جرعه‌ای از کلام امیر/ 17
معنای نفوس عفیف متقین در کلام امیر(ع) + فیلم
سیدحمید خویی در شرح خطبه متقین در نهج‌البلاغه اظهار کرد: کنترل غرایز مادی و حیوانی و شهوانی در انسان، همان عفت است و کسی که این خصوصیت را داشته باشد عفیف خوانده می‌شود. سه وجه اصلی عفت که در روایات و احادیث معصومین زیاد به آن اشاره شده یکی «عفت لسان» یعنی کنترل زبان دیگری کنترل شکم و سوم پاکدامنی و کنترل غریزه جنسی است.
به گزارش ایکنا، سیدحمید خویی از نوادگان آیت‌الله خویی و محقق و پژوهشگر نهج‌البلاغه و عضو هیئت علمی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران است. وی در سلسله درس‌گفتارهای «جرعه‌ای از کلام امیر(ع)» در خبرگزاری به بیان نکاتی درباره خصوصیات متقین از منظر حضرت علی(ع) پرداخته است که قسمت هفدهم آن از نظر می‌گذرد؛
از دیگر ویژگی‌های متقین در کلام مولا علی(ع) این است که فرمود «أَنْفُسُهُمْ عَفِيفَةٌ» یعنی پارسایان جان‌هایی با عفت و عفیف دارند. امروز بنا دارم راجع به این فضیلت عفت که پارسایان به آن مزین هستند توضیح مختصری را عرض کنم. انسان و همچنین حیوانات، کشش‌های ذاتیِ طبیعیِ مادی دارند که به این کشش‌ها غریزه گفته می‌شود؛ مثل غریزه حفظ حیات، غریزه جنسی، رفع گرسنگی، سلطه و.. اینها وجوه مشترک انسان و حیوان هستند اما تفاوت مهمی که انسان را از دیگر حیوانات متفاوت و متمایز می کند این است که خداوند به انسان قوت و قدرت کنترل غرایز را داده ولی چنین قدرتی را به حیوانات نداده لذا حیات حیوانات، حیات غریزی است.
حیوانات ظرفیت کنترل غرایز خود را ندارند بنابراین اگر عقربی کسی را نیش زد او را محاکمه نمی‌کنیم که چرا چنین کاری کرده است چرا که بر اساس مقتضای غریزه چنین کاری انجام داده است. در ضرب المثل نیز آمده است «نیش عقرب نه از ره کین است اقتضای طبیعتش این است» اما خداوند به انسان قدرت کنترل غرایز را داده و به این توانایی کنترل غرایز، عفت انسان گفته می‌شود. تعبیر دیگر عفت به معنای مالکِ نفسِ خویش بودن است یعنی می‌تواند بر غرایز خود مسلط باشد.
لازم است این نکته را هم توضیح دهم که هیچ غریزه‌ای از غرایز مادی که خداوند در ما نهاده است یکسره بد نیست بلکه اساساً خدای حکیم در وجود ما چیز بد نیافریده است. غرایز همچون آبی هستند که اگر تحت کنترل باشند مایه حیات و آبادانی هستند اما اگر از کنترل خارج شوند تبدیل به سیل و سونامی شده و جان‌ستانی می‌کنند اما غرایز اگر تحت کنترل باشند همه آنها خوب هستند و وقتی بد و خطرناک می‌شوند که از کنترل خارج شوند لذا هیچ غریزه بدی در وجود انسان وجود ندارد.
پس کنترل غرایز مادی و حیوانی و شهوانی در انسان، همان عفت است و کسی که این خصوصیت را داشته باشد عفیف خوانده می‌شود. سه وجه اصلی عفت که در روایات و احادیث معصومین زیاد به آن اشاره شده یکی «عفت لسان» یعنی کنترل زبان دیگری کنترل شکم و سوم پاکدامنی و کنترل غریزه جنسی است که راجع به آن در جلسات بعدی بیشتر توضیح خواهیم داد.
انتهای پیام مطالب مرتبط
