد تجزیه و تحلیل خُرد و دقیق قرار گرفته است.
میتوان پرسید که در جامعه امروز ما، سیاحت و زیارت به شکل موردی، در مشهد و حرم امام رضا(ع) چگونه بازنمون میشود و در بازه زمانی و در میان مناسبات نسلی (بالای 40 سال و زیر چهل سال) چگونه خود را در قالب کنشهای زیارتی و سیاحتی نشان میدهد و اساساً چگونه «سبکهای زندگی» و «شیوههای گفتمانی» و «رفتاری» و «معرفتی» میتواند در کنش زیارت و سیاحت متفاوت باشد؟ برای پاسخ به این سؤال، در بخش نظری کار، با وامگیری از نظریه ماکس وبر در تفکیک «کنش عقلانی معطوف به ارزش» و «کنش عقلانی معطوف هدف»، ناظر به کنش زیارت و سیاحت پرداختهایم. در بخش عملی و نیز شیوه کار، با اتخاذ روش مشاهده مشارکتی و حضور در میدان و مصاحبه با کنشگران و نیز ثبت دادهها و بیان گویهها و حس و حال کنشگران، میتوان نتیجه گرفت که هر دو نسل از سبک زندگی و شیوه گفتمانی و رفتاری متفاوتی بر خوردار هستند.
کنشهای نسل اول معطوف به ارزشهای غایی و دینی و کنش زیارتی و مناسکی و کنشهای نسل دوم، ناظر به کنش عقلانی معطوف به هدف و محاسبه سود و زیان و آشنایی با مراکز تفریحی و در نتیجه «کنش سیاحتی» بر آمده از «سبکهای زندگی» و پنداشت معنوی و غیر مناسکی و پر کردن اوقات فراغت و لذت از سفر و تفریح و گشت و گذار، آشنایی با مناطق جدید بودهاند. بهطور کلی، میتوان گفت نسل اول در پارادایم «معتقد بودن» و نسل دوم در پارادایم «خود بودن» قرار میگیرد.
شاید همین روند تدریجی در چارچوب مطالعه روندها و تغییرات کنش مناسبات نسلی، چیزی است که معنا و آثار سکولاریزاسیون را بهعنوان واقعیتی اجتماعی در ایران امروز نشان میدهد و محققان را به مطالعه بیشتر و دقیقتر فرا میخواند.
گفتنی است عناوین و زمان برگزاری دیگر نشستها نیز به شرح زیر اعلام شده است:
نشست هفتم؛ تحولات مرجعیت اخلاقی جوانان در ایران با حضور مهراب صادقنیا در روز چهارشنبه، 26 فروردینماه 94
نشست هشتم؛ تفسیر مدرن حجاب در اسلام و مسیحیت با حضور فاطمه توفیقی در روز چهارشنبه، 2 اردیبهشتماه 94
نشست نهم؛ بررسی و نقد شبهات خمس با حضور حسین رجبی در روز چهارشنبه، 9 اردیبهشتماه 94
نشست دهم؛ مفهوم الهام آسمانی (آکاشوانی) و جایگاه دریافتکنندگان آن (ریشیها) در مکاتب آستیکه آیین هندو با حضور دکتر محمد روحانی در روز چهارشنبه 16 اردیبهشتماه 94
نشست یازدهم؛ بحران کاهش جمعیت و دیدگاههای فقهی درباره آن با حضور دکتر رضا اسلامی در روز چهارشنبه 23 اردیبهشتماه 94
نشست دوازدهم؛ الحاد جدید: چیستی و دیدگاهها با حضور استاد علی شهبازی در روز چهارشنبه، 30 اردیبهشتماه 94