به گزارش
خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا)، به نقل از روابط عمومی دانشگاه مذاهب اسلامی، حجتالاسلام والمسلمین محمدحسین مختاری، رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی در سخنانی در «همایش ملی تقریب مذاهب و وحدت اسلامی» با موضوع نقش دانشگاهیان در تحقق وحدت اسلامی در جمع مهمانان خارجی و داخلی این همایش، اظهار کرد: بر همه مسلمین واجب است که از همه ظرفیتهای خود در جهت اعتلای اسلام در جهان بکوشند و دانشگاههای اسلامی از اهمیت وافر و چشمگیری در این زمینه و ارتباط برخوردار است.
وی افزود: دانشگاههای اسلامی پس از تاسیس، تاثیرات عمیقی در وحدت امت اسلامی ایجاد کردند و در ابعاد مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و رفاهی تاثیرگذار بودند و از این جهت توانستند به فرایند شکلگیری تقریب مذاهب اسلامی کمک کنند.
انتقال نظام معرفتی وحدت و انسجام اسلامی از طریق آموزش در سازمان معرفتی جهان اسلاماستاد سطوح عالیه حوزه و دانشگاه عنوان کرد: انتقال نظام معرفتی وحدت، اتحاد و انسجام در میان آحاد امت اسلامی از طریق آموزش در سازمان معرفتی جهان اسلام امکانپذیر است که باید به آن سازمان آموزشی کشورهای اسلامی یا دانشگاههای جهان اسلام نام نهاد.
مختاری با بیان این که دانشگاهها و مراکز علمی و آکادمیک کشورهای اسلامی باید تابعی از دغدغهها و نیازهای معرفتی جوامع اسلامی باشند و برای تحقق این مهم باید برنامهریزی کرد، گفت: بیشک سیستم آموزشی کشورهای اسلامی با ورود عالمانه و محققانه توام با اجتناب از انتزاعگرایی در مسائل و چالشهای مهم جهان اسلام، میتواند آموزشهای علمی و عملی در راستای ارتقای وحدت امت اسلامی ترتیب دهد که در وهله نخست لازم است دانشگاههای جهان اسلام که بعضا غربگرایی را ترویج میدهند به سوی مطالعات میان فرهنگی رهنمون شوند.
دانشگاههای اسلامی همچون دانشگاه مذاهب اسلامی میتوانند نویدبخش وحدت امت اسلامی باشندوی خاطرنشان کرد: در نظام اسلامی دانشگاههای اسلامی همچون دانشگاه مذاهب اسلامی،جامعه المصطفی(ص) العالیمه، دانشگاه الازهر به عنوان قدیمیترین و بزرگترین مرکز آموزش عالی- اسلامی و دیگر دانشگاههای مهم کشورهای اسلامی با بهرهگیری از همه ظرفیتهای خود میتوانند نوید بخش وحدت امت اسلامی باشند، به عنوان نمونه برگزاری فقه مذاهب اسلامی با رویکرد مقارنهای در مراکز علمی کشورهای اسلامی، انسجام و یکپارچهسازی علوم اسلامی و تقویت ارتباطات میان مراکز علمی و آکادمیک جهان اسلام را موجب خواهد شد.
رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی با اشاره به این که اختلافات بین عالمان مذاهب اسلامی ناظر بر مسائل فرعی در مباحث کلامی، حدیثی، اصولی، فقهی و تفسیری است و اختلاف در اصول اعتقادی نیست، تصریح کرد: بر مبنای «ان للمجتهد المصیب اجران و للمخطی اجر واحد»؛ باید هر یک دیگری را در مسائل خلافی معذور بدارد و باعث صف آرائی در برابر یکدیگر نشود، زیرا اختلاف در مسائل نظری طبیعی است و سبب آن اختلاف نظری بودن آنها است نه مذهب.
وی ادامه داد: لذا این اختلاف در بین عالمان پیرو مذهب واحد چه جعفری و چه حنفی، مالکی، شافعی، مالکی و حنبلی و جز اینان نیز وجود دارد، و باید دانست این اختلاف ضرری ندارد، زیرا هدف همه یکی است و آن رسیدن به واقع و حکم الهی است، پس نباید اختلاف یاد شده سبب نزاع و درگیری وصف آرایی قرار گیرد، بلکه باید وسیلهای برای رسیدن به نظر ارجح و قول قوی باشد.
ترویج مطالعات و آموزشهای تطبیقی از مولفههای حیاتی در نقشآفرینی دانشگاههای اسلامی در تقریب مذاهب اسلامیمختاری بیان داشت: بلکه ایجاد بسترهای لازم برای ترویج مطالعات و آموزشهای تطبیقی در قالب فقه، اصول، کلام، حدیث و سایر علوم اسلامی با هدف تقریب روزافزون مذاهب اسلامی، از جمله مولفههای حیاتی در نقشآفرینی دانشگاههای اسلامی در تقریب مذاهب اسلامی به شمار میآید.
وی افزود: راهاندازی فقه حنفی، شافعی، امامی، اباضی و دیگر مذاهب اسلامی در دانشگاه مذاهب اسلامی و دیگر مراکز علمی و آکادمی کشورهای اسلامی باید به عنوان اصل کلیدی در مسئله اتحاد امت اسلامی مورد توجه قرار گیرد.
ظرفیت مهم دانشگاه الازهر در تقویت وحدت امت اسلامی/ لزوم ارتباطات گسترده دانشگاه مذاهب اسلامی و حوزه علمیه قم با الازهر مصررئیس دانشگاه مذاهب اسلامی با بیان این که هم چنین در کنار دانشگاه مذاهب اسلامی، نمیتوان ظرفیت مهم دانشگاه الازهر در تقویت وحدت امت اسلامی را نادیده گرفت، اظهار کرد: مقبولیت بالا در بین مسلمین جهان و همچنین پیروان ادیان دیگر، کرسیهای متعدد علمی در رشتههای مختلف در دنیا و وجود چهرههای برجسته علمی و انقلابی از جمله بهترین ابزارهای تقریبی هستند که تمامی این موارد در دانشگاه الازهر به طور بالقوه و یا بالفعل موجود است.
مختاری تاکید کرد: بسیار مطلوب است که بین دانشگاه مذاهب اسلامی،حوزه علمیه قم که مرکز تشیع در دنیاست و دانشگاه جامعه المصطفی(ص)، با الازهر و دیگر دانشگاه های اسلامی، تفاهم نامههایی مبنی بر همکاری در همه زمینهها ایجاد شود تا گفتمان تقریب گسترش یابد و عزت ذاتی امت اسلامی در جهان احیا گردد.
رئیس سابق مرکز اسلامی نیوکاسل به نقش رویکرد تقریبی در خنثی سازی گزارههای تقریبی در سراسر ممالک اسلامی، بیان کرد: به ویژه در کشورهای جنوب شرق آسیا همچون مالزی و اندونزی میتوان با رویکرد تقریبی، تعاملات میان فرهنگی عظیم میان دانشگاه مذاهب اسلامی با مراکز علمی آن کشورها ایجاد کرد و امواج مخرب گزارههای تکفیری را خنثی نمود.
وی ادامه داد: نباید فراموش نمود اهمیت مقولاتی همچون فقه و اصول میان دینی و میان مذهبی در مراکز علمی جهان اسلام، در انسجام بخشی هنجارها، امت اسلامی را بیش از پیش به یکدیگر نزدیک خواهد کرد، تحقق این مهم اساتید دانشگاههای اسلامی را به مبانی فقهی و دینی یکدیگر آشنا ساخته و با جهلزدایی در این مساله اختلافات را به حداقل میرساند.
تدوین دایرةالمعارف با روش مقارنهای در همه عرصههای علمی عاملی برای جلوگیری از افراطرئیس دانشگاه مذاهب اسلامی به عنوان نمونه تدوین دایرةالمعارف با روش مقارنهای در همه عرصههای علمی بر مبنای مسائل روز به صورت مشترک میان دانشگاههای کشورهای مختلف اسلامی را از عواملی بر شمرد که بر بسیاری از آلودگیهای سیاسی و اجتماعی خط بطلان خواهد کشید، زیرا تلاش برای فهم زیر ساختهای فکری و مذهبی مذاهب مختلف، تهمت، افترا و بدبینی را نسبت به یکدیگر زائل خواهد کرد و همه توطئههای بیگانگان و رسانههای دشمن را نقش بر آب میسازد.
تبیین فقه سیاسی مقارن کمک شایانی به پویایی روز افزون وحدت کشورهای اسلامی خواهد کردمختاری خاطرنشان کرد: از سوی دیگر ورود مراکز علمی جهان اسلام به تبیین فقه سیاسی مقارن با توجه به عنصر زمان و مکان کمک شایانی به پویایی روز افزون وحدت کشورهای اسلامی خواهد کرد؛ اقدامات پژوهشی و آموزشی مشترک میان دانشگاههای جهان اسلام در مولفههایی از قبیل واکاوی مفهوم مصلحت و نیز برخی رویههای حقوقی در متن فقه اسلامی، گنجینهای بیبدیل در مواجهه با فشارهای قدرتهای استکباری و خنثیسازی قوانین کنوانسیونهای ظالمانه جوامع غرب به شمار میآید.
وی با بیان این که بیشک روش شناسی (متدولوژی) فقه و اصول مقارن و نیز دیگر علوم اسلامی روز، به عنوان یک شاخصه حیاتی در تقویت اقتدار و همگرایی علمی و دینی دانشگاههای اسلامی موثر خواهد بود، گفت: تامل و تعمق روز افزون بحثهای علمی و هدایت گفتمانهای معاصر جهان اسلام در مسیر تقویت همگرایی سیاسی کشورهای اسلامی را پیش خواهد برد.
بهرهگیری از ظرفیتهای حوزههای علمیه جهان اسلام در تامین مبانی فکری و معرفتی وحدت بخش در دانشگاههای جهان اسلام ضروری استرئیس دانشگاه مذاهب اسلامی تاکید کرد: بدیهی است بهرهگیری از ظرفیتهای حوزههای علمیه جهان اسلام در تامین مبانی فکری و معرفتی وحدت بخش در دانشگاههای جهان اسلام ضروری است؛ امروز مراکز علمی کشورهای مسلمان دست نیاز به سوی حوزههای علمیه ممالک اسلامی دراز کردهاند، لذا شایسته است مراکز حوزوی در جهان اسلام در راستای تعامل روز افزون با دانشگاهها و مراکز علمی آموزشی کشورهای اسلامی گام بردارند.
وی افزود: همچنین ارائه تولیدات و آثار فاخر تقریبی در سطح مراکز علمی همچون کتاب ارزشمند و گرانسنگ «السنه النبویه فی مصادر المذاهب الاسلامیه» میتواند ظرفیتهای ارزشمند مراکز علمی در ارائه دیگر آثار تقریبی در کشورهای اسلامی نمایان سازد.
ضرورت تقویت پویایی اتحادیه دانشگاههای جهان اسلام بر مبنای مسائل حیاتی جهان اسلاممختاری در بخش دیگری از سخنان خود به ضرورت تقویت و پویایی اتحادیه دانشگاههای جهان اسلام بر مبنای مسائل حیاتی جهان اسلام هم چون مساله فلسطین و تقویت روزافزون مراکز علمی هم چون دانشگاه قدس، لزوم تبادل استاد و دانشجو و دیدارهای مشترک علمی و فکری و تقریبی میان دانشگاههای اسلامی با دانشگاه قدس را دو چندان میسازد، تاکید کرد.
وی یادآور شد: از سوی دیگر سازمانهای عربی، اسلامی، بینالمللی باید نهایت حمایت خود را از اتحادیه دانشگاههای جهان اسلام که در حال حاضر بیش از 314 دانشگاه و موسسه آموزش عالی را در خود جای داده است مبذول دارند. البته در کنار حمایتهای سازمانها و دولتهای کشورهای اسلامی، دانشگاههای اسلامی باید در عرصههای بینالمللی تعامل و همگرایی روزافزون در برگزاری کرسیهای آزاداندیشی با رویکرد تقریب بین مذاهب را کلید بزنند.
دغدغههای متنوع کشورهای اسلامی و ضرورت تعامل علمی مشترک گفتمان علممحوری را در امت اسلامی طنینانداز کنداستاد حوزه و دانشگاه با اشاره به این که برای تحقق این مساله دانشگاههای اسلامی که از خاستگاه دینی به معنای مطلق برخوردارند و مولفههای میان مذهبی در بستر کتاب و سنت را در خود جای دادهاند، نقش بیبدیل در تعاملات میان دینی و میان فرهنگی ایفا میکنند، عنوان کرد: دغدغههای متنوع کشورهای اسلامی و ضرورت تعامل علمی مشترک در رشتههایی همچون هنر اسلامی، فقه اسلامی، شهرسازی، معماری اسلامی، حقوق شهروندی، فقه حکومتی و اسلامی و اقتصادی باید دانشگاههای اسلامی را بر آن دارد تا به صورت مستمر و فراگیر گفتمان علم محوری را در امت اسلامی طنینانداز نمایند.
رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی در پایان اظهار کرد: ارتقای تعامل علمی و فقهی بین دانشگاههای اسلامی، تبیین ابعاد فقه مقارن و انجام طرحها و پژوهشهای معطوف به همگرایی و انسجام اسلامی، پاسخگویی به شبهات و مسائل نو پیدا در زمینه فقه و حقوق و ایجاد بستری مناسب برای حرکت به سوی تحقق امت واحده اسلامی از جمله آثار و کارکردهای دانشگاههای مهم اسلامی است که نویدبخش آینده روشن در ساحت علمی آن مراکز آموزشی است.