نقش آیت‌الله مصباح در تحول و روزآمدی حوزه و ارتقای علوم عقلی

حجت‌الاسلام والمسلمین محمود عبداللهی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در گفت‌وگو با ایکنا، با اشاره به ویژگی‌های شخصیتی آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی، گفت: پیام مقام معظم رهبری به مناسبت ارتحال ایشان، جامع و گویا و نشانگر شخصیت ایشان است؛ آیت‌الله مصباح و مقام معظم رهبری با یکدیگر مصاحبت داشتند، لذا رهبری فرازهای مختلف پیام را با همه وجود نوشته‌اند.

وی افزود: آیت‌الله مصباح از نظر علمی در فنون مختلف فقهی، فلسفی، اخلاقی و ... صاحب‌نظر و در فقه شاگرد مرحوم آیت‌الله بروجردی بود؛ در جلسات درس فقه و اصول امام شرکت کرد و در دوره‌ای طولانی از شاگردان فقه و اصول امام و آیت‌الله بهجت بود؛ ایشان گرچه درس و بحث فقهی نداشت، اما جزء فقهای بزرگ به شمار می‌آمد.

عبداللهی با بیان اینکه آیت‌الله مصباح فقیه مبرز بود، تصریح کرد: ایشان مدتی طولانی در محضر علامه طباطبایی بود و عرفان، فلسفه و علوم عقلی و اخلاقی را تلمذ علمی و عملی کرد و به فیلسوف جامعی تبدیل شد که در عین حال در اخلاق و عرفان هم جایگاه والایی یافت. افراد زیادی در پای منبر و کرسی درس او نشستند و از تدریسش بهره‌مند شدند و برخی از آنها امروز صاحب‌نظر و صاحب جایگاه در حوزه هستند و همه اینها جزء باقیات‌الصالحات آن مرحوم در سفر به برزخ و قیامت است.

تحول و روزآمدی در حوزه

وی اظهار کرد: یکی از اقدامات خوب ایشان در مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)،  تدریس زبان انگلیسی در کنار دروس حوزوی و تولید علوم انسانی بر مبنای متون دینی بود؛ ایشان نقش زیادی در پیوند حوزه و دانشگاه داشت و همان طور که شهید مطهری در این عرصه گام‌های خوبی برداشت، آیت‌الله مصباح هم تلاش‌ وافری کرد. علامه مصباح همچنین پایه‌گذار دفتر وحدت حوزه و دانشگاه بود که امروز به پژوهشگاه تبدیل شده و آثار زیادی را در حوزه علوم انسانی اسلامی منتشر کرده است.

استاد سطح عالی حوزه علمیه ادامه داد: علاوه بر این، ایشان به عرفان عملی و نظری توجه ویژه‌ای می‌کرد. زهد و تقوا و ساده‌زیستی آیت‌الله مصباح زبانزد بود و در قید و بند سمت و عنوان نبود؛ این مسائل را رها کرده بود و براساس تکلیفی که داشت انجام وظیفه می‌کرد. کارهای ایشان همراه با اخلاص کامل بود و آموزه‌های اخلاقی و سلوک عملی و اخلاقی وی به خصوص تواضعشان شهره بود و سبب شد تا طلاب و فضلای زیادی  بر گرد ایشان جمع شوند.

عبداللهی با بیان اینکه ایشان از بنیانگذاران تحول در حوزه علمیه بودند، آن هم در دوره‌ای که این مسائل چندان مطرح نبود، اضافه کرد: در گذشته سنت حاکم بر حوزه عمدتاً بر فقه و اصول متمرکز و رشته‌های دیگر در حاشیه بود ولی مرحوم آیت‌الله مصباح تحولات زیادی را در حوزه ایجاد کرد؛ فلسفه را در قالب رشته‌ای رشد و نضج و جایگاه علوم عقلی را ارتقا داد.

وی افزود: آیت‌الله مصباح یزدی از جوانی در کنار تحصیل، به مسائل روز حساس بود. خودش را در این مسیر پرورش داد و طلاب و دانش‌پژوهان را هم  ترغیب و تشویق کرد تا با حساسیت و بصیرت، مسائل روز و شبهات علمی و شبهات مرتبط با انقلاب را بررسی کنند و پاسخ دهند و در این کار موفقیت خوبی هم داشت و برخی شاگردانشان در مناصبی مشغول خدمت هستند.

تقویت رهبری و توسعه ولایت فقیه

عبداللهی با بیان اینکه ویژگی ولایتمداری در ایشان بسیار برجسته بود، تصریح کرد: ایشان قبل از انقلاب، در تشکل‌های مختلف و مخفیانه فعالیت‌های مبارزاتی داشت و امام(ره) را همراهی می‌کرد و این همراهی در دوره رهبری مقام معظم رهبری هم تداوم یافت. در دوره امام جزء افراد گوش به فرمان ولایت فقیه بود و سپس از حامیان و ولایتمداران پروپاقرص در نظام اسلامی محسوب می‌شد و با وجود اینکه به لحاظ علمی و مبارزاتی و سیاسی در سطح بالایی بود، خود را مطیع امام و رهبری می‌دانست.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اظهار کرد: ایشان احساس وظیفه می‌کرد و از پشتیبانان علمی و عملی ولایت فقیه و شخص ولی فقیه در دوره امام و بعد از او بود و به تقویت رهبری و توسعه ولایت فقیه ملتزم بود؛ هرگز سخنی بر زبان نیاورد و رفتاری بروز نداد که باعث تضعیف ولایت فقیه و تردید مردم شود و همانطور که رهبری فرمودند، وفات وی ضایعه بزرگی برای حوزه‌ است و امیدواریم این خلأ را دست‌پروردگان و شاگردانش پر کنند.