مقاومت مظلوم و یاریرسانی مؤمنان؛ دو اصل قرآنی در مواجهه با ستمگران
قرآن در آیه 39 سوره مبارکه «شوری» به وضوح دو اصل بنیانی و راهبردی را در مواجهه با ظلم و ستم بیان می‌دارد؛ وظیفه مظلومان در مقاومت و ایستادگی در برابر ظلم و مسئولیت سایر مؤمنان در یاریرسانی و پاسخ مثبت به درخواست کمک برادران ستمدیده.
به گزارش ایکنا، در آیات متعدد قرآن کریم به مسائل سیاسی و اقتصادی پرداخته شده است؛ مواردی نظیر اقتصاد و معیشت مردم و آثار اجتماعی و سیاسی توجه یا بی‌توجهی به آن از سوی حکومت‌ها، سبک زندگی اقتصادی مسئولان، رعایت نکات شرعی در معاملات، کمک به فقرا، اهمیت عدالت و شیوه مناسب حکومتداری.
همچنین اشاره به موضوعاتی همانند خمس، قرض‌الحسنه، زکات، ربا، رزق حلال، اهمیت کار و تلاش و تولید و سایر موضوعات نشان‌دهنده اهمیت این مقولات نزد خداوند متعال است. در این راستا بنا داریم در ایام ماه مبارک رمضان به بررسی آیات سیاسی و اقتصادی قرآن کریم و تفاسیر مربوط به آنها بپردازیم.
قرآن در آیات متعددی پذیرش ظلم و ستم را مذموم دانسته و بر مقاومت در برابر ظالمان و یاریرسانی امت اسلامی به مظلومان و مستضعفان تأکید کرده است. یکی از این آیات که به بیان این مسئله پرداخته آیه 39 سوره «شوری» است که خداوند در آن می‌فرماید: «وَالَّذِينَ إِذَا أَصَابَهُمُ الْبَغْيُ هُمْ يَنْتَصِرُونَ؛ و کسانی که هرگاه ستمی بر آنها رسد، تسلیم ظلم نمی‌شوند و یاری می‌طلبند.»
بیشتر بخوانید:
در حقیقت از یک سو مظلوم و ستمدیده، موظف به مقاومت و ایستادگی در برابر ظالم و فریاد زدن و کمک خواستن از برادران دینی است و از سوی دیگر، مؤمنان که فریاد و استغاثه برادران دینی و ستمدیده خود را می‌شنوند، مسئول هستند به ندای آنان جواب مثبت داده و به یاری آنان بشتابند؛ زیرا مقاومت در برابر ظلم و ستمگری و جلوگیری از رخنه و نفوذ آن، در لایه‌های اجتماع، بر هر کسی که قدرت و توانایی آن را داشته باشد یک واجب عقلی، شرعی و انسانی است.
راهبرد قرآنی در مواجهه با ظلم
مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر «المیزان» درباره این آیه آورده است که: «مؤمنين كسانی‌اند كه چون ببينند به يكى از مؤمنين ظلم شده از ديگران طلب نصرت مى‌كنند و چون همگى بر سر حق متفق و چون يك تن واحدند، قهراً اگر به يكى از ايشان ظلم شود مثل اين است كه به همه ايشان ظلم شده، يک دل و يک جهت در مقابل آن ظلم مقاومت نموده، نيروى خود را در يارى او به‌كار مى‌بندند.
از بعضى از اهل لغت نقل شده كه گفته‌اند: كلمه «انتصار» به معناى «تناصر»؛ يارى طرفينی، است. معناى آيه بنابراين قول روشن است و به هر حال چه به آن معنا باشد و چه به اين معنا، مراد از آيه شريفه اين است كه براى رفع ظلم مقاومت مى‌كنند. پس اين آيه با جمله قبلى كه مى‌فرمود: «و چون خشم مى‌گيرند عفو مى‌كنند» منافات ندارد، براى اينكه مقاومت در برابر ظلم و جلوگيرى از اينكه در اجتماع رخنه يابد بر هر كسى كه قدرت بر آن داشته باشد به حكم فطرت واجب است».
وجوب این مقاومت و یاریرسانی به مظلوم، به ویژه مسلمانان، از آن جهت است که طبق نص صریح قرآن، نباید به هیچ وجه اجازه داد که کافران در هیچ جنبه و شأنی بر مسلمانان تسلط پیدا کنند و این به خاطر اهمیت حفظ عزت امت اسلامی است.
آیت‌الله مکارم شیرازی نیز در تفسیر «نمونه» بیان می‌دارد که «ناگفته پيداست كه در برابر وظيفه انتصار در مقابل ستم، ديگران نيز وظيفه يارى كردن دارند، چرا كه يارى طلبيدن بدون يارى كردن لغو و بيهوده است. در حقيقت هم مظلوم موظف به مقاومت در برابر ظالم و فرياد بر آوردن است و هم مؤمنان ديگر موظف به پاسخگویى او هستند.
اين برنامه مثبت و سازنده به ظالمان هشدار مى دهد كه اگر دست به ستم بيالايند مؤمنان ساكت نمى‌نشينند و در برابر آنها به پا مى‌خيزند و هم به مظلومان اعتماد مى‌بخشد كه اگر استغاثه كنند ديگران به يارى آنها مى‌شتابند.
«ينتصرون» از ماده «انتصار» به معنى يارى طلبيدن است، ولى بعضى آن را به معنى «تناصر؛ به يارى يكديگر شتافتن» تفسير كرده‌اند، ولى نتيجه هر دو با توجه به توضيحى كه داديم یکی است.
به هر حال وظيفه هر مظلومى اين است كه اگر به تنهایى قادر بر دفع ظلم و ستم نيست سكوت نكند و با استفاده از نيروى ديگران به مقابله با ظلم قيام نمايد و وظيفه همه مسلمانان است كه به نداى او پاسخ مثبت دهند.»
وجوب شرعی، عقلی و انسانی دفاع از ملت فلسطین
لذا اگر از همین زاویه به مسئله فلسطین و مبارزه با اشغالگری و جنایت صهیونیست‌ها نگریسته شود، مقاومت به منزله تنها راهکار خود را نمایان می‌کند و دیگر نمی‌توان سخن از سازش و گفت‌وگو با طرفی کرد که مجموعه عظیمی از جنایات، کشتارها و تجاوزگری‌ها را در حق مسلمانان انجام داده است. براین مبنا دفاع از آرمان قدس و فلسطین هم به لحاظ دینی و هم به لحاظ عقل و وجدان بشری وجوب و ضرورت پیدا می‌کند و بی‌تفاوتی نسبت مقاومت این ملت و طلب یاری آنها از جامعه اسلامی، را به نوعی می‌توان نشانه نقص آشکار در تدین و انسانیت دانست.
برهمین اساس است که حضور فعال در مناسبت روز جهانی قدس، چه به شکل میدانی چه به شکل مجازی که بتواند قدمی هرچند کوچک در یاریرسانی به ملت مظلوم فلسطین با افشای ماهیت جنایتکار رژیم کودک‌کش صهیونیستی باشد، امری مهم و ضروری است و حداقل تأثیرش آن است که این پیام را به صهیونیست‌ها می‌رساند که دفاع از آرمان آزادی قدس و فلسطین فراتر از یک مسئله قومیتی و مذهبی، یک وظیفه اسلامی و انسانی است که مشمول گذشت زمان نشده و در نتیجه هیچ‌گاه فراموش نمی‌شود.
انتهای پیام
