آثار نادر عطاردی در حوزه پژوهش‌های رضوی/ تأکید بر چاپ آثار باقی‌مانده
گروه اندیشه: حجت‌الاسلام نوراللهیان با اشاره به تألیفات گرانبهای مرحوم عطاردی گفت: علامه عطاردی آثاری که در مورد علی بن موسی الرضا(ع) تألیف، ترجمه یا تحقیق کرده، ۲۰ جلد است که بعضاً کارهای نادری است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، مراسم چهلمین روز درگذشت مرحوم آیت‌الله عطاردی عصر امروز یکشنبه، 16 شهریورماه، با حضور جمعی از علما، دوستداران آن مرحوم و خانواده ایشان در محل مؤسسه فرهنگی خراسان برگزار شد.
20 جلد پژوهش رضوی
بنا بر این گزارش، در ابتدا حجت‌الاسلام نوراللهیان با اشاره به تألیفات گرانبهای مرحوم عطاردی گفت: من سال گذشته به مناسبتی قرار شد که رضویات ایشان را معرفی کنم. در آن زمان بود که تازه متوجه شدم که علامه عطاردی آثاری که در مورد علی بن موسی الرضا(ع) تألیف، ترجمه و یا تحقیق کرده است 20 جلد است. این آثار بعضاً کارهای نادری است که راجع به امام رضا(ع) شده است.
وی با اشاره به مدفون شدن پیکر آیت‌الله عطاردی در کنار شیخ طبرسی و در ورودی حرم مطهر رضوی از خیابان طبرسی، از مرحوم عطاردی و شیخ طبرسی به عنوان دو دربان حرم رضوی یاد کرد و گفت: امام رضا(ع) که طبق روایات کسی که یک بار از او زیارت کند سه بار امام او را زیارت می‌کند، این گونه از این محدث که 70 سال خدمتگزارشان بوده است، پذیرایی کرده‌اند.
ماجرای آشنایی مرحوم عطاردی و مرحوم غفاری
در بخش دیگری از این مراسم حسین استادولی، مترجم و پژوهشگر قرآنی با اشاره به سابقه آشنایی‌اش با آیت‌الله عطاردی گفت: آشنایی ما به مغازه میرزا علی‌اکبر غفاری برمی‌گردد. مردم آقای غفاری را به عنوان یک کتابفروش می‌شناختند؛ اما در واقع ایشان استاد بزرگی در علوم دینی، مخصوصاً در حدیث شیعه و تحقیق و تصحیح متون دینی بود. ایشان شخصی بود که هم کار نجاری می‌کرد و هم کتاب تصحیح می‌کرد. مغازه کتابفروشی ایشان هم در واقع دارالعلم بود و بزرگانی همچون مرحوم علامه طباطبایی و آقای مطهری و آیت‌الله خوانساری و علامه شعرانی و آقای حسن‌زاده به آن جا رفت و آمد داشتند. من مرحوم آقای عطاردی را اولین بار آن جا دیدم.
استادولی ضمن توصیف ماجرای آشنایی مرحوم غفاری و مرحوم عطاردی که خود وی از زبان خود مرحوم غفاری شنیده بود، گفت: خیلی‌ها آمدند و با مرحوم غفاری کار کردند اما بعد رها کردند، ولی مرحوم عطاردی زمینه و استعداد کار در زمینه کتاب و کار علمی را داشت و پای آن ایستاد و اصلاً بعداً که خود در این زمینه تخصص پیدا کرد، می‌بینیم که چه حجم زیادی را از آثار از خود به جای گذاشت.
وی با اشاره به عمق احساس علامه عطاردی نسبت به مرحوم غفاری، بیان کرد: خود آقای عطاردی یک بار در حالی که احساس خاصی به ایشان دست داده بود و اشک از چشمانش جاری شد گفت که مرحوم آقای غفاری بود که دست مرا گرفت و به این کار وارد کرد.
رمز توفیق آیت‌الله عطاردی
استادولی همچنین با اشاره به رمز توفیق آیت‌الله عطاردی گفت: بعضی افراد ممکن است مطالعه زیاد و یادداشت‌برداری فراوان داشته باشند اما نمی‌توانند آن یاداشت‌ها را تنظیم کنند و در یک خط بیندازند و از آن استفاده کنند اما آقای عطاردی این کار را کرد و انصافاً آثاری که از ایشان باقی مانده است هر کدام در زمینه خود، بسیار کار خوب و شاید نمونه اول باشد.
وی افزود: تنها عیبی که در کار بود و این هم ارتباطی با آقای عطاردی نداشت این بود که ایشان وردست نداشت. اگر ایشان شخصی وردست داشت شاید کتاب‌ها از لحاظ غلط‌های چاپی کیفیت بهتری پیدا می‌کرد. والا خود انتخاب موموضوع و مباحث ایشان خیلی خوب است.
استادولی با اشاره به اثری که آیت‌الله عطاردی در مورد نهج‌البلاغه دارد، بیان کرد: ایشان در این کار که در حد یک جزوه است بسیار خوب و عالی و روشن، شبهاتی را که معاندان نهج‌البلاغه مطرح کرده‌اند پاسخ می‌دهد. کارهای ایشان معمولاً تحقیق شده و عالی بود.
وی با اشاره به حدیثی از پیامبر(ص) که یک ساعت عالم را از هفتاد سال عبادت عابد برتر می‌داند، مرحوم آیت‌الله عطاردی را مصداق چنین عالمی دانست و بیان کرد: تمام عمر ایشان در میان کتاب بود و تمام وجودش مطالعه بود. ایشان کسی بود که از اول هیچ به دنبال این نبود که با طلبگی دست خود را به جایی بند کند. تمام وجودش کار بود؛ همچنان که استادش مرحوم آقای غفاری این گونه بود. آقای غفاری 250 جلد کتاب تصحیح کرد و آقای عطاردی هم از آقای غفاری نور گرفته بود و همین طور شده بود و به حدی پیش رفت که شاید فعالیتش از خود آقای غفاری هم بیشتر شد.
در ادامه مصطفی دلشاد تهرانی با اشاره به بیانی از امیرالمؤمنین(ع) که می‌فرماید «فاعل الخیر خیر منه؛ فاعل خوبی از خود خوبی بهتر است»، گفت: ما آثار علامه عطاردی و زیبایی‌های جلوه‌گر شده توسط ایشان را می‌بینیم اما اگر بخواهیم انصاف بورزیم خود ایشان زیباتر از همه این‌هاست و لطیف‌تر و عمیقتر.
باقی‌مانده آثار آیت‌الله عطاردی بر زمین نماند!
آیت‌الله امجد نیز در این مراسم با اشاره به نقطه تمایز تحقیقات آیت‌الله عطاردی و دیگران، گفت: ایشان این همه تحقیق را به نحو میدانی انجام داده است و این تفاوت دارد با این که تحقیق با استفاده از اینترنت و کامپیوتر انجام شود. ایشان آسیا، آفریقا و اروپا را گشته است. قصدش این بود که تاریخ خراسان را بنویسد و بعد دید که شخصیت بزرگ خراسان اما رضا(ع) است و بعد آقای میلانی از او می‌خواهد که این کار را در مورد امام باقر(ع) هم بنویسد و این گونه بود که ایشان در تحقیق و تدوین مسندات افتاد.
وی با اشاره به باقی مانده‌های یادداشت‌های آیت‌الله عطاردی در زمینه خراسان، گفت: این‌ها کارهایی است که آقای عطاردی برای آن‌ها زحمت کشیده است و مسئولیت چاپ آن با آقایان است و نباید این زحمت‌ها به هدر برود و بر زمین بماند.
آیت‌الله امجد با اشاره به یک عمر زیست مرحوم عطاردی با اهل بیت(ع)، گفت: آن چه در روزهای پایانی ایشان گذشته است معراج او بوده است. این نتیجه یک عمر زحمات او برای اهل بیت(ع) بوده است. این مرد بزرگ امام جماعت بود و کسی او را نمی‌شناخت و به او سلام هم نمی‌کردند او هم به کسی کاری نداشت و یک عمر با اهل بیت(ع) زندگی کرد.
وی افزود: از برکاتی که خدا به او داده است فرزندان صالح و خانواده بسیار بزرگوار ایشان است. درود بر این خانواده که اگر به او کمک نمی‌کردند او نمی‌توانست این همه کار را انجام بدهد. درود بر کسانی که کمک و دستگیری می‌کنند و بدخت کسانی هستند که پاگیری می‌کنند.
در ادامه یکی از دانشجویان هندی و پاکستانی دانشگاه اهل البیت(ع) با اشاره به دفعاتی که به دیدار آیت‌الله عطاردی آمده بوده، به ذکر خاطراتی پرداخت و در ضمن از ترجمه برخی از کتب آیت‌الله عطاردی، از جمله کتابی در مورد هند و پاکستان و کتابی در مورد امام رضا(ع) به زبان اردو از سوی خودش و همکارانش خبر داد.
در بخشی از این نشست هم یکی از حاضران، یعنی حجت‌الاسلام و المسلمین سیدعبدالله حسینی به قرائت شعری که در رثای آیت‌الله عطاردی سروده بود پرداخت و یکی از حاضران به مدیحه‌سرایی درباره امام رضا(ع) به زبان اردو پرداخت.
