تجلی حکمرانی قرآنی در قیام عاشورا

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین نجف لک‌زایی، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 10 شهریورماه، در ادامه مباحث حکمرانی قرآنی و قیام امام حسین(ع)، گفت: یکی از جلوه‌های برجسته حرکت امام حسین(ع)، مقابله با حکومت طاغوتی و ظالمانه با توجه به تشبیهی است که امام(ع) دارند؛ زیرا امام(ع) حرکت خود را با حرکت حضرت موسی(ع) و حضرت یحیی(ع) تشبیه کردند؛ امام(ع) از بیعت امتناع کرد و استدلال فرمود که با روی کار آمدن یزید، اصل اسلام از بین خواهد رفت.

وی اضافه کرد: امام(ع) وقتی وارد مکه شد، دعوت‌نامه‌هایی به ایشان رسید و امام(ع) مسلم را فرستاد تا اوضاع را بررسی کرده و گزارش به امام(ع) بدهند و مسلم هم تأیید کردند که کوفیان، حامی امام(ع) هستند؛ بعد از رسیدن نامه اول، امام(ع) نامه دومی به مردم کوفه نوشتند و با توجه به گزارش مسلم، فرمودند که به سمت کوفه در حرکت است.

تبیین مدل حکمرانی قرآنی

لک‌زایی با اشاره به این نامه و مدل حکمرانی امام حسین(ع) و مقایسه آن با حکمرانی غیرقرآنی، تصریح کرد: امام(ع) در نامه(دوم) فرمودند که این نامه در مورد دو مطلب به من اطمینان خاطر داد؛ اول اینکه شما بر یاری ما اهل بیت(ع) اجتماع کردید و دیگر اینکه ما بتوانیم حق خودمان را طلب کنیم و این حق، حکمرانی مشروع و بالاتر از آن بحث امامت است که به ائمه دوازده‌گانه(ع) اعطا شده است. امام(ع) ادامه دادند که من به درگاه خدا دعا می‌کنم بتوانیم این کار را به نیکویی به سرانجام برسانیم و به شما پاداش فراوان بدهد؛ من در روز هشتم ذیحجه به سمت شما حرکت کردم؛ وقتی فرستاده من نزد شما آمد، در انجام امورتان تعجیل کنید؛ من هم به زودی به شما ملحق می‌شوم.

وی افزود: امام(ع) در منزل ثعلبیه مذاکرات و سخنان زیادی دارند؛ از جمله در پاسخ به سؤالی که پرسیده شد: «یوم ندعوا کل اناسيَوْمَ نَدْعُو كُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ ...» چه تفسیری دارد؟ فرمودند که «امام دَعا الی هدی فاجاب الیه و ...»؛ یعنی دو نوع امام داریم؛ امامی که مردم را هدایت می‌کند و امامی که مردم را به سمت گمراهی دعوت می‌کند و مردم او را اجابت کرده و گمراهی را می‌پذیرند و اینها اهل جهنم هستند و کسانی که به امام هدایت، پاسخ دادند وارد بهشت می‌شوند. «فَرِيقٌ فِي الْجَنَّةِ وَفَرِيقٌ فِي السَّعِيرِ»؛ امام پاسخ به این سؤال قرآنی را از یک آیه دیگر قرآن دادند.

معاون پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه اظهار کرد: تفسیر این است که من امام هدایت هستم و شما را به بهشت دعوت می‌کنم و یزید امام گمراهی است و هر کسی از او تبعیت کند، سرانجامش جهنم است؛ من اگر با یزید بیعت نمی‌کنم برای اینکه وظیفه الهی من است تا شما را از شر حکومت طاغوتی یزید رها دهم. امروز هم باید جزء کسانی باشیم که پاسخ مثبت به راه و هدف امام حسین(ع) داده و پاسخ «هل من ناصر ینصرنی» را تبعیت کرده و با پیروی از ائمه هدایت(ع) وارد بهشت خواهند شد.

نفی حکمرانی طاغوتی؛ از مهم‌ترین دغدغه‌های امام

استاد حوزه علمیه با تأکید مجدد بر اینکه یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های امام، نفی حکمرانی طاغوتی و حکمرانی غیر قرآنی است که دنبال زدودن اسلام بود، اضافه کرد: امام(ع) بعد از خبر شهادت مسلم، در سخنرانی اعلام کردند: کسانی که می‌خواهند از ما جدا بشوند آزاد هستند. من بیعتم را از شما برداشتم؛ چون در اینجا دیگر بحث حکومت با توجه به شهادت مسلم و به دست گرفتن قدرت توسط اموی‌ها در کوفه منتفی است؛ لذا عده زیادی از امام(ع) جدا شدند؛ امام در مسیر به حر برخورد کرد و حر مأمور توقف امام به سمت کوفه و گرفتن بیعت بود؛ حوالی ظهر امام(ع) با حر مواجه شد و دید که اینها تشنه هستند؛ امام(ع) ذخائر آبی را که داشتند، در اختیار سپاه حر گذاشت؛ در اینجا هم دو مدل رهبری را می‌بینیم.

لک‌زایی اضافه کرد: کسی به نام «علی بن طحان محاربی» گفته من بعد از خستگی و تشنگی به اردوی سپاه وارد شدم و چون یاران حسین(ع) سرگرم رفع تشنگی سپاه بودند، کسی متوجه من نبود، ولی خود امام(ع) در حالی که مشک آب حمل می‌کرد با دستان خود به من آب داد؛ یعنی خود امام(ع) به سرباز دشمن کمک می‌کند. هنگام نماز، امام به حر فرمود که خودتان نماز می‌خوانید یا با ما می‌خوانید؛ حر هم گفت به امامت شما می‌خوانیم؛ امام(ع) به مؤذنش فرمود که اذان و اقامه بگو و نماز با اقتدای حر و سپاهیانش به امام(ع) انجام شد؛ امام(ع) در این روز دو سخنرانی، یعنی بعد از نماز ظهر و بعد از عصر دارد.

قیام حسینی و بیداری مردم تا قیامت

لکزایی بیان کرد: امام(ع) فرمودند که ای مردم من به دعوت شما مردم کوفه آمده‌ام و اگر شما پشیمان شده‌اید من به کوفه نمی‌آیم و برمی‌گردم؛ امام(ع) نفرمود من مبارزه را تعطیل می‌کنم بلکه از رفتن به کوفه منصرف می‌شوم. امام(ع) بعد از نماز عصر هم در سخنانی فرمودند که ای مردم (نفرمودند ای مؤمنان) اگر شما اهل تقوا و مراقب دستورات الهی هستید، حق را برای اهل حق به رسمیت بشناسید. امامت و رهبری برای ما سزاوارتر است تا کسانی که غاصب حکومت هستند و بنی‌امیه در مسیر جور و ظلم حرکت می‌کند.

رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه امام فرمودند یزید، لیاقت حکومت ندارد، تصریح کرد: البته اگر حق را نمی‌شناسید و مرا نمی‌پسندید و از دعوت خودتان پشیمان هستید، من هم از رفتن به کوفه منصرف می‌شوم. حر می‌گوید که من از نامه‌ها خبری ندارم و فقط مأمور هستم نگذارم شما به کوفه یا مدینه بروید؛ فعلاً در مسیری باشید که به هیچ کدام از این دو سمت نرود تا من نامه به ابن‌زیاد بنویسم و تعیین تکلیف کنم؛ این مسئله نشان می‌دهد که امام(ع) در امر حکمرانی و حکومت جدی است و نمی‌تواند بپذیرد کسانی که پرچمدار ظلم هستند، حاکم باشند. هدف امام(ع) این بود که مردم را تا قیام قیامت بیدار کند و هر سال ایام عزاداری، تلنگر و بهانه‌ای برای این مسئله است که ما بیدار شده و در مسیر حق حرکت کنیم.