روایت هفت روز اندیشه با عطر علم، ایمان و امید

هفته‌ گذشته سرویس معارف و اندیشه ایکنا صحنه‌ رویدادهایی متنوع در حوزه‌ اندیشه، دین، فلسفه و معارف اسلامی بود. از دیدار تولیت آستان قدس رضوی با آیت‌الله مکارم شیرازی، برگزاری کنگره بین المللی میرزای نائینی و اولین کنگره ملی حیات طیبه علمای جهان اسلام، همایش بین‌المللی «بازسازی میراث فرهنگی مشترک ایران و ترکیه در پرتو حکمت متعالیه» رونمایی از منشور قرآنی شیعه تا برگزاری نشست‌های علمی و معرفتی با محوریت اعجاز قرآن، چالش‌های فهم شیعی، اخلاق قرآنی، نقش رهبران دینی، تحولات دیجیتالی و اقدام آینده پژوهانه و... که همه نشان از تداوم حیات فکری در سپهر علمی، فرهنگی و معرفتی ایران دارد.

دیدار تولیت آستان قدس رضوی با آیت‌الله مکارم شیرازی 

حجت‌الاسلام مروی شنبه 26 مهرماه در بیت آیت‎‌الله مکارم شیرازی با ایشان دیدار و طرفین پیرامون گستره خدمات و فعالیت‌های آستان قدس رضوی در ابعاد فرهنگی، اجتماعی و محرومیت‌زدایی تبادل نظر کردند.

تولیت آستان رضوی گزارشی از آخرین اقدامات صورت گرفته توسط این نهاد خدماتی و زیارتی ارائه داد و از رهنمود‌های مرجعیت دینی در پیشبرد اهداف عالیه بهره‌مند شد.

برگزاری کنگره بین‌المللی میرزای نائینی در ایران و عراق

کنگره بین‌المللی «مرحوم میرزای نائینی؛ استوانه فقاهت، معنویت و سیاست» در شهرهای قم، مشهد، نجف و کربلا و با پیام مقام معظم رهبری و سخنرانی مراجع عظام تقلید برگزار می‌شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین احمد فرخ‌فال؛ دبیرکل این کنگره، 28 مهرماه در نشست خبری این رویداد با بیان اینکه تاریخ شیعه همواره شخصیت‌های بزرگ و نامداری داشته است که در مبارزه با استعمار کوشیده‌ و در برابر ظلم و طاغوت ایستادگی کرده‌اند افزود: معرفی این شخصیت‌های برجسته برکات زیادی برای کسانی دارد که فاصله زمانی با این بزرگان داشته‌اند. یادآوری  مجاهدت فقها، بزرگان و کسانی که در بحران‌ها پناه مردم بوده‌اند درسی آموزنده برای حرکت صحیح امت اسلامی در جریانات مشابه است. 

فرخ فال بیان کرد: از جمله اهداف برگزاری این کنگره نکوداشت صدمین سال هجرت مرحوم نائینی از عراق به ایران است که می‌تواند نقشه راه مهم و سترگی برای استقلال در برابر استکبار باشد. در سال 1920 میلادی که پیر استعمار(انگلیس) توسط ایادی خودش مخصوصا ملک فیصل در عراق، سفره استعمار را پهن کرد، مرحوم نائینی آن انقلاب و قیام عظیم را به راه انداخت و انگلیس وقتی وجود این شخصیت را با اهداف خود ناسازگار دید، ایشان را از عراق به ایران تبعید کرد و ورود مرحوم نائینی و همراهان جریانی را در حوزه علمیه و در صحنه امور اجتماعی ایران رقم زد. 

در ادامه این نشست مرتضی توکلی؛ مدیر دبیرخانه کنگره گفت: دبیرخانه کنگره از بهمن 1399 با ابلاغ مدیر حوزه تأسیس شد. در ابتدا شورای علمی و اجرایی در دبیرخانه شکل گرفت و در ذیل شورای علمی، پنج کمیته تخصصی، فعالیت خود را آغاز کرد. 

وی افزود: در طول مدت فعالیت، بالغ بر 200 مقاله به دبیرخانه رسید که بیش از 70 مقاله پذیرفته شد و عمده آن‌ها در نشریات معتبر علمی منتشر شد. برپایی 30 نشست علمی و پیش همایش هم در داخل و خارج کشور برگزار شد که نشست‌ها پیرامون برخی از محورهای ایجاد شده در کمیته‌ها بود.

این رویداد بین‌المللی که در ایران و عراق برگزار می‌شود، اول آبان‌ماه در قم افتتاح شد و همچنین سوم آبان‌ماه در مشهد خاتمه می‌یابد.

همچنین، ششم آذرماه در نجف اشرف با حضور شخصیت‌های حوزوی ایران و عراق آغاز و هشتم آذرماه در کربلا با پیام مقام معظم رهبری پایان خواهد یافت.

اخبار مربوط به کنگره میرزای نائینی را در ادامه بخوانید:

آئین افتتاحیه کنگره میرزای نائینی در قم برگزار شد

آئین افتتاحیه کنگره میرزای نائینی در قم با حضور شخصیت‌های حوزوی از عراق و ایران صبح پنجشنبه اول آبان‌ماه در مدرسه علمیه امام کاظم(ع) برگزار شد.

آیت‌الله العظمی سبحانی از مراجع تقلید و آیت‌الله اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه کشور، سخنرانان محوری این مراسم بودند همچنین آیت‌الله حسینی بوشهری، آیت‌الله کعبی و حجت‌الاسلام والمسلمین سیداحمد خاتمی برخی از اعضای بیت مرحوم میرزای نائینی و نمایندگان عتبات عالیات، اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در این مراسم حضور داشتند.

حجت‌الاسلام والمسلمین احمد فرخ‌فال؛ دبیرکل کنگره بین‌المللی میرزای نائینی، طی سخنانی با بیان اینکه موسوعه 41 جلدی آیت‌الله العظمی نائینی با همکاری عتبات عالیات و بیت آن مرحوم نوشته شد، ادامه داد: آثار کنگره زیرنظر آیت‌الله استادی و در کمیته‌های متعدد تألیف شد؛ مقالات در شش جلد منتشر شد که مجموعه آثار به 47 عدد می‌رسد. 

در ادامه مراسم آیت‌الله شیخ جعفر نائینی از نوادگان مرحوم میرزای نائینی در سخنانی به تقدیر از دست‌اندرکاران برپایی این کنگره پرداخت و گفت: به نمایندگی از بیت آیت‌الله نائینی از بیانات حکیمانه رهبر عظیم‌الشأن انقلاب مراتب تقدیر و تشکر خود را ابراز می‌دارم همچنین از بیانات مراجع معظم تقلید تشکر می‌کنم.

نائینی بیان کرد: امیدواریم کشور اسلامی ما که در تشرف میرزای نائینی به محضر امام زمان(عج) به شیعه‌خانه تعبیر شده و حضرت وعده دادند ما آن را نگه می‌داریم امیدوارم از کید اعداء محفوظ بماند.

استاد حوزه نجف تأکید کرد: حوزه قم و نجف چشم و چراغ عالم اسلام هستند و انشاء‌الله در ذیل توجهات حضرت ولی عصر(عج) مسیر خداپسندانه خود را ادامه دهند و علما، عملا پیشرفت چشمگیری داشته باشند.

میرزای نائینی یک امت بود

آیت‌الله العظمی جعفر سبحانی، مرجع تقلید شیعیان، پنجشنبه یکم آبان‌ماه در مراسم افتتاحیه کنگره بین‌المللی میرزای نائینی در قم، اهمیت تجلیل از این عالم بزرگ و خدمات ارزشمند او به تشیع و جامعه اسلامی را مورد تأکید قرار داد.

وی با اشاره به تاریخچه حوزه علمیه نجف و جایگاه آن در توسعه علوم دینی، نقش مرحوم نائینی را به عنوان ثمره این حوزه برجسته خواند و مسیر زندگی علمی او از نائین تا اصفهان، سامراء و نجف را نمونه‌ای از تلاش و نوآوری در فقه و اصول دانست.

سبحانی همچنین به آثار مهم نائینی، از جمله «تنبیه الامه»، و جایگاه او نزد علما و مراجع دیگر اشاره کرد و تأکید کرد نوآوری‌های علمی و دقت اجتهادی او، جایگاه ممتازی در تاریخ علم اصول و فقه دارد.

وی افزود که نائینی علاوه بر توان علمی و نوآوری در فقه و اصول، در عرصه سیاسی و اجتماعی نیز فعال بود و هیچ‌گاه از حساسیت نسبت به اوضاع جامعه دست نکشید.

آیت‌الله سبحانی با اشاره به تقوای بالا، حافظه قوی و احترام او به شاگردان، نائینی را فردی جامع و الهام‌بخش معرفی کرد که آثار و تألیفاتش نشان‌دهنده تأثیرگذاری او در حوزه‌ها و جامعه اسلامی است.

به گفته وی، مرحوم نائینی همچون یک امت در یک فرد، با تألیف آثار متعدد و تربیت شاگردان، سهم بزرگی در استمرار و گسترش علوم دینی و اصول فقه بر جای گذاشته است.

مجتهدی با نگاه جهانی و اندیشه سیاسی پیشرو

آیت‌الله علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه، در مراسم افتتاحیه کنگره بین‌المللی میرزای نائینی در قم، بر اهمیت برگزاری چنین همایش‌هایی تأکید کرد و گفت این مراسم نه تنها ادای دین به بزرگان و سلف صالح است، بلکه آثار و اندیشه‌های آنان را در معرض دید پژوهشگران قرار می‌دهد و برای نسل جوان الهام‌بخش است.

وی با اشاره به زندگی علمی و مجاهدت‌های مرحوم نائینی، مسیر علمی ایشان از اصفهان تا سامراء، کربلا، نجف و قم را نمونه‌ای الهام‌بخش خواند و جامعیت علمی، نوآوری، و پایبندی ایشان به سنت‌های فقهی و اصولی را برجسته کرد. 

اعرافی همچنین تأکید کرد که میرزای نائینی توانست بین سنت و نوآوری تعادل برقرار کند و به مسائل جدید با اجتهاد استوار پاسخ دهد، و آثار او، از جمله ۴۱ جلد منتشر شده، نمایانگر عمق علمی و تاثیرگذاری او در حوزه است.

وی افزود که مرحوم نائینی نه تنها در علوم حوزوی سرآمد بود، بلکه در عرصه اندیشه سیاسی و اجتماعی نیز نقش‌آفرین بود و در دوره‌های حساس تاریخی، مانند نهضت مشروطه، جنگ جهانی اول و تحولات دنیای اسلام، حضور فعال داشت.

 اعرافی با اشاره به شاگردپروری و مکتب‌سازی او، گفت نائینی در پرورش جریان‌های علمی و سیاسی حوزه و ارائه الگوی حکمرانی مبتنی بر آگاهی از زمانه برجسته بود و اهمیت بازشناسی این شخصیت‌ها برای هویت و جهت‌گیری امروز حوزه‌های علمیه ضروری است.

 او در پایان بر عظمت معنوی، اخلاقی و عبادی نائینی تأکید کرد و گفت که چنین اسوه‌های اخلاقی و علمی هنوز هم می‌توانند چراغ راه حوزه و جامعه باشند.

آیا عقل تنها ابزاری برای بقا و سازگاری است؟

کتاب «نقش عقل» اثر فیلسوف برجسته انگلیسی آلفرد نورث وایتهد، یکی از آثار ماندگار قرن بیستم در بازتعریف مفهوم عقلانیت است؛ اثری کوتاه اما ژرف که از مجموعه سخنرانی‌های وایتهد در دانشگاه پرینستون در سال ۱۹۲۹ استخراج شده است.

وایتهد در این کتاب، در برابر دیدگاه رایج که عقل را صرفاً ابزاری برای بقا و سازگاری می‌داند، موضعی انتقادی می‌گیرد و بر آن است که عقل، ابزار تعالی و بهبود زندگی است نه فقط وسیله تداوم آن. او عقل را «هنر بهتر زیستن» می‌خواند و تأکید می‌کند که انسان به‌واسطه عقل، نه فقط با محیط سازگار می‌شود، بلکه محیط خود را دگرگون می‌سازد.

این فیلسوف در بخشی از اثر خود می‌نویسد که از آغاز فلسفه تا امروز، همواره نسبت عقل با مفاهیمی چون ایمان، شهود، تخیل، تجربه و عمل موضوع بحث بوده است و هیچ تعریف ساده‌ای نمی‌تواند جای همه این ابعاد را بگیرد.

کتاب «نقش عقل» با ترجمه پیمان غلامی در قالب مجموعه‌ی «فلسفه و روان‌کاوی درنگ‌ها» و در ۹۰ صفحه از سوی انتشارات لِگا منتشر شده و در دسترس علاقه‌مندان اندیشه‌های فلسفی قرار گرفته است.

رونمایی از منشور قرآنی شیعه

در مراسمی که روز 28 مهر‌ماه در مدرسه معصومیه(س) قم برگزار شد، منشور قرآنی شیعه با حضور آیت‌الله علیرضا اعرافی(انقلاب، قرآن را به متن جامعه آورد)، آیت‌الله سیدافتخار نقوی و جمعی از اساتید و محققان قرآنی رونمایی شد.

حجت‌الاسلام محمدعلی رضایی اصفهانی، رئیس انجمن قرآن‌پژوهی حوزه علمیه، هدف از تولید این منشور را مقابله با شبهات مطرح‌شده درباره قرآن شیعه و انتشار یک سند مستند و متقن از سوی حوزه علمیه قم دانست. این منشور که به تأیید برخی از مراجع معظم از جمله آیت‌الله مکارم شیرازی و آیت‌الله سبحانی رسیده است، در قالب جزوه‌ای چاپ و در نظر است که به زبان‌های مختلف ترجمه و در سطح بین‌المللی منتشر شود.

محتوای منشور قرآنی شیعه

منشور قرآنی شیعه بر این نکته تأکید دارد که قرآن کریم آخرین کتاب آسمانی است که هیچ تحریفی در آن وارد نشده است. این کتاب به صورت متواتر از پیامبر(ص) به نسل‌های بعد منتقل شده و هیچ تغییری در آن ایجاد نشده است. همچنین قرآن به عنوان قانون اساسی اسلام، مرجع اصلی در مسائل اعتقادی، اخلاقی و علمی محسوب می‌شود. حجت‌الاسلام رضایی اصفهانی همچنین تأکید کرد که برای معرفی این منشور در سطح جهانی و انتشار آن در دیگر حوزه‌های علمی، اقدامات رسانه‌ای و ترجمه‌های بین‌المللی ضروری است.

 فراخوان دومین همایش کتاب سال حوزویان اهل سنت

دبیرخانه شورای برنامه‌ریزی مدارس علوم دینی اهل‌سنت، دومین دوره «همایش کتاب سال حوزویان اهل‌سنت» را با هدف شناسایی و معرفی آثار برتر علمی و فرهنگی برگزار می‌کند.

آثار ارسالی باید در محورهایی مانند قرآن، حدیث، فقه، تقریب مذاهب، سبک زندگی اسلامی و موضوعات مرتبط منتشر شده باشند. کتاب‌ها و پایان‌نامه‌های دفاع شده از ابتدای ۱۴۰۳ تا پایان آبان ۱۴۰۴ قابل پذیرش هستند. ۱۰ اثر برگزیده تقدیرنامه و جایزه نقدی دریافت خواهند کرد. 

ضرورت معرفی دقیق و صحیح حیات طیبه علمای جهان اسلام

آیت‌الله العظمی حسین نوری همدانی در پیامی به کنگره ملی حیات طیبه علمای جهان اسلام که اول آبان در مجتمع عالی تربیت مجتهد مدیر محمدیه برگزار شد، به اهمیت معرفی الگوهای صحیح زندگی برای جامعه نخبگانی کشور اشاره کرد. ایشان بیان کردند که متأسفانه فضای مجازی در حال هدایت نسل جوان به سوی سبک‌های زندگی انحرافی است که ویژگی‌های اخلاقی را کم‌رنگ می‌کند. در این راستا، معرفی زندگی پیامبران و علمای بزرگ که بر اساس قرآن عمل کرده‌اند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

آیت‌الله نوری همدانی تأکید کردند که معرفی الگوها نباید محدود به برگزاری همایش‌های تشریفاتی باشد. ایشان خواستار برگزاری برنامه‌های مستمر و کم‌هزینه بودند که در آن، شخصیت‌های علمی با دقت بیشتری معرفی شوند و نسل جدید حوزه علمیه در این فرآیند مشارکت داشته باشند. همچنین ایشان به خطر روایت‌های نادرست از زندگی علما و نقل خلاف واقعیت آراء فقهی و سیاسی آنان اشاره کرده و از مسئولان خواستند تا با تحقیق گسترده، حقیقت زندگی علما را بیان کنند.

ایشان در پایان از برگزارکنندگان این کنگره قدردانی کرده و برای موفقیت همگان دعا کردند.

 رونمایی از ابر پروژه «حیات طیبه»

حجت‌الاسلام محمداسماعیل عبداللهی، دبیر علمی نخستین کنگره ملی «حیات طیبه علمای جهان اسلام»، یکم آبان ماه در این مراسم تأکید کرد مفهوم «حیات طیبه» فراتر از یک مفهوم شخصی و عرفانی است و باید به عرصه‌های عمومی، علمی و حکمرانی وارد شود.

وی توضیح داد که «حیات طیبه» نتیجه ایمان و عمل صالح است و از نخبگان علمی و فقها خواست تا در شرایط دشوار، الگویی از زیست مؤمنانه را در جامعه به نمایش بگذارند.

وی همچنین از دستاوردهای دبیرخانه این طرح در سه سال اخیر سخن گفت، از جمله: تدوین مجموعه‌ای جامع در 17 جلد و راه‌اندازی پایگاه اینترنتی حیات طیبه.

 عبداللهی از جمع‌آوری 240 هزار مفاخر دینی و استخراج 32 هزار موضوع مرتبط با سبک زندگی آنها خبر داد. هدف‌گذاری این طرح رسیدن به دو میلیارد داده تا سال آینده است، که پایه‌گذار طراحی یک «برنامه جامع هوش مصنوعی حیات طیبه» برای تمدن‌ سازی اسلامی در دنیای دیجیتال خواهد بود.

 وی در پایان سخنانش تأکید کرد که این طرح پاسخ دقیقی به شبهات تمدنی غرب و بازآفرینی سبک زندگی اسلامی در عصر دیجیتال خواهد بود.

درباره این همایش بیشتر بخوانید

حیات طیبه علما؛ کلید مقابله با نفوذ سبک زندگی غربی

علم، اخلاص و اولویت‌بندی؛ درس‌های زندگی علامه مصباح

حیات طیبه علما در آینه پژوهش‌های نوین بنیاد آفاق

 تدوین کتاب سیره و منش علمای بزرگ اسلام

انقلاب ایران؛ مانع بزرگ هژمونی آمریکا و اسرائیل

آیت‌الله عباس کعبی، نائب رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری، 29 مهرماه در مراسم اختتامیه دوره آموزشی مسئولان تبلیغ و امور فرهنگی، با تأکید بر حسینی و فاطمی بودن ملت ایران، به تبیین علت دشمنی آمریکا با ایران و مقاومت ملت پرداخت.

نائب رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، انقلاب اسلامی را فطری، انسانی، تمدنی و توحیدی خواند و تأکید کرد که دشمنی آمریکا و اسرائیل با ایران، مخالفت با شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی است.

کعبی با ارائه تمثیلی از مغازه‌داران، نقش آمریکا در مقابله با پیشرفت ایران را تشریح کرد و گفت: انقلاب اسلامی هژمونی آمریکا را شکسته و اکنون رقابت تمدنی و جنگ اراده بین ایران و دشمنان شکل گرفته است.

وی افزود دشمن تلاش دارد با جنگ نرم و القای یأس، ملت را تسلیم کند، اما ایران از قدرت ایدئولوژیک و فرهنگی برخوردار است و آینده از آن محمد و آل محمد(ص) خواهد بود.

عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری، همچنین به پیشرفت‌های دفاعی ایران اشاره کرد و گفت جوانان کشور پس از جنگ ۱۲ روزه، تجهیزات و موشک‌های دقیق تولید کرده‌اند تا دشمن جرئت حمله نداشته باشد.

کعبی تأکید کرد که روحانیت، لباس جهاد و مقاومت دارد و باید در میدان حضور فعال داشته باشد.

کعبی در پایان، حجاب را نماد تمدنی انقلاب اسلامی دانست و گفت: هیچ عقب‌نشینی در برابر دشمن یا در بحث حجاب صورت نخواهد گرفت و مسئولان، روحانیت و سازمان‌های تبلیغاتی باید طرح جامعی برای حفاظت از این سرمایه فرهنگی اجرا کنند.

پیش نشست نکوداشت استاد محمدحسین حشمت‌پور

اندیشه‌ورزی در سایه مهربانی

احمد شه‌گلی، عضو هیئت علمی مؤسسه حکمت و فلسفه ایران، 26 مهرماه در پیش نشست نکوداشت استاد محمدحسین حشمت‌پور، به ویژگی‌های خاص این استاد اشاره کرد.

وی از رفتار مهربانانه استاد حشمت‌پور با دانشجویان، تلاش‌های مستمر ایشان برای حل مشکلات طلاب و تدریس بدون تعصب بر مکاتب خاص فلسفی سخن گفت. استاد حشمت‌پور همچنین به‌طور جدی به انتقادات فلسفی پاسخ می‌داد و این ویژگی‌ها او را به یکی از اساتید برجسته تبدیل کرده است.

شه‌گلی همچنین به مفهوم تنوع در انسان‌ها و موجودات اشاره کرد و این موضوع را از دیدگاه قرآن و فلسفه بررسی کرد. او به نظریات مختلف درباره تنوع هوش و استعداد انسان‌ها، همچون نظریه‌های هوش گاردنر و سلسله مراتبی، اشاره و تأکید کرد که هوش و استعداد در افراد بسیار متنوع است. این تفاوت‌ها می‌تواند در جنبه‌های مختلف از جمله هوش اجتماعی، حافظه، خلاقیت و تحلیل باشد.

شه‌گلی در ادامه به ویژگی‌های خاص استاد حشمت‌پور اشاره کرد که علاوه بر داشتن فهم دقیق از متون فلسفی، به‌طور خاص در تبیین جزئیات و ارتباط فلسفه با قرآن و سایر موضوعات، بی‌نظیر بود. ایشان ذهنی ریاضی‌وار داشت که به او کمک می‌کرد تا مفاهیم پیچیده را به شکلی منظم و منسجم توضیح دهد.

وی همچنین به لزوم شناسایی استعدادهای فردی و استفاده از آن‌ها برای پیشرفت و توسعه اشاره کرد و از سیستم‌های سنجش نادرست مانند کنکور انتقاد کرد.

شه‌گلی تأکید کرد که برای ارزیابی افراد و به‌ویژه در انتخاب هیئت علمی، باید تنوع استعدادهای انسانی مورد پذیرش قرار گیرد و معیارهای سنجش تغییر کند.

مسلک حشمت‌پور بازگشت به حکمت بود

در ادامه برنامه پیش‌نشست‌های علمی نکوداشت استاد محمدحسین حشمت‌پور، 26 مهرماه حمیدرضا خادمی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه تحقیق و توسعه علوم انسانی سازمان سمت، به اهمیت پیوند حکمت نظری و عملی در شخصیت علمی استاد حشمت‌پور اشاره کرد.

وی توضیح داد استاد حشمت‌پور نه تنها به جست‌و‌جوی حقیقت در حکمت نظری پرداخته بلکه در حکمت عملی نیز زندگی بر پایه فضیلت را در خود به نمایش گذاشته بود. این استاد به‌ ویژه در فلسفه‌ خوانی دقت بسیاری داشت و تحلیل سه‌سطحی متون، از جمله لایه زبانی، برهانی و هستی‌ شناسی، از ویژگی‌های برجسته تدریس او بود.

خادمی همچنین افزود که حکمت عملی استاد حشمت‌پور با نوعی «زیست فلسفی» همراه بود که در آن وقار، آرامش و رعایت حق در داوری علمی مشهود بود. وی فلسفه را به عنوان راهی برای زندگی سعادتمندانه می‌دانست و تأکید داشت که فلسفه تنها دانشی برای تدریس نیست بلکه روشی برای زیستن خوب است. از نظر او، انسان باید هم از عقل و هم از وحی بهره‌برداری کند.

در ادامه، روح‌الله فروغی، عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، درباره آثار استاد حشمت‌پور صحبت کرد و گفت که 108 دفتر از آثار مختلف ایشان جمع‌آوری شده است. این آثار شامل شرح درس‌های مختلف از جمله در حکمت نظری، عرفان، منطق، ریاضیات، کلام و اخلاق است. علاوه بر تدریس 42 کتاب، ایشان مقالات زیادی نیز نوشته‌اند و برخی از آثار تدریس شده در دسترس هستند. بسیاری از درس‌گفتارهای ایشان به‌طور صوتی موجود است و برخی از آنها نیز در مراحل آماده‌سازی برای انتشار قرار دارد.

فروغی تأکید کرد که آثار استاد حشمت‌پور به دلیل اهمیت علمی و فلسفی‌اش، نقشه راهی برای محققان فراهم می‌آورد. همچنین بسیاری از درس‌های تدریس‌شده ایشان، از جمله «شرح حکمت الاشراق»، در دست انتشار است.

نکوداشت اندیشه‌های کلامی آیت‌الله سبحانی برگزار می‌شود

مراسم نکوداشت اندیشه‌های کلامی مرجع عالیقدر حضرت آیت‌الله العظمی جعفر سبحانی هشتم آبان ماه در قم برگزار می‌شود. این مراسم به همت انجمن کلام اسلامی حوزه و با همکاری دبیرخانه انجمن‌ها و قطب‌های علمی حوزه، پژوهشگاه قرآن و حدیث، دانشگاه تهران و دیگر مراکز علمی قم برگزار خواهد شد.

در این رویداد علمی که به منظور تجلیل از مقام شامخ علمی و بررسی ابعاد اندیشه‌های کلامی این فقیه و متکلم برجسته برپا می‌شود، جمعی از اساتید و صاحب‌نظران به ایراد سخن خواهند پرداخت.

این نکوداشت پنجشنبه، هشتم آبان ماه، از ساعت ۸:۳۰ صبح الی ۱۲ ظهر در سالن همایش انجمن‌ها و قطب‌های علمی حوزه برگزار می‌شود.

کرامت گمشده انسان در عصر جاهلیت مدرن

حجت‌الاسلام محمدعلی مروجی طبسی، عضو هیئت علمی دانشگاه حضرت معصومه(س)، 26 مهرماه در ادامه مباحث نهج‌البلاغه به بررسی معیار ارزش انسان پرداخت و به حکمت 81 نهج‌البلاغه اشاره کرد که از نظر سید رضی، این حکمت از بهترین و جامع‌ترین سخنان حکیمانه است. این حکمت می‌گوید که ارزش هر فرد به میزان دانش، مهارت، هنر و کارهایی است که به خوبی انجام می‌دهد، نه به حسب و نسب یا دارایی‌های مادی‌اش.

وی اظهار کرد در جامعه‌ای که افراد به این نگرش توحیدی به انسانیت خود داشته باشند، اهمیت به دانش‌اندوزی و مهارت‌آموزی می‌دهد. این نگرش باعث می‌شود تا وقت‌گذرانی، فرصت‌سوزی و بحران هویت از جامعه حذف شود و به جای آن فعالیت‌های تولیدی و خودکفایی در اولویت قرار گیرد.

مروجی طبسی همچنین بیان کرد که دشمنان بشریت در تلاش هستند تا معیارهای ارزشی انسان را به سمت مادی‌گرایی سوق دهند، به ویژه در فرهنگ مدرن که به زنان ظلم می‌کند. هنگامی که دانش و مهارت به حاشیه رانده شود و خودنمایی و برهنگی به عنوان معیار ارزشگذاری جایگزین شود، زنان به ابزاری برای هوس‌رانان تبدیل می‌شوند و این باعث اسارت شخصیت آنها خواهد شد.

 وی در پایان تأکید کرد که زیست عفیفانه بر اساس نگرش علوی(ع) به ارزش انسان، یعنی علم و مهارت، موجب حفظ کرامت، عزت و تکامل انسان خواهد شد.

حق و وظیفه؛ ماهیت دو گانه آزادی در اسلام

27 مهرماه در شصتمین پیش نشست همایش بین‌المللی «حقوق ملت و آزادی‌های مشروع در منظومه فکری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای»، حجت‌الاسلام سیدسجاد ایزدهی، استاد گروه سیاست پژوهشکده نظام‌های اسلامی، به تحلیل مبانی و اهداف آزادی سیاسی در منظومه فکری آیت‌الله خامنه‌ای پرداخت. در این نشست، مفهوم آزادی در اسلام و رابطه آن با مردم‌سالاری دینی بررسی شد.

آزادی به عنوان یک مفهوم بنیادی در انسانیت، در جوامع مختلف معانی متفاوتی داشته است. ایزدهی به این نکته اشاره کرد که آزادی در اسلام نه آزادی مطلق، بلکه عبودیت و اتصال به منبع الهی است؛ آزادی از قیود شیطان، نفس و استبداد داخلی. بر اساس این نگاه، آزادی در اسلام بر پایه توحید استوار است و به معنای رهایی از سلطه‌های بیرونی و درونی است.

آزادی بیان، عقیده و مشارکت سیاسی از مصادیق این آزادی‌اند که در نهایت به تحقق انسان کامل در جامعه اسلامی می‌انجامد. به گفته مقام معظم رهبری، آزادی باید از سلطه داخلی و خارجی رهایی یابد و در راستای تحقق عدالت و کرامت انسانی قرار گیرد. این آزادی باید مبتنی بر آگاهی و شناخت باشد و انسان‌ها را از اسارت تبلیغات فریبنده و ذهنیت‌های منفی رها کند.

در پایان، ایزدهی تأکید کرد که نظام اسلامی، آزادی را در مقابله با استبداد و سلطه خارجی تعریف می‌کند. آزادی واقعی، آزادی از سلطه و وابستگی است که در نتیجه انقلاب اسلامی و تلاش‌های مردمی حاصل شده است. اساس این آزادی، نه تنها حق، بلکه وظیفه‌ای است که در راستای تحقق اهداف الهی و انسانی قرار دارد.

کتابخانه تخصصی ادبی و هنری اشراق گنجینه‌ای برای محققان هنر و ادبیات

کتابخانه تخصصی ادبی و هنری اشراق که از سال ۱۳۶۴ زیر نظر معاونت فرهنگی و هنری دفتر تبلیغات اسلامی آغاز به کار کرده، محمد شبستری، مسئول کتابخانه تخصصی ادبی و هنری اشراق وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، به مناسبت چهلمین سال تأسیس خود، گزارشی از فعالیت‌هایش ارائه داده است.

وی گفت: این کتابخانه به دلیل تنوع و غنای منابع خود، پژوهشگران زیادی را از قم و دیگر استان‌ها جذب کرده است. بسیاری از کتاب‌های موجود در این مجموعه نایاب و حتی برخی از آن‌ها بیش از ۸۰ سال قدمت دارند.

کتابخانه اشراق علاوه بر کتاب‌ها، بیش از ۵۰ عنوان مجله ادبی و هنری در دسترس علاقه‌مندان قرار می‌دهد و آرشیو خوبی از مجلات را برای پژوهشگران فراهم کرده است. این مجموعه با مساحت ۲۵۰ متر مربع، روزانه پذیرای بیش از ۸۰ نفر از اعضا و علاقه‌مندان است و تاکنون بیش از ۱۴۰۰ عضو دارد.

کتابخانه شامل ۴۱۵۰۰ عنوان کتاب فارسی (حدود ۶۵۰۰۰ جلد) و بیش از ۱۶۰ عنوان نشریه تخصصی ادبی و هنری است. منابع با استفاده از سیستم رده‌بندی کنگره (LC) و نرم‌افزار «سیمرغ» سازماندهی شده‌اند. مخاطبان اصلی این مجموعه شامل اساتید، هنرجویان، اعضای انجمن‌های علمی و هنری و دانشجویان رشته‌های مختلف است.

فتح صادق؛ جهاد تبیین در قلب قم

حجت‌الاسلام سیدحامد شریعتمداری، مدیرکل تبلیغ عمومی دفتر تبلیغات اسلامی، 26 مهرماه از اجرای طرح تبلیغی «فتح صادق» خبر داد. هدف این طرح، جهاد تبیین و تقویت صبر و ثبات در جامعه است. این طرح که در ماه‌های تیر و مرداد امسال اجرا شد، با تمرکز بر تبیین وضعیت جبهه مقاومت و تقویت روحیه امید در جامعه صورت گرفت.

گروه‌های تبلیغی در مدت اجرای طرح علاوه بر برگزاری نشست‌های جهاد تبیین و نمایشگاه‌ها، خدمات فرهنگی و اجتماعی ارائه دادند. این خدمات شامل بازدید از خانواده‌های آسیب‌دیده و برگزاری حلقه‌های فکری برای نوجوانان بود. همچنین برنامه‌های ویژه‌ای مانند استیج‌های کودکانه و ایستگاه‌های مشاوره دینی و خانوادگی در پیاده‌روهای قم برگزار شد.

شریعتمداری به استفاده از مبلغان تخصصی در حوزه‌های روان‌شناسی و پاسخ به شبهات اشاره کرد و تأکید کرد که بازخوردهای مردمی نشان‌دهنده تأثیرگذاری حضور میدانی مبلغان در کنار مردم است.

نخستین تصویرسازی نتایج علم‌سنجی از تاریخ علم در ایران

مجید احسانی‌نیک، دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران، در پایان‌نامه‌ای با عنوان «داده‌نمایی و علم‌سنجی نسخه‌های علمی کتابخانه‌های ایران: ریاضیات»، بانک اطلاعاتی بر اساس مولفان تاریخ ریاضیات دوره اسلامی ایجاد کرده است. این پژوهش، که اولین مطالعات علم‌سنجی تاریخ علم در ایران به شمار می‌آید، شاخص‌های جدیدی برای ارزیابی تاریخ علوم معرفی کرده است.

احسانی‌نیک اشاره کرده که این پایان‌نامه، برخلاف سایر پایان‌نامه‌ها که معمولاً در کتابخانه‌ها نگهداری می‌شوند، به صورت عمومی در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد و خروجی‌های آن به شکلی کاربردی در دسترس عموم قرار می‌گیرد. این پژوهش میان‌رشته‌ای با راهنمایی حسن امینی، عضو هیئت علمی پژوهشکده تاریخ علم، و مهشید التماسی، عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، یک مسیر نوین برای علم‌سنجی در تاریخ علم گشوده و داده‌های جدیدی برای ارزیابی‌های علم‌سنجی فراهم آورده است.

علاقه‌مندان می‌توانند نتایج این پژوهش را در وب‌سایت historyofscience.ir مشاهده کنند.

نگاهی نظام‌مند و علمی به قرآن کریم در کتاب «تفسیر پژوهی»

کتاب «تفسیر پژوهی» به کوشش حجت‌الاسلام و المسلمین مرتضی رضازاده و حجت‌الاسلام و المسلمین حامد شیواپور در ۶۲۴ صفحه منتشر شد. حاصل یک دوره آموزشی و جامع در علوم قرآن؛ اثری نظام‌مند، روان و کاربردی برای همه علاقه‌مندان به فهم عمیق‌تر قرآن کریم.

کتاب «تفسیر پژوهی» یک دوره‌ آموزشی در ماه مبارک رمضان ۱۴۰۱ بوده که توسط آکادمی بین‌المللی حکمت برگزار شده و با استقبال علاقه‌مندان علوم قرآنی مواجه شد. سپس این اثر، با ساختاری نوین و دسته‌بندی دقیق موضوعی، یکی از منابع منحصربه‌فرد در حوزه «علوم قرآن» است و برای طلاب، پژوهشگران و عموم علاقه‌مندان به تفسیر، راهی مطمئن به سوی نگاه نظام‌مند و علمی به قرآن کریم فراهم می‌کند.

مطالعات شیعی در آینه نقد مستشرقان

شرحی بر 500 سال نگارش موعود در «دانشنامه مؤلفان مهدوی»

کتاب «دانشنامه مؤلفان مهدوی» محصول سه سال تلاش مستمر واحد پژوهش مؤسسه فرهنگی هنری موعود عصر(عج) است و به شرح حال و آثار ۱۱۲ مؤلف حوزه مهدویت در پنج قرن پس از بعثت می‌پردازد. هدف اصلی کتاب، معرفی این مؤلفان و احیای میراث مهدوی به زبان روز برای علاقه‌مندان است.

کتاب با مقدمه‌ای ۴۲ صفحه‌ای آغاز می‌شود که مفاهیم ولایت و نبوت را توضیح می‌دهد و روند انتقال روایات و احادیث از زمان پیامبر(ص) تا غیبت حضرت ولی‌عصر(عج) را بررسی می‌کند. این مقدمه همچنین انواع ادعیه و سخنان منتسب به معصومین(ع) را دسته‌بندی کرده تا خواننده با شرایط اجتماعی و سیاسی هر دوران آشنا شود.

حدود ۳۱۱ صفحه از کتاب به شرح حال، جایگاه، اوضاع اجتماعی و سیاسی و آثار مؤلفان مهدوی اختصاص دارد و ۱۳۹ صفحه دیگر به فرهنگ اصطلاحات تعلق دارد؛ بخشی که اصطلاحات مهم مهدوی را به‌صورت ساده و قابل فهم برای عموم توضیح می‌دهد.

این دانشنامه، ادامه تلاش‌های پیشین مؤسسه در حوزه دایره‌المعارف‌نویسی است و با هدف ساماندهی آثار مؤلفان، شاعران و راویان مهدوی تدوین شده است. کتاب زیر نظر اسماعیل شفیعی سروستانی و با مشاوره حجت‌الاسلام حسن طارمی و حجت‌الاسلام کاظم طباطبایی آماده شده و خلأ موجود در شناخت مؤلفان مهدوی را پر می‌کند.

در حال حاضر، جلد اول این دانشنامه برای علاقه‌مندان در دسترس است و جلد بعدی با محوریت راویان مهدوی نیز به زودی منتشر خواهد شد.

امید ایرانی به مثابه استراتژی بقا

محمد کرمی‌نیا دانش‌آموخته فلسفه یادداشتی را پیرامون دیدار اخیر رهبر انقلاب با نخبگان علمی و برگزیدگان المپیادهای ورزشی در اختیار ایکنا قرار داد که در ادامه گزیده‌ای از آن را با هم می‌خوانیم:

 پیام اصلی فراتر از یک بیانیه سیاسی بود؛ این دیدار، بازخوانی فلسفه امید و خودآگاهی در برابر سلطه و دروغ جهانی بود. رهبر انقلاب قدرت واقعی را نه در ثروت و زور، بلکه در ایمان، خلاقیت و توانایی‌های جوان ایرانی می‌دانست؛ انسانی که در میانه فشارها و تهاجمات تبلیغاتی می‌سازد، می‌آفریند و لبخند می‌زند.

پیروزی‌های علمی و ورزشی این جوانان، تنها موفقیت فردی نیست، بلکه نماد بیداری جمعی و اثبات زنده بودن جامعه است. سخنان رهبر انقلاب تفاوت میان دو نوع قدرت را آشکار کرد: قدرتی که از تحمیل و ترس می‌آید و قدرتی که از خلاقیت و امید برمی‌خیزد. در برابر فروپاشی ارزش‌ها در تمدن‌های غربی، امید ایرانی، جوهر قدرت است؛ عملی برای ساختن آینده در دل محدودیت‌ها.

تأکید بر پیوند قدرت با اخلاق و فروتنی نیز یادآور این نکته است که توانایی بدون معنا خطرناک است و پیروزی بدون خضوع پوچ است. ایران امروز، نه فقط یک کشور، بلکه روایت فلسفی انسان امیدوار است؛ انسانی که حقیقت می‌آفریند و در برابر دروغ نمی‌میرد. پیام نهایی دیدار این بود: قدرت حقیقی در تسلط بر نفس است و ملتی که بر ترس و ناامیدی غلبه کند، هیچ قدرتی قادر به تسخیرش نخواهد بود. امید ایرانی در عصر ناامیدی، نه احساس، بلکه فلسفه و استراتژی بقاست.

سیره متشرعه یا فرهنگ مردسالارانه؟

حجت‌الاسلام علی الهی خراسانی، استاد حوزه و دانشگاه، در نشست علمی 30 مهر در نشست علمی «دلیل‌انگاری سیره متشرعه در نفی حکمرانی زنان» به بررسی محدودیت حضور زنان در سطوح مدیریتی و سیاسی پرداخت.

وی گفت بعد از گذشت بیش از چهار دهه از انقلاب، زنان حتی حق نامزدی ریاست جمهوری یا عضویت در مجلس خبرگان را ندارند و دلیل این ممنوعیت به «سیره متشرعه» نسبت داده می‌شود.

الهی خراسانی توضیح داد که در اصول فقه، فقها همواره تلاش کرده‌اند حکم شرعی را از کتاب، سنت و سیره استنباط کنند. برخی فقها مانند شافعی و مالک روش‌های مختلفی برای بسط سنت ارائه دادند، و مکتب حله نیز به دنبال قواعدی برای توسعه نصوص بود. اصولیان معاصر معتقدند سیره متشرعه باید موضع امام معصوم(ع) را نشان دهد و نه صرف رفتار اجتماعی یا عرف زمانه. با این حال، بر اساس بررسی‌های تاریخی، زنان هیچگاه در منصب حکمرانی یا قضاوت نبوده‌اند، اما این به معنای ممنوعیت شرعی نیست بلکه ناشی از فرهنگ مردسالارانه جوامع اسلامی به ویژه در دوره‌های بنی امیه و بنی عباس بوده است.

وی تصریح کرد بسیاری فقها، از جمله علامه فضلی و استاد حیدر حب‌الله، نشان داده‌اند که محدودیت‌های زنان به دلیل فرهنگ مردسالار بوده و ربطی به سیره متشرعه ندارد. در واقع، نگاه ناصحیح به زنان و تلقی آنها به‌عنوان موجودی شرور و کم‌تجربه باعث شده تا در تاریخ اسلامی از مناصب مدیریتی محروم شوند، نه احکام شرعی.

الهی خراسانی در پایان تأکید کرد که فقه وظیفه دارد موانع پیشرفت جامعه را برطرف کند و به ویژه برای حضور زنان در مدیریت، محدودیت‌های بی‌دلیل فرهنگی را رفع کند. 

وی یادآور شد که عدالت، کرامت انسانی و عقل می‌تواند راهگشای پیشرفت جامعه باشد و محدود کردن زنان بر اساس برداشت‌های اشتباه از سیره متشرعه فاقد پایه علمی و شرعی است.

اندیشه‌های رهبری؛ نقشه راه مقابله با غرب

در پیش‌نشست همایش بین‌المللی «ما و غرب در آراء و اندیشه‌های رهبر معظم انقلاب»، با محوریت «تمدن اسلامی و استعمار غربی» که شامگاه 29 مهرماه برگزار شد، اهمیت بازخوانی اندیشه‌های رهبری در مقابله با سلطه غرب و بازسازی هویت فکری و تمدنی امت اسلامی مورد تأکید قرار گرفت.

کاظم سلیم، معاون پژوهش جامعه المصطفی پاکستان، این نشست را گامی ارزشمند در شناخت و تقویت مقاومت اسلامی دانست. پروفسور قندیل عباس، استاد روابط بین‌الملل، مقاومت را نه فقط تاکتیکی بلکه پاسخ یک تمدن زنده به سلطه تمدن دیگر خواند و خودباوری دینی و استقلال فرهنگی را کلید مقابله با استعمار نوین دانست.

سرتیپ پروفسور محمد خان، با تأکید بر احیای اندیشه مقاومت در آموزش و پژوهش، آن را نظامی معرفتی و اخلاقی دانست که عدالت و علم را با روح مقاومت پیوند می‌دهد.

دیپلمات ارشد شمشاد احمد خان هم خودآگاهی فکری و اعتماد به‌نفس اسلامی را عامل شکست سلطه استعمار معرفی کرد و بر ضرورت تبدیل تفکر مقاومت به الگویی جهانی تأکید کرد.

محمد عاصم و رازق حسین نیز گفتند: مقاومت اقتصادی، تجلی عملی اراده تمدنی ملت ایران است و اصل «ما می‌توانیم» نماد استقلال و اقتدار ملت به‌شمار می‌آید.

آیت‌الله سید ساجد علی نقوی از علمای بزرگ مکتب اهل‌بیت(ع) و نمایندۀ ولی‌فقیه در پاکستان این نشست‌ها را اقدامی ضروری برای بیداری فکری امت اسلامی دانست و تأکید کرد که بازخوانی اندیشه‌های رهبر انقلاب، نسل جوان را از اسارت فکری غرب رهایی می‌بخشد.

چگونه نظریه ایرانشهر، فلسفه سیاسی ایرانی را دوباره زنده کرد؟

دومین نشست «نقد و بررسی نظریه ایرانشهر جواد طباطبایی» 28 مهرماه در دانشگاه تهران برگزار شد. در این نشست، احمد بستانی و امیر مازیار به بررسی اندیشه سیاسی طباطبایی پرداختند.

احمد بستانی تأکید کرد که طباطبایی، برخلاف رویکرد تاریخی معمول در مطالعات شرقی، با نگاهی فلسفی و مستقل به تاریخ اندیشه سیاسی ایران پرداخت. او با ترجمه آثار هانری کربن و مطالعات درباره فلسفه ایرانی، نظریه «ایرانشهری» را مطرح کرد که نشان‌دهنده پیوستگی و تداوم سنت دینداری خاص ایرانی قبل و بعد از اسلام است. بستانی افزود که هدف طباطبایی صرفاً تاریخ‌ نگاری نبوده، بلکه پایه‌ای برای تأسیس فلسفه سیاسی معاصر ایران فراهم کرده است. از ویژگی‌های اندیشه او می‌توان به تأکید بر منطق درونی اندیشه سیاسی ایرانی، وحدت در کثرت فرهنگی و تاریخی، و نقش الهیات در سیاست اشاره کرد. بستانی همچنین محدودیت طباطبایی را تمرکز زیاد بر تاریخ اندیشه و عدم ورود مستقیم به مسائل اجتماعی و سیاسی دانست.

امیر مازیار به اهمیت کتاب «تاریخ زوال اندیشه سیاسی در ایران» اشاره کرد و گفت که طباطبایی با نگاهی هگلی، روایت سیر اندیشه‌ها را ارائه کرده و فلسفه سیاسی ایران را از دوره فارابی بررسی کرده است. او توضیح داد که طباطبایی جایگاه فلسفه عملی و رابطه آن با شریعت و نبوت را در اندیشه فارابی تحلیل کرده است. فارابی، بر اساس طباطبایی، نشان می‌دهد که فلسفه عملی و حکمت سیاسی بدون فهم شریعت ناقص است و اداره جامعه نیازمند هماهنگی میان فلسفه و دین است.

این نشست نشان داد طباطبایی با رویکرد فلسفی به تاریخ اندیشه سیاسی ایران، هم پیوستگی سنت ایرانشهری را تحلیل کرده و هم راه را برای تفکر سیاسی معاصر در ایران هموار کرده است.

همایش بین‌المللی «بازسازی میراث فرهنگی مشترک ایران و ترکیه در پرتو حکمت متعالیه»

رونمایی از ترجمه ترکی کتاب «اسفار اربعه»

پروفسور حجابی کرلانگیچ، سفیر ترکیه در ایران، در همایش یک‌روزه «بازسازی میراث فرهنگی مشترک ایران و ترکیه» که یکم آبان‌ماه در جامعه‌المصطفی العالمیه برگزار شد، با تأکید بر پیوندهای دیرینه دو کشور گفت: ایران و ترکیه از دیرباز دارای روابط عمیق فلسفی، دینی، فرهنگی و اجتماعی بوده‌اند و در عرصه تفکر و عقلانیت نیز فاصله‌ای میان آن‌ها وجود ندارد.

وی با اشاره به جایگاه ملاصدرا در تاریخ تفکر اسلامی اظهار کرد: همان‌گونه که امروز جهان اسلام در آستانه یک پیچ تاریخی قرار دارد، ملاصدرا نیز در دوران خود چنین موقعیتی را تجربه کرد و توانست با بهره‌گیری از آموزه‌های استادانی چون شیخ بهایی، میرداماد و میرفندرسکی، مسیر تازه‌ای در فلسفه اسلامی بگشاید.

سفیر ترکیه در ایران افزود: دنیای تفکر همواره وام‌دار اندیشه‌های متقابل ملت‌هاست و ملاصدرا نقشی برجسته در تداوم و گسترش فلسفه اسلامی پس از رکود فلسفه یونانی و سریانی ایفا کرد.

کرلانگیچ ترجمه آثار ملاصدرا به زبان ترکی را اقدامی ارزشمند دانست و گفت: برگردان اندیشه‌های او به زبانی تازه، تلاشی دشوار اما ثمربخش است که می‌تواند زمینه‌ساز هم‌فکری و همکاری‌های علمی جدید میان دو ملت باشد.

در پایان این مراسم، از ترجمه ترکی استانبولی کتاب «اسفار اربعه» ملاصدرا با حضور دکتر غلامعلی حداد عادل رونمایی شد.
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین علی عباسی، رئیس جامعه المصطفی العالمیه و غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان ادب فارسی از سخنرانان این همایش بودند که اخبار آن را در ادامه بخوانید: 

ترجمه «اسفار» به ترکی، پلی میان مراکز فکری ایران و ترکیه

هم‌افزایی علمی، مسیر بازسازی تمدن اسلامی است

هر سوره قرآن شخصیت زبانی منحصر به‌فرد دارد

فروغ پارسا، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی، 29 مهرماه در نشست علمی «زبان اعجاز قرآن کریم؛ مروری بر کتاب بسام ساعی» به وجوه مختلف اعجاز قرآن اشاره کرد.

وی گفت که اعجاز قرآن از دیدگاه علمای مسلمان شامل پیشگویی، نظریه «صرفه» (غیرقابل تقلید بودن)، اعجاز علمی (مانند زوجیت گیاهان و ساختار کهکشان‌ها) و اعجاز ادبی و بیانی است که بیشترین وفاق را بین علما دارد.

پارسا تأکید کرد که کتاب ساعی به وجه اعجاز بیانی قرآن می‌پردازد و زبان قرآن نه فقط وسیله‌ای برای انتقال پیام، بلکه ابزاری تمثیلی و اثرگذار است. قرآن به عنوان «عربی مبین» برای اهل تعقل نازل شده و برخی خاورشناسان زبان قرآن را غیرعربی دانسته‌اند، اما این ادعاها از نظر منطقی قابل دفاع نیستند.

ساعی در کتاب خود نشان داده است که هر سوره قرآن دارای شخصیت زبانی و ساختار منحصر به فرد است، آهنگین و تأثیرگذار بر مخاطب امروز نیز هست. او معتقد است که قرآن هم انقلاب محتوایی و هم انقلاب ادبی ایجاد کرده و زیبایی و بلاغت هر سوره مانند جزیره‌ای ناشناخته در اقیانوس عظیم قرآن است.

مثلاً دو سوره «اعلی» و «لیل» با وجود شباهت ظاهری و ریتم مشابه، دارای شخصیت زبانی و معنوی متفاوتی هستند و این نشان‌دهنده اعجاز ادبی و ساختاری قرآن است.

چرا قرآن پس از ۱۴ قرن هنوز بی‌هماورد است؟

در ادامه این نشست لاله افتخاری، استاد دانشگاه آزاد اسلامی، در نشست علمی «زبان اعجاز قرآن کریم؛ مروری بر کتاب بسام ساعی» به بررسی چالش‌ها و وجوه اعجاز قرآن پرداخت.

وی گفت: مستشرقان، حتی بدون سوء نیت، با نگاه به متون تحریف‌شده‌ی دیگر ادیان، به قرآن تردید وارد کرده‌اند و گاهی از روایات جعلی و اسرائیلیات سوءاستفاده کرده‌اند. با این حال، این نگاه خصمانه سبب شده مسلمانان بیشتر به مطالعه و دفاع از قرآن بپردازند و زیبایی‌ها و اعجاز آن را دریابند.

افتخاری تأکید کرد که قرآن به «زبان قومش» نازل شده و این حکمت الهی، امکان فهم پیام خدا را برای مردم فراهم می‌کند. تحدی قرآن، یعنی دعوت به آوردن چیزی مشابه آن، در طول تاریخ بی‌رقیب باقی مانده و حتی در صدر اسلام نیز ادیبان عرب از توانایی خود برای مشابه‌سازی قرآن ناتوان بوده‌اند.

او اعجاز قرآن را در چند وجه برجسته دانست:

• فصاحت و بلاغت: تکرار قسم‌ها، آهنگین بودن آیات، انتخاب دقیق واژگان و حروف که تأثیر روانی و معنوی بر مخاطب دارد.

• اعجاز علمی و خبری از آینده: مانند بیان مراحل جنین ۱۴۰۰ سال قبل از ابزارهای مدرن پزشکی.

• تنظیم و نظم آیات و سور: هماهنگی و حکمت الهی در ساختار قرآن مشابه نظم عالم و فعل خدا در طبیعت است.

افتخاری تأکید کرد که قرآن لایه‌لایه و چند بعدی است و مطالعات میان‌رشته‌ای میان علوم مختلف و قرآن، درک عمیق‌تر آن را ممکن می‌سازد. او در پایان یادآوری کرد که هر چه علم پیشرفت کند، حقانیت و اعجاز قرآن بیشتر آشکار می‌شود و تحدی قرآن همچنان در طول زمان و مکان پابرجاست.

تأیید 19 رئیس دانشگاه، پژوهشگاه و مرکز آموزش عالی توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی

29 مهرماه در نشستی که با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین خسروپناه، حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی رستمی، محمدرضا ظفرقندی، حسین سیمایی‌صراف و محمدرضا مخبر دزفولی در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد، صلاحیت علمی، پژوهشی، آموزشی و مدیریتی رؤسای پیشنهادی دانشگاه‌ها، پژوهشگاه و مراکز آموزش عالی مورد بررسی قرار گرفت.

فهرست رؤسای تأیید شده دانشگاه‌ها را اینجا ببینید

دیگر رویدادها به‌ اختصار

چگونه جمهوری اسلامی در برابر هژمونی غرب تاب‌آور مانده است؟

تقوا، کلید اثرگذاری تبلیغ دینی

«سرگذشت و سوانح دانشگاه در ایران» تجدید چاپ شد

تمدن اسلامی، نسخه جایگزین سلطه جهانی است

گعده‌هایی که شاگرد می‌سازند

تحولات دیجیتالی و اقدام آینده پژوهانه

قلب به تعبیر آیات قرآن، فرمانده و حقیقت انسان

حکمرانی اخلاقی در اندیشه امام رضا(ع)

آنجا که کلمه دوباره حرمت یابد

گفتمان اسلام ناب، تنها رقیب تمدن مادی غرب

روایت از سلما آرام