«محمد عارف العسلی»، قاری و مبتهل برجسته و داور ممتاز مسابقات قرآن سوریه که امسال بهعنوان ابتهالخوان و مهمان ویژه پنجمین دوره مسابقات بینالمللی قرآن دانشجویان مسلمان که دیماه در تهران برگزار خواهد شد، شرکت خواهد داشت، در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، به جایگاه ابتهالخوانی در سوریه اشاره و عنوان کرد: در سالهای قبل «زهیر منینی»، آهنگساز مشهور سوریه که جایگاه و نقش مهمی را در تنظیم موسیقیایی سرودههای ابتهال ایفا میکند، به کشور ایران سفر کرد و در آنجا ساختههای خود را در حوزه موسیقی سرودههای دینی ارائه کرد که استقبال فراوانی از آن شد.
وی افزود: ما از این استاد بزرگ و گرانقدر چهل سبک مختلف موسیقی در موضوعات اجتماعی، حب آل بیت(ع) و جهاد آموختیم که در سرودههای خود از آنها استفاده میکنیم.
آموزش لحن و ابتهالخوانی در سوریه
شیخ محمد عارف العسلی تأکید کرد: آموزش ابتهالخوانی در سوریه در دو مسجد «اموی» و مسجد «شیخ محیالدین العربی» صورت میگیرد؛ گروه ما «الزهرا(س)» نام دارد و بیشتر درباره حب آل بیت(ع) بهویژه امام حسین(ع) و نیکی به دیگران ابتهالخوانی میکنیم.
وی افزود: در این دو مسجد جلسات آموزشی هر پنجشنبه و یا هر 10 روز برگزار میشود که دوستداران این فن و نیز آهنگسازان گرد هم میآیند و شروع به خواندن سرودهای دینی و تواشیح میکنند، همچنین در این مساجد جلسات بحث و گفتوگوی دینی نیز برگزار میشود.
این قاری برجسته سوری در ادامه به کشورهای مطرح در زمینه ابتهال اشاره وعنوان کرد: مصر جایگاه نخست و ویژه را در این زمینه به خود اختصاص داده است.
مصر جایگاه نخست ابتهالخوانی را دارد
وی افزود: تاریخ و پیشینه مصر در ابتهالخوانی بسیار ریشهدار و نخستین ابتهالخوانی در کشور مصر بوده است؛ هماکنون نیز مصر جایگاه نخست و مهم را در این فن دارد.
این داور سوریهای بیان کرد: ایران نیز در این زمینه پیشرفت قابل ملاحظهای را داشته و اساتید بزرگی در این زمینه از خود بر جای گذاشته است. همچنین گروههای ابتهالخوانی ایرانی از جمله «الاهواز»، «الکوثر» و دیگر گروههای تواشیح به دمشق آمدهاند که از آنها بسیار استقبال شده است.
تفاوت ابتهال با تواشیح و موشحات
وی در ادامه به فرق ابتهال و تواشیح اشاره و عنوان کرد: اختلاف زیادی میان تواشیح و ابتهال وجود ندارد، فقط موضوعات تواشیح نسبت به ابتهال قدیمیتر است. موضوعات جدید ابتهال بیشتر در مدح خاص خداوند متعال، توسل، حب اهل بیت(ع) و خیر و نیکی است.
ابتهال یکی از قالبهای انشاد دینی است و بهصورت دعا و تضرع اجرا میشود.
العسلی افزود: تواشیح از حیث کاربردی و اصطلاح عام همان آواز دینی است که موضوعات آن یا دعائی است و یا در مدح حضرت رسول(ص) و ائمه اطهار(علیهمالسلام)، زبان آن عربی است و اغلب بدون همراهی ساز است، دارای تکخوان است و گروهی که با آن همراهی کنند که به "بطانه" معروفند، مملو از هنرهای زیبای تنغیمی است و عموماً ریتمیک است.
و اما موشح و موشحات اصولاً به یک مکتب موسیقی مستقل در موسیقی عرب اطلاق میشود که در اندلس نشئت گرفته بود و اعم از تواشیح است؛ چراکه شامل اشعار غیر دینی هم میشود، پس هرگاه بگوئیم موشحات ممکن است تواشیح باشد و ممکن است نباشد، اما با همان قالب لحنی و شعری.
شیخ عارف که در مسابقات بینالمللی قرآن کشورهای مختلفی چون امارات، ایران و اردن بهعنوان ابتهالخوان و نیز داور در بخش صوت و احکام تجوید حضور داشته است، در پایان به مسابقات بینالمللی قرآن دانشجویان مسلمان اشاره و تصریح کرد: این رقابتهای قرآنی محبت و الفت را در دل مسلمانان افزایش میدهد.
وی افزود: طی حضورم در مسابقات بینالمللی قرآن ایران، شاهد تعداد زیادی از طلاب و دوستداران قرآن از کشورهای مختلف چون مصر، عراق، لبنان، پاکستان، نیجریه، سومالی و ... بودم که همگی بر کلمه «لا اله الا الله» و حب امام حسن و حسین(علیهمالسلام) گرد هم آمده بودند که این امر بهطور حتم بر وحدت و یکپارچگی مسلمانان تأثیر بسیار عمیقی دارد.