کرونا دین‌شناسی مراکز دینی را به چالش کشید
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی سبحانی، استاد سطح عالی حوزه گفت: کرونا دین‌شناسی حوزه‌های علمیه و مراکز دانشگاهی را به چالش کشید به ویژه اینکه چه اندازه در برابر این مسائل آماده هستیم؟ لذا باید تئوری‌های دینی به انسان در صحنه درمان و گرفتاری‌ها ارائه شود.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی سبحانی، استاد سطح عالی حوزه 29 مهرماه در اختتامیه وبیناری همایش «چالش کرونا و زندگی مؤمنانه» که به همت پردیس فارابی دانشگاه تهران با همکاری جهاددانشگاهی برگزار شد، گفت: قرآن، ابتلاء را سنت عام، شامل همه انسان‌ها در هر دین و مذهب و عرصه جغرافیایی می‌داند.
وی با بیان اینکه ابتلا دو ریشه دارد؛ بَلوَ به معنای دگرگونی و بَلَیَ به معنای آزمایش است؛ افزود: مرحوم مصطفوی معتقد است که معنای دو ریشه واحد یعنی همان ابتلاء است؛ ابتلاء در قرآن یعنی قرار است انسان در مواجهه با شرایطی قرار بگیرد و فراز و فرودهایی برای او رخ دهد تا اثر خاص و نتیجه‌ای بر او مترتب شود.
امامت؛ نتیجه پاسخ درست به ابتلا
سبحانی اضافه کرد: خودشناسی، دیگرشناسی و ساختن و سوختن دو نتیجه مهم ابتلاء از منظر قرآن است؛ پاسخ درست به ابتلاء، انسان را به مقام امامت می‌رساند همان طور که حضرت ابراهیم(ع) وقتی در امتحانات و ابتلائات موفق شد به مقام امامت رسید؛ از خلقت آدم تا پایان تاریخ اصل ابتلاء و دگرگونی‌ها برای رسیدن به کمال و یا حضیض وجود دارد؛ کرونا از مصادیق این ابتلاء بود که به ما ظرفیت‌های بالای ایمانی، کمبودها و خلأها را آموخت که جا دارد در تحقیقاتی میدانی در این زمینه پژوهش شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین سبحانی با بیان اینکه دین‌ورزی جامعه ما در این بیماری دچار آزمون سخت و چالش‌هایی شد، افزود: حوزه چون مسئولیت دینداری جامعه را بر عهده دارد، جا دارد تحلیل و برای حل آن تلاش کند؛ نخستین چالش حوزه، دین‌پروری متدینین است؛ در سنن گذشته معمولاً نظام دین‌پروری بر اساس رویکرد شریعت‌مآبانه و تعبدی دین‌ورزی می‌کرد ولی امروز این بعد کمرنگ است.
وی افزود: در طول دهه‌های گذشته و با پیدایش فرهنگ مدرن، بعد شریعت‌گرایانه دین‌ورزی ما دچار ضعف و خدشه شد، مسئولان و متولیان دینی به این نتیجه رسیدند که جایگزینی برای شریعت‌گرایی پیدا کنند و آن وارد کردن حوزه شورمندی و بعد عاطفی بود؛ نوحه‌پردازی و مناسک و ... ما شکل عاطفی و شورمندانه به خود گرفت که درست بود، ولی نقطه ضعفی روشن شد و آن ضعف در حوزه معرفت‌مداران است.
ضعف در بعد معرفتی دینداری
سبحانی بیان کرد: کرونا نشان داد، بعد معرفت‌مدارانه دین ما ضعف دارد، بسیاری از عموم متدینین دچار تردیدها و ابهاماتی شدند که چنین گمانی وجود نداشت؛ چگونه ممکن است موجی از پرسش‌ها ایجاد شود که اگر کرونا هست، چرا اماکن متبرکه و مقدس که به حق دارالشفاء هستند، باید بسته شوند؟ این نشان می‌دهد تربیت دینی معرفتی ما از اهل بیت و فلسفه امامت و نبوت و امامت دقیق نیست و با کمترین تغییر در مناسبات دینی و اجتماعی این پرسش‌ها ایجاد می‌شود.
استاد سطح عالی حوزه گفت: در بُعد رفتاری دین‌روزی، جامعه دینی ما رفتار نابسامانی داشت؛ هنوز به نقطه واحدی نرسیده‌ایم که رفتار دینی ما در مواجهه با این پدیده چگونه باید باشد؛ برخی ضریح را لیس می‌زنند و برخی می‌گویند باید همه مناسک کلا تعطیل شود. سؤال این است که آیا شریعت در صحنه، پاسخ به این پرسش را چنان مبهم رها کرده که دچار اینقدر جدال در جامعه باشیم؟ فقها و فقه تکلیف را به روشنی بیان کرده‌اند، ولی نیازمند فقه و شریعت در صحنه و میدان عمل هستیم تا تکلیف چنان روشن باشد که مردم از جدال اجتماعی نجات یابند.
سبحانی تصریح کرد: کرونا نشان داد دین‌ورزی و ایمان دینی ما باید با چاشنی معرفت و آگاهی‌های عمیق توام شود وگرنه باید منتظر چالش‌های بعدی باشیم. امروز ویروس‌های فرهنگی خطرناکی هم در جامعه وجود دارند و باید متدینین را مصون‌تر و محکم‌تر کنیم. لذا در عرصه دین‌پروری حتما باید مسیر گذشته را اصلاح کنیم.
سبحانی بیان کرد: کرونا نشان داد افکار عمومی ما در داوری‌های دینی خود بسیار شتاب‌زده است و وسواس در ارزیابی رفتار متدینین دارد؛ نشان دشمنان به خوبی می‌توانند، افکار عمومی ما را جهت دهند، زیرا افکار عمومی در مقابل محافل عمومی عکس‌العمل نداشت ولی در برابر مسجد، اربعین و مناسبات و ... حساس بود و انگشت اتهام را به سمت بزرگان دین برد گویی منشأ کرونا حوزه، قم و مراکز دینی است در حالی که مراکز دیگر و اجتماعات دیگر خطرناکتر هم هستند و آمار هم مؤید این مسئله است
کرونا و دین‌شناسی حوزه
وی با بیان اینکه این نگاه به مناسک دینی خطرناک است، افزود: کرونا، دین‌شناسی حوزه‌های علمیه و مراکز علمی دینی دانشگاهی را به چالش کشید؛ که ما چه اندازه در برابر این مسائل آماده هستیم؟ باید تئوری‌های دینی به انسان در صحنه درمان و گرفتار مشکلات عرضه شود؛ همچنین مدیریت دینی ما هم در عرصه مواجهه با کرونا آسیب‌هایش را نشان داد؛ بنده زحمات و تلاش‌های خستگی‌ناپذیر را مطلع هستم و حتما تلاش افراد مأجور است و در نزد خدا ثبت خواهد شد، ولی واقع این است که تا چه اندازه توانستیم صحنه پردغدغه و پرآشوب را در آغاز این حرکت بشناسیم و رصد کنیم و هم روان و رفتار اجتماعی و هم رفتار صاحبان معارف دینی را هدایت کنیم.
سبحانی افزود: برخورد با مراسم و مناسک مذهبی نیازمند سیاست واحد و روشن بود، ولی گاهی افراط و گاهی تفریط و مدیریت‌های مختلفی اعمال شد؛ بخش مدیریت دین به خصوص در بحث رسانه‌ای مهم است و باید آن را بشناسیم و برنامه بریزیم؛ رسانه ملی برای هدایت افکار عمومی در حوزه مدیریت دینی، برنامه مسنجمی نداشت و سردرگم بود.
استاد سطح عالی حوزه اظهار کرد: معارف دینی در قرآن، فقه و کلام و احادیث بن مایه‌های قوی دارد، ولی در صحنه عمل باید شکل دقیق پیدا کند و راهبردهای روشن در مواجهه با این پدیده‌ها ارائه دهد؛ سهم حوزه دین و فرهنگ در مدیریت چنین بحران‌هایی باید روشن باشد و با نقشه معین وارد میدان شویم.
انتهای پیام
