تبعات لقمه حرام در کلام امیرالمؤمنین(ع) + فیلم

به گزارش ایکنا، سیدحمید خویی از نوادگان آیت‌الله خویی و محقق و پژوهشگر نهج‌البلاغه و عضو هیئت علمی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران است. وی در سلسله درس‌گفتارهای «جرعه‌ای از کلام امیر(ع)» در خبرگزاری به بیان نکاتی درباره خصوصیات متقین از منظر حضرت علی(ع) پرداخته که قسمت هجدهم آن از نظر می‌گذرد؛

در نوبت پیشین سخنان راجع به این صفت متقین در کلام مولا علی(ع) صحبت کردیم که فرمود «انفسهم عفیفه» سه وجه اصلی عفت نیز شامل عفت زبان است که انسان باید زبان خود را کنترل کند دوم اینکه شکم خود و سوم اینکه غریزه جنسی خود را کنترل کند. اولین خصوصیتی که در توصیف پارسایان در کلام امیرالمؤمنین(ع) خواندیم این بود که «مَنْطِقُهُمُ الصَّوابُ» یعنی به راستی و درستی صحبت می‌کنند و این یکی از لوازم عفت لسان است.

پیغمبر اسلام(ص) فرمود: هر کس از امت من که زبان و شکم خود را کنترل کنند من بهشت را برای او تضمین می‌کنم. سعدی شعر معروفی دارد با این مضمون که «زبان بریده به کنجی نشسته صم بکم / به از کسی که نباشد زبانش اندر حکم» یعنی آدم اگر زبان داشته باشد و نتواند آن را کنترل کند لال باشد بهتر است. در زبان عرب هم ضرب المثلی وجود دارد با این مضمون که زبان یک تکه گوشت با جِرم اندک اما چه جُرم‌های بزرگی که مرتکب می‌شود. در کتاب‌های اخلاقی ما نزدیک به بیست آفت تحت عنوان آفات لسان نام برده شده است. امیرالمؤمنین(ع) در جایی وقتی که برادر دینی خود را توصیف می‌کنند می‌‌گوید بیشتر مواقع خاموش بود و کم حرف می‌زد اما وقتی هم صحبت می‌‌کرد همه سخنوران را بر جای خود می‌نشاند و عطش پرسشگران را سیراب می‌کرد.

یکی از مقتضیات «عفت لسان» کم گویی و گزیده گویی است. چنانچه در ضرب المثل هم آمده «کم گوی و گزیده گوی چون دُر» هر چیزی حتی سخن گفتن وقتی زیاد شد ارزش خود را از دست می‌دهد بنابراین پارسایان زبان خود را کاملاً تحت کنترل دارند. امیرالمؤمنین(ع) در جایی از نهج‌البلاغه می‌فرمایند که فرق عاقل و احمق این است که عاقل اول فکر می‌کند بعد حرف می‌زند اما احمق اول حرف می‌زند بعد فکر می‌کند.

عفت دیگر «عفت بطن» به معنای کنترل شکم است. شکم چاه فاضلابی نیست که هر پاک و ناپاکی در آن ریخته شود. امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید اگر یک لقمه حرام وارد بدن شود آن را نجس و ارتباط بنده با خدا را قطع می‌کند. حضرت علی در نامه 45 نهج‌البلاغه نیز به عثمان بن حنیف می‌فرماید: به این لقمه‌ای که در دهانت گذاشتی نیک بنگر و حتی اگر آن را شبهه‌ناک یافتی بیرون بریز و اگر به پاکی آن یقین داشتی نوش جان کن.

عفت بطن به این معنی است که انسان برای سیر کردن شکم خود تن به هر خواری و ذلت نداده و هر حرام و ناپاکی را در دهان نگذارد. عفت فرج نیز به معنای کنترل غریزه جنسی است. در آیه 5 سوره مؤمنون آمده است: « وَالَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ؛ و آنان که فروج و اندامشان را از عمل حرام نگاه می‌دارند» در اینجا نیز اشاره شده مؤمنان کسانی هستند که دامن خویش را از آلودگی‌ها پاک نگه می‌دارند.