در دعای امروز خوانديم؛
توفیق توکل و انعکاس توحید
گروه اندیشه: در دعای امروز از خداوند توفیق توکل را می‌طلبیم و نگاهی به قرآن و معنای توکل به ما می‌آموزد که توکل انعکاسی از توحید است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، در دهمین روز از ماه مبارک رمضان دعا می‌کنیم: اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي فِيهِ مِنَ الْمُتَوَكِّلِينَ عَلَيْكَ وَ اجْعَلْنِي فِيهِ مِنَ الْفَائِزِينَ لَدَيْكَ وَ اجْعَلْنِي فِيهِ مِنَ الْمُقَرَّبِينَ إِلَيْكَ بِإِحْسَانِكَ يَا غَايَةَ الطَّالِبِين: اى خدا، مرا در اين روز از آنان كه بر تو توكل كنند و نزد تو فوز و سعادت يابند، قرار ده و مرا از آنان كه مقربان درگاه تو باشند، قرار ده، به حق احسانت، اى منتهاى آرزوى طالبان.
در این روز از ماه مبارک رمضان که ماه عبادت خداست، از خداوند می‌خواهیم تا به ما توفیق توکل دهد. این درخواست در کناز تقرب الهی و سعادت بیان شده است. نگاهی به توکل در قرآن و نیز معنا و مفهوم توکل نشان می‌دهد که این مفهوم والای دینی با اصل اول دین‌مان در ارتباط بوده و در واقع انعکاس توحید است.
توکل در قرآن
توکل انعکاس گسترده‌ای در آیات قرآنی داشته است، نگاهی به آیات قرآن در این خصوص به ما می‌آموزد که «... وَ عَلَى اللّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ: افراد با ايمان تنها بايد بر خدا توكّل كنند» (آل‌عمران، 122)، «... وَ عَلَى اللّهِ فَتَوَكَّلُوا اِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنينَ: بر خدا توكّل كنيد اگر ايمان داريد». (مائده، 23) و در آيه ديگر، توكّل و اعتماد به خداوند را يكى از صفات بارز مؤمنين ياد كرده و مى‌فرمايد: «اِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ اِذا ذُكِرَ اللّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَ اذا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ اياتُهُ زادَتْهُمْ ايمانَاً وَ عَلى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ: مؤمنان كسانى هستند كه هر وقت نام خدا برده شود دل‌هايشان ترسان مى‌گردد و آنگاه كه آيات او بر ايشان خوانده مى‌شود، ايمانشان افزون مى‌گردد و تنها بر پروردگارشان توكّل دارند». (انفال، 2)
توکل و توحید
مسلمان مومن به خداوند توکل می‌کند و این آموزه جایگاه مهمی در حیات دینی دارد. توکل را می‌توان منبعث از اعتقاد به توحید افعالی دانست. توحید اصل اول ایمان است. بر اساس این آموزه خداوند واحد است و هیچ موجود اصیلی به غیر از او وجود ندارد. اگر این معنا را توحید نظری بدانیم، توحید عملی بیان می‌کند که این خداست که منشا هرگونه فعلی در جهان است. اگر مسلمان مومن به توحید افعالی اعتقاد داشته باشد، پشت هر عمل، رویداد و صحنه زندگی، دستان پرتوان و حکیم خداوند را خواهد دید و توکل خواهد کرد.
در لغت‌نامه دهخدا و ذیل معنای توکل کردن می‌خوانیم: واگذاشتن به خدا و پناوه به خدا کردن، (ناظم الاطباء)، توکل کردن به خدا؛ تفویض کردن، یله کردن، رها کردن، واگذاشتن به او تعالی.
این واژه انعکاس زیادی در اشعار و فرهنگ ایرانی نیز داشته است. مولانا عارف نامی ایرانی در مثنوی معنوی می‌گوید: در حذر شوریدن شور و شر است/ رو توکل کن توکل بهتر است. سعدی نیز چنین سروده است که « افعال خلق چون به خطا منتهی شود؟/ در کارها توکل اگر بر خدا کنند.
در سایت عرفان، دفتر اطلاع‌رسانی آیت‌الله حسین انصاریان، در ذیل معنای توکل چنین نوشته است « شخصی از حضرت کاظم(ع) درباره آیه «ومن یتوکل علی الله فهو حسبه» سوال نمود آن حضرت فرمودند: توکل بر خدا را درجاتی است، من جمله آن که در تمام کارهای خودت بر خدا توکل کنید و نسبت به آنچه در حق تو روا داشته خشنود باشی و بدانی که او هیچ فضل و نیکویی را از تو دریغ نمی‌دارد و بدانی که فرمان از آن خداوند است. بنابر این اگر انسان بداند که موثر حقیقی در عالم هستی فقط خداوند متعال است، توکل او قوی می‌شود، و کسی که توکل به خدا پیدا کند از هر اضطراب و هیجانی نجات پیدا می‌کند و به آرامش حقیقی نائل می‌شود، چنانکه انبیاء و اولیاء الهی اینگونه بوده‌اند.
در این روز از ماه مبارک رمضان که ماه عبادت خداست، از خداوند می‌خواهیم تا به ما توفیق توکل دهد. این درخواست در کناز تقرب الهی و سعادت بیان شده است. نگاهی به توکل در قرآن و نیز معنا و مفهوم توکل نشان می‌دهد که این مفهوم والای دینی با اصل اول دین‌مان در ارتباط بوده و در واقع انعکاس توحید است.
توکل در قرآن
توکل انعکاس گسترده‌ای در آیات قرآنی داشته است، نگاهی به آیات قرآن در این خصوص به ما می‌آموزد که «... وَ عَلَى اللّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ: افراد با ايمان تنها بايد بر خدا توكّل كنند» (آل‌عمران، 122)، «... وَ عَلَى اللّهِ فَتَوَكَّلُوا اِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنينَ: بر خدا توكّل كنيد اگر ايمان داريد». (مائده، 23) و در آيه ديگر، توكّل و اعتماد به خداوند را يكى از صفات بارز مؤمنين ياد كرده و مى‌فرمايد: «اِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ اِذا ذُكِرَ اللّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَ اذا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ اياتُهُ زادَتْهُمْ ايمانَاً وَ عَلى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ: مؤمنان كسانى هستند كه هر وقت نام خدا برده شود دل‌هايشان ترسان مى‌گردد و آنگاه كه آيات او بر ايشان خوانده مى‌شود، ايمانشان افزون مى‌گردد و تنها بر پروردگارشان توكّل دارند». (انفال، 2)
توکل و توحید
مسلمان مومن به خداوند توکل می‌کند و این آموزه جایگاه مهمی در حیات دینی دارد. توکل را می‌توان منبعث از اعتقاد به توحید افعالی دانست. توحید اصل اول ایمان است. بر اساس این آموزه خداوند واحد است و هیچ موجود اصیلی به غیر از او وجود ندارد. اگر این معنا را توحید نظری بدانیم، توحید عملی بیان می‌کند که این خداست که منشا هرگونه فعلی در جهان است. اگر مسلمان مومن به توحید افعالی اعتقاد داشته باشد، پشت هر عمل، رویداد و صحنه زندگی، دستان پرتوان و حکیم خداوند را خواهد دید و توکل خواهد کرد.
در لغت‌نامه دهخدا و ذیل معنای توکل کردن می‌خوانیم: واگذاشتن به خدا و پناوه به خدا کردن، (ناظم الاطباء)، توکل کردن به خدا؛ تفویض کردن، یله کردن، رها کردن، واگذاشتن به او تعالی.
این واژه انعکاس زیادی در اشعار و فرهنگ ایرانی نیز داشته است. مولانا عارف نامی ایرانی در مثنوی معنوی می‌گوید: در حذر شوریدن شور و شر است/ رو توکل کن توکل بهتر است. سعدی نیز چنین سروده است که « افعال خلق چون به خطا منتهی شود؟/ در کارها توکل اگر بر خدا کنند.
در سایت عرفان، دفتر اطلاع‌رسانی آیت‌الله حسین انصاریان، در ذیل معنای توکل چنین نوشته است « شخصی از حضرت کاظم(ع) درباره آیه «ومن یتوکل علی الله فهو حسبه» سوال نمود آن حضرت فرمودند: توکل بر خدا را درجاتی است، من جمله آن که در تمام کارهای خودت بر خدا توکل کنید و نسبت به آنچه در حق تو روا داشته خشنود باشی و بدانی که او هیچ فضل و نیکویی را از تو دریغ نمی‌دارد و بدانی که فرمان از آن خداوند است. بنابر این اگر انسان بداند که موثر حقیقی در عالم هستی فقط خداوند متعال است، توکل او قوی می‌شود، و کسی که توکل به خدا پیدا کند از هر اضطراب و هیجانی نجات پیدا می‌کند و به آرامش حقیقی نائل می‌شود، چنانکه انبیاء و اولیاء الهی اینگونه بوده‌اند.
