کلام آیت‌الله امامی کاشانی آکنده از ظرافت‌های اخلاقی بود

حسین محمدیان، رئیس مدرسه عالی شهید مطهری مشهد در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی با تسلیت ارتحال استاد اخلاق آیت‌الله محمد امامی کاشانی در بیان ویژگی‌های این عالم ربانی اظهار کرد: افتخارم این است که دانش‌آموز دبیرستان علوم و معارف شهید مطهری که از یادگاران مرحوم آیت‌الله امامی کاشانی است، بوده‌ام. در سال 1370 وارد این دبیرستان در مشهد شدم که در آن زمان مرحوم آیت‌الله دهشت، سرپرستی این مدارس را بر عهده داشت. پس از آن به تهران رفتم و در مدرسه عالی شهید مطهری ادامه تحصیل دادم و توفیق داشتم تا مقطع دکتری از محضر آیت‌الله امامی کاشانی بهره‌مند شوم.

وی ادامه داد: سیزده سال اخیر به لطف و اعتماد مرحوم آیت‌الله امامی کاشانی و با تأسیس حوزه برادران مدرسه عالی شهید مطهری مشهد، مسئولیت اداره آن به عهده من گذاشته شد، به این ترتیب ارتباط نزدیک‌تری شکل گرفت. همچنین به مدت 4 سال در سمت معاون ایشان در مجموعه مدارس عالی شهید مطهری در تهران انجام وظیفه کردم.

رئیس مدرسه عالی شهید مطهری مشهد درخصوص ویژگی‌ها، سجایای اخلاقی، معنوی و فردی آیت‌الله امامی کاشانی و آنچه به‌عنوان زیست طلبگی می‌شناسیم، بیان کرد: چه در دوران شاگردی و چه در دوران کاری که توفیق حضور در محضر ایشان را داشتم، آنچه که در شخصیت ایشان بسیار نمود داشت، اخلاص فوق‌العاده ایشان بود، برای ایشان، کار برای خداوند بسیار اهمیت داشت و چنانکه مقام معظم رهبری در تعبیری فرمودند، بسیار چراغ خاموش کارهای بزرگی را انجام دادند.

محمدیان افزود: این ویژگی بسیار مهمی است که برای امثال ما می‌تواند قابل توجه باشد. برای خدا بودن، با اخلاص بودن ایشان، از ویژگی‌های بارز و برجسته ایشان بود و لذا ایشان با توجه به کارهای بسیاری که رقم زده است، کمتر رسانه‌ای شده و به چشم آمد.

دلباختگی به ولی‌عصر(عج)

وی تصریح کرد: ایشان به معنای واقعی استاد اخلاق بود. مسائل و ظرافت‌های اخلاقی بسیار دقیقی در کلام ایشان به چشم می‌خورد. علاوه بر آن، به‌ویژه در سال‌های اخیر تمرکز خود را بر موضوع حضرت ولی‌عصر(عج) قرار داده و دلباخته و عاشق ایشان بود، کتاب‌های منحصر به‌فردی نوشت و به‌زودی رونمایی از این کتاب‌ها صورت خواهد گرفت. چنانکه کتاب «بشاره الامان بموعود الادیان» (خط امان: پژوهشی در موعود ادیان (دوره ده جلدی) که 8 جلد آن قبلاً چاپ شده بود و ما بنا داشتیم، ضمن رونمایی از این دوره، نکوداشتی در شأن ایشان برگزار کنیم، اما به نظر می‌رسد که اخلاص ایشان اجازه نداد و خدا خواست کار برای خودش بماند.

رئیس مدرسه عالی شهید مطهری مشهد با اشاره به توفیق تولید و پخش مستند ایشان در شبکه خراسان رضوی و شبکه‌های قرآن و چهار، ادامه داد: به لحاظ معنوی ارتباط خاص ایشان با امام زمان(عج) و توسل‌های خاص به اهل بیت(ع) مثال‌زدنی است، برای نمونه به خواندن زیارت عاشورا در روزهای دوشنبه بعدازظهر تقید داشت. 

وی درباره عنایت و ارادت ویژه ایشان به مشهد و حضرت رضا(ع)، بیان کرد: به تعبیر خودشان، به بهانه‌ها و مناسبت‌های مختلف به پابوس حضرت رضا(ع) می‌آمد و ما میزبان ایشان بودیم.

اگرچه از ابتدای گفت‌وگو بغضی آشکار در صدای محمدیان شنیده می‌شود، که همراه خاطرات اوج و فرود دارد، اما به میزبانی که می‌رسد، شکسته می‌شود و گویی حسرت دوباره میزبان نشدن ایشان بسیار سنگین می‌آید.

معتمد امام(ره) و مقام معظم رهبری

محمدیان درباره درجه علمی ایشان، گفت: به نظر می‌رسد با رحلت ایشان، ما عالمی از نسل ایشان را از دست دادیم و تقریباً هم‌سنگ نداشته باشیم. وی معتمد امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری در موضوعات شوراهای فقهی بود، علاوه بر آن، از جایگاه رفیع علمی و درجه اجتهاد مسلم برخوردار بود، اما به دلیل تواضع و اخلاص مانع از مرجعیت و ورود به موضوعات اجرایی شد.

وی با اشاره به تأکیداتی که پس از انقلاب نسبت به کادرسازی و تربیت اندیشمندان دینی وجود داشت، یادآور شد: کارویژه‌ای با تمرکز بر مدرسه عالی شهید مطهری، به مرحوم آیت‌الله امامی کاشانی واگذار شد و عمرشان را پای این کار گذاشت. با تحدید نهادها به معنای واقعی کلمه وحدت حوزه و دانشگاه را در مدرسه عالی شهید مطهری محقق کرد و نظام تلفیقی حوزه و دانشگاه شکل گرفت، به‌طوری که هم از نظم نوین دانشگاهی بهره برد و هم محتوا را در قالب مقاطع تحصیلی انجام داد و آن‌ها در مدارج حوزه، تطبیق خورد. به عبارت دیگر گونه‌ای پایه‌ریزی کرد تا محتوا و منش حوزوی را به قالب نظام دانشگاه بیاورد و افراد از طریق کنکور سراسری پذیرش شوند.

رئیس مدرسه عالی شهید مطهری مشهد بیان کرد: تأسیس رشته علوم و معارف اسلامی، کار منحصر به‌فرد آیت‌الله امامی کاشانی است. چنانکه در ابتدا دبیرستان‌ها سه رشته ادبیات و علوم انسانی، ریاضی و فیزیک و علوم تجربی را داشتند و سپس با تلاش و پیگیری ایشان از سال 73 رشته علوم و معارف اسلامی را در مدرسه شهید مطهری تأسیس شد و پس از بیست سال مراکز دیگری آمدند و اقدام به گسترش این رشته کردند. اگر فرصتی شود و خروجی فارغ‌التحصیلان این مدارس را بررسی شود، ماندگاری و عظمت کار ایشان روشن خواهد شد.

کادرسازی با هدف رفع نیاز حاکمیت نظام اسلامی

محمدیان افزود: مرحوم آیت‌الله امامی کاشانی دغدغه پر کردن خلأهای نظام را داشت و کادرسازی برای نظام به‌عنوان مأموریتی برای خود تعریف کرده بود که به حمدالله در این حوزه بسیار موفق ظاهر شد و شاگردان ایشان چه به لحاظ علمی، اجرایی و چه در مقام قضا از ممتازان هستند و علت رشد این جریان را در اخلاص وی می‌دانم.

وی درباره نگاه ویژه آیت‌الله امامی کاشانی نسبت به مشهد، اظهار کرد: در سال 93، مدیران شهری برای وضعیت حاشیه شهر مشهد به خدمت ایشان رسیدند و گزارشی از وضعیت نگران‌کننده این مناطق، توسط شهردار آن زمان در مشهد ارائه شد و او حکم ضرورت داد. اطلاع داشتم که در مسائل مالی و پشتیبانی در مضیقه و تنگنا بود، اما این موارد را بر بسیاری کارهای دیگر در اولویت قرار دادند و با فرمایش و تمرکز ایشان به این موضوع ورود یافتم و تاکنون دو مرکز آموزشی در حاشیه شهر ایجاد شده است که در این مدت منشأ خیرات و برکات خوبی بوده است.

رئیس مدرسه عالی شهید مطهری مشهد درباره مسئولیت‌های اجرایی مرحوم امامی کاشانی، تصریح کرد: ایشان امین امام خمینی(ره) بود. از زمانی که با حکم امام(ره) در مدرسه عالی شهید مطهری مستقر شد، موضوع تبلیغات اسلامی به معنای عام را برعهده گرفت. آن زمان دفتر و سازمان تبلیغات اسلامی وجود نداشت. وی پس از فعالیتی، چند طی نامه‌ به امام خمینی(ره) پیشنهاد ترکیبی را داد که زمینه‌ساز ایجاد سازمان و دفتر تبلیغات اسلامی شد. همچنین در مقام بنیان‌گذاری موارد دیگری همچون مسئولیت دیوان عدالت اداری را برعهده داشت که به عنوان نخستین رئیس این دیوان نیز بود.  

محمدیان ادامه داد: از همان ابتدا منصوب حضرت امام خمینی(ره) برای فقهای شورای نگهبان بود، عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام، نماینده منتخب دوره اول مجلس شورای اسلامی، عضویت در مجلس خبرگان رهبری، از دیگر مسئولیت‌های ایشان در دوره حیات‌شان بوده است. او هم‌حجره‌ای آیت‌الله مهدوی کنی و از رفقای قدیم او بوده است که فعالیت‌های بسیاری در جریان انقلاب داشتند.

تأسیس مراکز خیریه و عام‌المنفعه در سطح وسیع

وی یادآور شود: علاوه بر مناصب رسمی، او بناهایی خیریه و عام‌المنفعه را در سطح وسیعی بنیان گذاشت، از جمله آن می‌توان به، تأسیس مؤسسه توانبخشی ولیعصر(عج) اشاره کرد که از سال 1371 تاكنون با هدف تحقق حقوق مادی، معنوی و اجتماعی كودكان با ضایعات ذهنی، یادگیری و نورولوژیكی و تعدیل مشكلات خانواده آن‌ها، در قالب مؤسسه‌ای غیردولتی و غیرانتفاعی در حال فعالیت و خدمت‌رسانی است.

رئیس مدرسه عالی شهید مطهری مشهد درباره مشی سیاسی آیت‌الله امامی کاشانی، بیان کرد: در مرحله اول نظام، عملکرد وی، بر مبنای منش امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری بود و در میان چهر‌ه‌های سیاسی، از مشی اعتدالی و میانه‌رو برخوردار بود. وی با وجود اینکه اجتهاد داشت، خود و خانواده‌اش مقلد حضرت آقا بودند و به جهت مشی سیاسی هر مطلبی که مقام معظم رهبری می‌یافتند، به شدت برای آن مرحوم موضوعیت می‌یافت و سعی می‌کرد، اولین اقداماتی که در مدرسه عالی شهید مطهری می‌توان به آن ورود یافت، از این میان باشد. در فعالیت‌های سیاسی عمده بحث ایشان اعتدال‌گرایی و جلوگیری از افراط و تفریط چنانکه دین اسلام، دین اعتدال بوده است.

محمدیان اظهار کرد: علاوه بر ورود مرحوم آیت‌الله امامی کاشانی به مجموعه محتوایی شهید مطهری در سال 80، تفاهم‌نامه‌ای با مدیر عالی حوزه علمیه قم منعقد شد که ماحصل آن، این است که حوزه علمیه، مجموعه محتوایی مجموعه را به رسمیت می‌شناسد و افرادی که در این مدارس فارغ‌التحصیل می‌شوند، می‌توانند برای ادامه تحصیل به حوزه بروند و دروسی که در این مجموعه گذرانده‌اند، مورد تأیید قرار می‌گرفت. درخصوص حوزه علمیه خراسان نیز به‌طور خاص در دوره مدیریت قبلی و فعلی، دو تفاهم‌نامه با همین محتوا بسته شد و تعاملات بسیار خوبی صورت گرفته است.

وی در پایان با اشاره به برگزاری جلسات اخلاق ایشان در تهران در سال‌های اخیر، گفت: آخرین جلسه درس اخلاق ایشان دو هفته گذشته در تهران برگزار شد و ما از آن بهره‌مند شدیم. همچنین علاوه بر امام خمینی(ره)، از جمله اساتیدی که شاگردی ایشان را درک کرده‌اند، می‌توان از علامه طباطبایی، آیت‌الله قزوینی نام برد.

یادآور می‌شود، آیت‌الله محمد امامی کاشانی نماینده مجلس خبرگان رهبری و امام جمعه سابق تهران 12 اسفندماه در سن 92 سالگی، به علت ایست قلبی دار فانی را وداع گفت.